รักร้าว ณ ลำน้ำแดง(red river valley)

กระทู้สนทนา

ดนตรีคันทรี แต่งกลอน เรื่องเล่าจากผู้สูงอายุ กลอนรัก ประวัติศาสตร์ตะวันตก

เพลง red river valley เป็นเพลงที่ผมได้ฟังตั้งแต่จำความได้ไม่ใช่จากใครอื่นแต่จากแม่ผมเองที่นิยมสีไวโอลินยามค่ำก่อนนอน เสียงอ่อยอิ่งเศร้าสร้อยบาดใจให้เกิดแรงบันดาลใจแห่งบทกวีจนถึงทุกวันนี้

คนส่วนใหญ่มักเข้าใจว่าเพลงนี้เป็นเพลงหนุ่มสาวคาวบอยร้องจีบกัน แต่เมื่อศึกษาลงไปในรายละเอียดจึงเข้าใจว่าแท้จริงผูกพันกับประวัติศาสตร์ล่าอาณานิคมของชาติตะวันตกที่อเมริกาเหนือมากทีเดียว จุดเริ่มต้นของบทกวีนี้อยู่บริเวณปากอ่าว Hudson ในปี 1870 ของประเทศคานาดาปัจจุบัน ในอดีตเป็นเมืองท่าที่ชาวยุโรปล่าอาณานิคมเข้ามาตั้งเมืองท่าขนถ่ายสินค้าแถบนี้และพื้นที่ลุ่มแม่น้ำ red river ก็ไหลลงสู่อ่าวนี้

การเข้ามาของชาติยุโรปยุคแรกก่อให้เกิดการผสมข้ามเผ่าพันธุ์ระหว่างชนเผ่าดั้งเดิมและชาวยุโรปที่เข้ามาแสวงหาโชค ตั้งถิ่นฐานใหม่ เมื่อมีมากเข้า ความขัดแย้งและผลประโยชน์ก็มีมากขึ้น ชนกลุ่มเลือดผสม( me'tis) นี้เข้าฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดก็ยาก แต่ถือครองผลประโยชน์และพื้นที่อยู่จึงขอประกาศอิสรภาพเป็นชนชาติใหม่ ชาวยุโรปล่าอาณานิคมไม่พอใจเพราะขัดผลประโยชน์โดยตรงจึงส่งทหารเข้ามาปราบเรียกว่า red river rebellion บทกวีเศร้า red river valley เกิดในช่วงระหว่างนี้ เมื่อสาว me'tis ลูกผสมนี้เกิดรักใคร่ทหารหนุ่มคู่สงครามเข้าให้ การตัดพ้อ น้อยเนื้อต่ำใจจึงเกิดขึ้น รักระหว่างรบ คล้ายเพลง อารีดังบ้านเรา ไง งั้น

เนื้อเพลงสะท้อนถึงการการเหยียดผิว dark/white ความหดหู่ในภาวะสงครามที่สิ้นหวังที่สาวอยากตามหนุ่มนั้นไปด้วย ช่างสะท้อนถึงความสิ้นหวังของมนุษย์ที่ไม่เคยเรียนรู้จากมหาสงครามที่ผ่านมา

Red river valley ที่ผมเอาแปลเป็นบทกลอนไทยนี้คัดจากสำนวนที่เชื่อว่าเป็นสำนวนดั้งเดิม ที่ถูกแผลงออกไปหลายสำนวนและหลายบทเพลงจนเข้าใจว่าเป็นเหตุการณ์ของ south red river พวกคาวบอยเลี้ยงวัวของอเมริกาตอนใต้ แต่แท้จริงเป็นเรื่องความขัดแย้งในชนเผ่าบริเวณอเมริกาตอนเหนือ north red river

รักร้าว ณ หุบเขาลำน้ำแดง

เขาเล่าว่า เธอจะจาก ที่นี่ไป
ฉันคิดถึง ตาใสใส รอยยิ้มหวาน
อนิจจา ความหวังถูกพราก ชั่วคืนวาน
เส้นทางหาญ แห่งชีวิต ชั่วพริบตา

นั่งข้างฉัน หากเธอ ยังคงรัก
อิงตักพัก ใยรีบ เอ่ยคำลา
ขอระลึก หุบเขานี้ ติดตรึงตา
จำไว้ว่า ฉันรักเธอ มั่นยืนนาน

คำคำหนึ่ง นานแสนนาน รอคำเอ่ย
เธอไม่เคย เผยเปรย ฉันรอขาน
จนบัดนี้ ความหวังนั้น อันตรธาน
เพียงวันวาน เขาบอกว่า เธอจะไป

เมื่อกลับบ้าน โพ้นไกล ทะเลลึก
โปรดระลึก วันคืนสุข ช่างหวามไหว
ณ หุบเขา ลำน้ำแดง พฤกษ์พงไพร
คำสาบาน ให้กันไว้ ใต้ร่มเงา

เธอ(จะ)คิดถึง หุบเขา นี้ไหมหนอ?
ฉันเหม่อลอย แสนเศร้า ใจห่วงเหงา
เธอ(จะ)คิดถึง คนใจสลาย รักสองเรา?
น้ำตาคลอ เฝ้าคำมั่น เธอสัญญา

สาวผิวคล้ำ(คนนี้) อธิษฐาน แด่คนรัก
สิ่งศักดิ์สิทธิ์ ในสากล ปกรักษา
ส่องเส้นทาง ชีวิต คิดนำพา
สัญญาเศร้า ฝากไว้กับ สาวลำน้ำแดง

สาวอกขาวขาว(คนนั้น) รักเธอ จริงจริงหรือ
คงไม่ซื่อ ทิ้งเธอ คราหน่ายแหนง
สาวรักร้าว(คนนี้) ฝังใจ มั่นแสดง
รักนักแสวง โชคหนุ่ม แคว้นแดนประจิม

The Red River Valley

From this valley they say you are going,
I shall miss your bright eyes and sweet smile,
For alas you take with the sunshine
That has brightened my pathway awhile.

Come and sit by my side if you love me,
Do not hasten to bid me adieu.
But remember the Red River Valley
And the girl who has loved you so true.

For this long, long time I have waited
For the words that you never would say,
But now my last hope has vanished
When they tell me you’re going away.

When you go to your home by the ocean
May you never forget the sweet hours
That we spent in the Red River Valley
Or the vows we exchanged mid the bowers.

Will you think of the valley you’re leaving?
Oh, how lonely and dreary ’twill be!
Will you think of the fond heart you’re breaking
And be true to your promise to me.

The dark maiden’s prayer for her lover
To the spirit that rules o’er the world
His pathway with sunshine may cover
Leave his grief to the Red River girl.

There could never be such a longing
In the heart of a white maiden’s breast
As dwells in the heart you are breaking
With love for the boy who came west.