กามนิตคำฉันท์ ภาคพื้นดิน ตอนที่ ๓ สู่ฝั่งแม่คงคา
กาพย์ฉบัง ๑๖
๓๗ นิสีทนสันถัต*ไซร้ นลาดจัดไว้
ทรงสมาธิบัลลังก์
๓๘ พระกายดำรงคงนั่ง สติมิพลั้ง
มิเผลอไผลตัวชั่วยาม
๓๙ ชายหนุ่มนั่งนิ่งตรงข้าม ทั้งราตรีตาม
ตลอดยามต้นดุจกัน
๔๐ มานพผู้กล้าฉะนั้น ละบ้านเรือนพลัน
ระเหิรเดินดั้นฉันใด๛
(พระนิสีทนสันถัต * =ผ้ารองนั่ง)
ภุชงคปยาตฉันท์ ๑๒
๔๑ ณค่ำคืนมิดื่นดึก ตถาตรึกระลึกนั-
ยะถึงผู้นิราศไกล ไฉนจึงสละเรือน
๔๒ ฤเวทางคบัณฑิต แสวงจิตมิบิดเบือน
อุทิศตนกมลเหมือน มิได้พรั่นประหวั่นเลย
๓๙ มโนน้อมชุลีพลัน สติมั่นจะเปิดเผย
ประนมกรวจีเอ่ย จะเอื้อนขอพระฉันทาฯ
๔๐ มิรังเกียจประสกค่อย จะตอบถ้อยพระวาจา
ประสงค์ใดละเคหา อนาคาร บ ยินดี ๛
กาพย์สุรางคนางค์ ๒๘
๔๑ ข้าพเจ้าฤๅ
กามนิตชื่อ เกิดอุชเชนี
เมืองภูล้อมแดน แคว้นอวันตี
บิดามั่งมี ตระกูลพ่อค้า
๔๒ ยามหนุ่มร่ำเรียน
สรรพสิทธิ์เพียร ศิลปะวิชา
เข้มขลังควรเมือง ตักกะสิลา
ผิว์ชนซร้องว่า ระบือลือนาม
๔๓ อายุครบพรรษ์
บิดาพากัน เข้าพิธีพราหมณ์
เรียนบทโศลก สังโยคงดงาม
มหากาพย์ตาม คัมภีร์นิยม
๔๔ อันความรู้นั้น
ผู้คนพูดกัน โจทย์ขานคำคม
พูดติดปากชาว อุชเชนีชม
ดั่งกามนิตสม เขี่ยวชาญการดี ๚
อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑
๔๕ จวนพรรษบรรจบ ประลุครบวสาปี
ถึงวีสตี*ปรี- ดิบิดาจะวางใจ
๔๖ เจนจบวิชาการ บริหารวิชาญขัย
รู้โลกวิสัยไกล จะสนองพณิชย์ค้า
๔๗ สามวันพระดำรัส ธกษัตริย์จะบัญชา
ส่งราชฑูตพา พระประสงค์เจริญตาม
๔๘ สานพันธไมตรี ภวะมีวิถีคาม
เชื่อมชนบทนาม มละเลื่องอุชเชนี
๔๙ เดินทางผดุงแดน สิริแคว้นกุสัมพี
งอกงามสราญมี ถิรยินระบิลไกล
๕๐ เจ้าจงตระเตรียมการ จะประสานประณาท**ไว้
พร้อมราชฑูตไป นิรภัยตลอดการ ๚๛
(# วีสตี* = ยี่สิบปี
# ประณาท** =แห่งกรุงโกสัมพีสหายของบิดาข้าพเจ้ากาม
นิต)
กาพย์ฉบัง ๑๖
๕๑ จึ่งกามนิตเตรียมงาน เหล่าบริวาร
สินค้าเทียมเกวียนโคคง
๕๒ เครื่องถักจักสานจันทน์ผง จำเพาะเจาะจง
แลกซื้อกาสิกอาภรณ์
๕๓ ถึงวันเดินทางแรมรอน มุ่งหน้าพาจร
จิตจึงระทึกฮึกหาญ
๕๔ เดือนหนึ่งพึงเดินทางผ่าน ประสบพบพาน
บรรลุทุ่งขวางกว้างไกล
๕๕ กระหยิ่มปริ่มดวงหทัย อิ่มเอมเปรมใจ
