คำว่า ธรรม นั้นมีความหมายว่าอย่างไร
มีกระทู้เก่า ที่ถกกันว่า
ธรรมทั้งหลาย เป็นอนัตตา
ผมได้เสนอว่า คำว่า ธรรมในที่นี้ น่าจะหมายถึง ธาตุ จะเป็นรูปธาตุหรือ นามธาตุก็ได้ คงไม่ใช่ สภาวะ หรือ สภานะ
การที่เราจะแยกออกว่า สิ่งไดเป็น อัตตา หรืออนัตตา สิ่งนั้น ควรเป็นธาตุ เช่น จิตก็เป็นนามธาตุ นิพพานก็เป็นนามธาตุ ก็ได้
การที่บอกว่า สภาวะ เป็น อัตตา หรืออนัตตานั้น ไม่น่าจะใช่ เช่น สภาวะนิพพาน ก็คือสภาวะ ที่จิตปราศจากกิเลส เป็นต้น
แม้แต่เจตสิก ก็ไม่น่าจะเป็นธาตุ เพราะ เจตสิกก็คืออาการ หรือสภาวะอย่างหนึ่ง
ต่อมา
ท่าน อาจารย์ ทำหมู
ได้ให้ ความรู้และความเห็น ดังนี้ ขออนุญาต มาลงนะครับ
“- ในโลกนี้ อะไรไม่ใช่ธรรมะบ้างครับ
- ธรรมะอะไร ไม่ใช่สภาวธรรมบ้างครับ
สิ่งที่ต้องเข้าใจเป็นเรื่องแรกๆ คือ การที่เราเรียนพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้ารู้เรื่อง เพราะเราเข้าใจภาษา
ตำราท่านเขียนอะไร เราเข้าใจว่าอย่างไร มันเป็นผลของการสือสาร เป็นความเข้าใจภาษา
เข้าใจคำถูก ก็เข้าใจความหมายถูก
ธรรมะ...ตามความหมายคือ สิ่งที่มีจริง
ธรรมะที่ดี เรียกว่า โสภณธรรม หรือ กุศลธรรม
ธรรมะที่ไม่ดี เรียกว่า อกุศลธรรม
ธรรมะที่ไม่ใช่ทั้งดี และไม่ดี เรียกว่า อัพยากฤตธรรม
อย่างที่พระสวดในงานศพไง...กุสลาธัมมา อกุศลาธัมมา อัพยากตาธัมมา
รูป เป็นธรรม จิตเป็นธรรม เจตสิกเป็นธรรม นิพพานเป็นธรรม
สัตว์ บุคคล ก็เป็นธรรม
อีกคำคือ ธาตุ ซึ่งความจริง ธาตุความจริงก็เป็นเพียงอีกคำ ที่ใช้แทนคำว่า ธรรม ได้
ธรรม กับธาตุ ใช้ในความหมายถืง สิ่งที่มีอยู่จริง เช่น ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุจิต ธาตุรู้ ฯลฯ
ส่วน ภาวะ / สภาวะ / สภาพ / สถานะ ความจริงก็เป็นคำเดียวกัน หมายถืง ความมี ความเป็น ความปรากฏ
ดังนั้น การที่กล่าวถึง ธรรมบ้าง ธาตุบ้าง สภาวะบ้าง อยากให้เข้าใจใหม่ให้ถูกต้อง เพื่อประโยชน์ของผู้ศึกษาธรรมด้วยกัน
นิพพาน เป็นสภาพที่มีจริง เป็นธรรมะอย่างหนึ่ง เป็นธาตุอย่างหนึ่ง
และ
รูป จิต เจตสิก ก็ไม่ได้ต่างไปจากนิพพาน คือ เป็นสภาวธรรมแต่ละอย่าง
ความต่างของ รูป จิต เจตสิก กับนิพพาน มีเพียงสิ่งที่เรียกว่า การปรุงแต่งเท่านั้น
รูป จิต เจตสิก .......มีการปรุงแต่ง
แต่ นิพพาน ...........ไม่มีการปรุงแต่ง
รูป เป็น รูปธาตุ
จิต เจตสิก นิพพาน เป็นนามธาตุ
การจะเข้าใจ ต้องอาศัยการศึกษา คิดเอง ไม่ได้ครับ”
ถ้าจะสรูป ความหมายของคำว่า ธรรม ของท่านทำหมู ก็คงหมายถึงอะไรก็ได้ สิ่งเหล่านั้นเป็นความหมายของ ธรรม หมด
โดยที่ คำว่า ธรรม จะมีความหมายอะไรก็ได้ จะซักผ้า ทำกับข้าว ไปตลาด เข้าห้องน้ำ ล้วน เรียกว่าธรรม
มันแครงใจ ว่า คุณหลอกดาว หรือเปล่า
ท่านอื่น ให้ความหมายกับคำว่า ธรรม ว่าอย่างไรครับ
การตั้งกระทู้ของผม มันมีประโยชน์ในการเก็บข้อมูลทำให้เห็นว่าแต่ละคน คิดไม่เหมือนกัน
และเรายังเห็นด้วยว่าสิ่งที่เราคิดถูกหรือผิด
ขอบคุณท่านที่จะมาตอบนะครับ ธรรม คืออะไรครับ ผมจะมาอ่านมาตอบทุก ความเห็นครับ
