ตามหัวข้อเลยครับ ผมไม่ได้เรียนวิชาพวกประวัติศาสตร์หรือโบราณคดีมาโดยตรงเเต่ก็สนใจด้านนี้มาก คือ อย่างเราได้เรียนกันมาเเล้วตั้งเเต่มหาลัยปี 1 (สำหรับผมเรียนตอนปี 1) ว่าอารยธรรมที่เก่าเเก่ที่สุดเท่าที่มีการค้นพบ หรือยุค "รุ่งอรุณเเห่งอารยธรรมมนุษย์" คือ เมโสโปเตเมีย ซึ่งมีอายุราวๆ 5000 ปี+ เเต่ไม่นานมานี้ผมเพิ่งอ่านเจอว่า อารยธรรมลุ่มเเม่น้ำสินธุยุคเเรกสุดอาจมีอายุถึง 8000 ปี+ จากการตรวจสอบหลักฐานด้วยวิธีการทางคาร์บอน -14 หรืออย่างที่ Göbekli Tepe ในตุรกี อาจมีอายุ 12,000 ปี+ เลยด้วยซ้ำ อย่างงี้ก็เเปลว่านักโบราณคดีตั้งสมมติฐานเกี่ยวกับอารยธรรมเเรกสุดผิดไปเเล้วสิครับ ?????

เเละผมเองก็ยังสงสัยเล็กน้อยอีกเรื่องนึงคือ เกณฑ์ที่ใช้ชี้วัดความเป็นอารยธรรมเเรกสุดนี่มันคืออะไร เช่น การที่มนุษย์รู้จักสร้างบ้านเเปลงเมือง การมีภาษาเขียน การติดต่อกับโลกภายนอก การมีบันทึกถึงความมีตัวตนอยู่ของอารยธรรมนั้นๆจากเเหล่งข้อมูลที่เป็นกลาง ฯลฯ อะไรเเบบนี้หรือ ? หรือว่ามันจะต้องใช้เเต่วิธีการทางเรดิโอคาร์บอนเท่านั้น ? มีวิธีอื่นหรือเกณฑ์ชี้วัดอื่นใดในการวัดว่าอารยธรรมใดคือ "เเรกสุด" ครับ ?

รบกวนขอความรู้จากท่านทั้งหลายหน่อยนะครับ
ขอบคุณครับ