โลกใหม่หยุดลงตรงหน้า
๕๖ ค่ำลงล้อมวงเสวนา ราชทูตเมตตา
คล้ายเทวาสมาศัย ๚๛
ภุชงคปยาตฉันท์ ๑๒
๕๗ ลุไพรวัลย์ประมาณหนึ่ง ก็ใกล้ ถึงณ วินธัย
ณ เวทิสมิใกล้ไกล มหึมาฉะนี้มอง
๕๘ เพราะดงตาลมินานเห็น ตะวันเด่นประกายทอง
สุวรรณานภาผ่อง ชอุ่มพฤกษ์สะพรั่งตฤณ
๕๙ ยมุนา*และคงคา* กระแสพาชลาสินธุ์
ขจีเขียวก็ไหลริน สลับเหลืองมิรวมกัน
๖๐ ชุลีกรภิวันทา พระคงคาสวรรค์อัน
ขจรชื่อระบือชั้น สถิตเทพสกลดล ๛
อินทรวิเชียรฉันท์๑๑
๖๑ สงครามมหาภา รตะคร่าประชาชน
โลหิตก็ท่วมท้น ยมุนาสิบ่านอง
๖๒ ชัยชำ นะหัสดิน ปุระถิ่นพินาศครอง
โศกเศร้าก็เข้าจอง กุรุทุ่งเกษตรยับ
๖๓ ปาณฑพและเการพ ภวะจบมหากัปป์
หมื่นแสนคณานับ ก็จะอัประมาณการ
๖๔ เพลงดาบประดาบเดือด ตะละเฉือดก็เลือดฉาน
สาดเซ่นกระเซ็นซ่าน จะสะอื้นกะผืนทราย ๚
๖๕ คิดการประมาณหนึ่ง มนะจึงคะนึงหมาย
ราชฑูตประดุจคล้าย ชนะร่วมสนามรบ
๖๖ สูงส่งมเหศักดิ์ ผิว์ประจักษ์ก็เจนจบ
ผ่องพรรณวรรณภพ สิเสมอกษัตรา ๚๛
ภุชงคปยาตฉันท์ ๑๒
๖๗ อรุณมีสุรีย์ส่อง อุษาผ่องพระรถกล้า
รุจีใสไสวภา วะสรรเสกสิเมฆบัง
๖๘ ตะลึงในหทัยเพริศ ก็บังเกิดภวังค์หวัง
ประจักษ์กุสัมพียัง มนะซึ้งตะลึงมอง
๖๙ พระอินทร์สร้างสล้างดุจ -จไพสุทธิ์วิจิตรครอง
ประหนึ่งเมืองชะโลมทอง สุรีย์ยามจะลับลา
๗๐ ขจีควันก็พรูพรั่ง ณ ริมฝั่งพระคงคา
กระเพื่อมศพอสุภพา เขยื้อนหายสลายไป
๗๑ จรุงจิตพินิจเกิด ก็บรรเจิดอจิณไตย
พระคงคาสวรรค์ใกล้ ประจักษ์จริงฉะนี้นา ๚
กาพย์ฉบัง ๑๖
๗๒ ลุล่วงเสร็จกิจการมา ไหว้พระคงคา
สรงกายใฝ่บุณย์หนุนนำ
๗๓ ขวดแก้วประพาฬงามล้ำ เลิศบรรจุน้ำ
น้อมนำมาฝากบิดร
๗๔ แต่ด้วยบุญกรรมนำจร คงคา บ ย้อน
มิถึงดังจิตนิจจา!
๗๕ โสมทัตปณาทบุตรพา ท่องทัศนา
เริงร่าสำราญบานใจ ๛
"ครูเปี๊ยก"
๖ กรกฎาคม ๒๕๖๖
ฯลฯ
เมื่อการค้าขายของข้าพเจ้าได้ผลดีอย่างเร็ววัน มีเวลาว่างเหลืออยู่มาก กว่าท่านราชทูตจะกลับ ดั่งนี้ข้าพเจ้ารู้สึกดีใจมาก จะได้เที่ยวชมบ้านเมืองหาความสนุกสำราญตามอำเภอใจได้บริบูรณ์ ซึ่งความจริงก็เป็นเช่นนั้น เพราะได้โสมทัตต์บุตรท่านประณาทเป็นผู้นำเที่ยว ฯฯ
เครดิตภาพ : ขอบคุณภาพจากอนเตอร์เนต
# โปรดติดตามตอนต่อไป
กามนิตคำฉันท์ ภาคพื้นดิน ตอนที่ ๓ สู่ฝั่งแม่คงคา