คำว่า ธรรม นั้นมีความหมายว่าอย่างไร
มีกระทู้เก่า ที่ถกกันว่า ธรรมทั้งหลาย เป็นอนัตตา
ผมได้เสนอว่า คำว่า ธรรมในที่นี้ น่าจะหมายถึง ธาตุ จะเป็นรูปธาตุหรือ นามธาตุก็ได้ คงไม่ใช่ สภาวะ หรือ สภานะ
การที่เราจะแยกออกว่า สิ่งไดเป็น อัตตา หรืออนัตตา สิ่งนั้น ควรเป็นธาตุ เช่น จิตก็เป็นนามธาตุ นิพพานก็เป็นนามธาตุ ก็ได้
การที่บอกว่า สภาวะ เป็น อัตตา หรืออนัตตานั้น ไม่น่าจะใช่ เช่น สภาวะนิพพาน ก็คือสภาวะ ที่จิตปราศจากกิเลส เป็นต้น
แม้แต่เจตสิก ก็ไม่น่าจะเป็นธาตุ เพราะ เจตสิกก็คืออาการ หรือสภาวะอย่างหนึ่ง
ต่อมา ท่าน อาจารย์ ทำหมู
ได้ให้ ความรู้และความเห็น ดังนี้ ขออนุญาต มาลงนะครับ
“- ในโลกนี้ อะไรไม่ใช่ธรรมะบ้างครับ
- ธรรมะอะไร ไม่ใช่สภาวธรรมบ้างครับ
สิ่งที่ต้องเข้าใจเป็นเรื่องแรกๆ คือ การที่เราเรียนพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้ารู้เรื่อง เพราะเราเข้าใจภาษา
ตำราท่านเขียนอะไร เราเข้าใจว่าอย่างไร มันเป็นผลของการสือสาร เป็นความเข้าใจภาษา
เข้าใจคำถูก ก็เข้าใจความหมายถูก
ธรรมะ...ตามความหมายคือ สิ่งที่มีจริง
ธรรมะที่ดี เรียกว่า โสภณธรรม หรือ กุศลธรรม
ธรรมะที่ไม่ดี เรียกว่า อกุศลธรรม
ธรรมะที่ไม่ใช่ทั้งดี และไม่ดี เรียกว่า อัพยากฤตธรรม
อย่างที่พระสวดในงานศพไง...กุสลาธัมมา อกุศลาธัมมา อัพยากตาธัมมา
รูป เป็นธรรม จิตเป็นธรรม เจตสิกเป็นธรรม นิพพานเป็นธรรม
สัตว์ บุคคล ก็เป็นธรรม
อีกคำคือ ธาตุ ซึ่งความจริง ธาตุความจริงก็เป็นเพียงอีกคำ ที่ใช้แทนคำว่า ธรรม ได้
ธรรม กับธาตุ ใช้ในความหมายถืง สิ่งที่มีอยู่จริง เช่น ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุจิต ธาตุรู้ ฯลฯ
ส่วน ภาวะ / สภาวะ / สภาพ / สถานะ ความจริงก็เป็นคำเดียวกัน หมายถืง ความมี ความเป็น ความปรากฏ
ดังนั้น การที่กล่าวถึง ธรรมบ้าง ธาตุบ้าง สภาวะบ้าง อยากให้เข้าใจใหม่ให้ถูกต้อง เพื่อประโยชน์ของผู้ศึกษาธรรมด้วยกัน
นิพพาน เป็นสภาพที่มีจริง เป็นธรรมะอย่างหนึ่ง เป็นธาตุอย่างหนึ่ง
และ
รูป จิต เจตสิก ก็ไม่ได้ต่างไปจากนิพพาน คือ เป็นสภาวธรรมแต่ละอย่าง
ความต่างของ รูป จิต เจตสิก กับนิพพาน มีเพียงสิ่งที่เรียกว่า การปรุงแต่งเท่านั้น
รูป จิต เจตสิก .......มีการปรุงแต่ง
แต่ นิพพาน ...........ไม่มีการปรุงแต่ง
รูป เป็น รูปธาตุ
จิต เจตสิก นิพพาน เป็นนามธาตุ
การจะเข้าใจ ต้องอาศัยการศึกษา คิดเอง ไม่ได้ครับ”
ถ้าจะสรูป ความหมายของคำว่า ธรรม ของท่านทำหมู ก็คงหมายถึงอะไรก็ได้ สิ่งเหล่านั้นเป็นความหมายของ ธรรม หมด
โดยที่ คำว่า ธรรม จะมีความหมายอะไรก็ได้ จะซักผ้า ทำกับข้าว ไปตลาด เข้าห้องน้ำ ล้วน เรียกว่าธรรม
มันแครงใจ ว่า คุณหลอกดาว หรือเปล่า
ท่านอื่น ให้ความหมายกับคำว่า ธรรม ว่าอย่างไรครับ
การตั้งกระทู้ของผม มันมีประโยชน์ในการเก็บข้อมูลทำให้เห็นว่าแต่ละคน คิดไม่เหมือนกัน
และเรายังเห็นด้วยว่าสิ่งที่เราคิดถูกหรือผิด
ขอบคุณท่านที่จะมาตอบนะครับ ธรรม คืออะไรครับ ผมจะมาอ่านมาตอบทุก ความเห็นครับ