๘. มูลกสูตร ว่าด้วยมูลเหตุแห่งธรรมทั้งหลาย

พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๔ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๖ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
อังคุตตรนิกาย ทสก-เอกาทสกนิบาต
 
 พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ทสกนิบาต [๒. ทุติยปัณณาสก์] ๑. สจิตตวรรค ๘. มูลกสูตร

๘. มูลกสูตร
ว่าด้วยมูลเหตุแห่งธรรมทั้งหลาย
             [๕๘] ภิกษุทั้งหลาย ถ้าพวกอัญเดียรถีย์ปริพาชกถามอย่างนี้ว่า ‘ผู้มีอายุทั้งหลาย ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นมูล ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นต้นกำเนิด ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นเหตุเกิด ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นที่ชุมนุม ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นประมุข ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นใหญ่ ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นยอดยิ่ง ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นแก่น ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นที่หยั่งลง ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นที่สุด’ ภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายถูกถามอย่างนี้แล้ว จะตอบพวกอัญเดียรถีย์ปริพาชกเหล่านั้นอย่างไร
             ภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า “ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ธรรมของข้าพระองค์ทั้งหลายมีพระผู้มีพระภาคเป็นหลัก มีพระผู้มีพระภาคเป็นผู้นำ มีพระผู้มีพระภาคเป็นที่พึ่ง ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ขอประทานวโรกาส เฉพาะพระผู้มีพระภาคเท่านั้นที่จะทรงอธิบายเนื้อความแห่งพระภาษิตนั้นให้แจ่มแจ้งได้ ภิกษุทั้งหลายฟังต่อจากพระผู้มีพระภาคแล้วจักทรงจำไว้”
             พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “ภิกษุทั้งหลาย ถ้าเช่นนั้น เธอทั้งหลายจงฟัง จงใส่ใจให้ดี เราจักกล่าว” ภิกษุเหล่านั้นทูลรับสนองพระดำรัสแล้ว พระผู้มีพระภาคจึงได้ตรัสเรื่องนี้ว่า
             ภิกษุทั้งหลาย ถ้าพวกอัญเดียรถีย์ปริพาชกถามอย่างนี้ว่า ‘ผู้มีอายุทั้งหลาย
                          ๑. ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นมูล
                          ๒. ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นต้นกำเนิด
                          ๓. ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นเหตุเกิด
                          ๔. ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นที่ชุมนุม
                          ๕. ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นประมุข
                          ๖. ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นใหญ่
                          ๗. ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นยอดยิ่ง
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๔ หน้า : ๑๒๕}
----------------- 
พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ทสกนิบาต [๒. ทุติยปัณณาสก์]. สจิตตวรรค ๘. มูลกสูตร

                          ๘. ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นแก่น
                          ๙. ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นที่หยั่งลง
                          ๑๐. ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นที่สุด’
---------------------
             เธอทั้งหลายถูกถามอย่างนี้แล้ว ควรตอบพวกอัญเดียรถีย์ปริพาชกเหล่านั้นอย่างนี้ว่า ‘ผู้มีอายุทั้งหลาย
                          ๑. ธรรมทั้งปวงมีฉันทะเป็นมูล
                          ๒. ธรรมทั้งปวงมีมนสิการเป็นต้นกำเนิด
                          ๓. ธรรมทั้งปวงมีผัสสะเป็นเหตุเกิด
                          ๔. ธรรมทั้งปวงมีเวทนาเป็นที่ชุมนุม
                          ๕. ธรรมทั้งปวงมีสมาธิเป็นประมุข
                          ๖. ธรรมทั้งปวงมีสติเป็นใหญ่
                          ๗. ธรรมทั้งปวงมีปัญญาเป็นยอดยิ่ง
                          ๘. ธรรมทั้งปวงมีวิมุตติเป็นแก่น
                          ๙. ธรรมทั้งปวงมีอมตะเป็นที่หยั่งลง
                          ๑๐. ธรรมทั้งปวงมีนิพพานเป็นที่สุด’
             ภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายถูกถามอย่างนี้แล้ว ควรตอบพวกอัญเดียรถีย์ปริพาชกเหล่านั้นอย่างนี้แล
มูลกสูตรที่ ๘ จบ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๔ หน้า : ๑๒๖}
-------------
ที่มา https://84000.org/tipitaka/read/m_siri.php?B=24&siri=56
------------
อรรถกถา อังคุตตรนิกาย ทสกนิบาต ทุติยปัณณาสก์ สจิตตวรรคที่ ๑๘. มูลสูตร
 
               อรรถกถามูลสูตรที่ ๘               
               มูลสูตรที่ ๘ พึงทราบวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
               ในบทว่า อมโตคธา นี้ ตรัสสอุปาทิเสสนิพพานธาตุไว้.
               ในบทว่า นิพฺพานปริโยสานา นี้ ตรัสอนุปาทิเสสนิพพานธาตุไว้.
               ด้วยว่า ภิกษุบรรลุอนุปาทิเสสนิพพานแล้ว ย่อมชื่อว่าบรรลุที่สุดธรรมทุกอย่าง.
               บทที่เหลือมีข้อความกล่าวไว้แล้วในหนหลัง.
               จบอรรถกถามูลสูตรที่ ๘  
------------
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=24&i=58