วันนี้วันพระ (วันธัมมัสวนะ) เป็นกาลฟังธรรม ย้อนอ่านปุณณกมาณวปัญหา โสฬสปัญหาที่ ๓

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๕  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๗
ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ-ธรรมบท-อุทาน-อิติวุตตกะ-สุตตนิบาต
             [๔๒๗] ปุณณกมาณพทูลถามปัญหาว่า ข้าพระองค์มีความต้องการด้วยปัญหา จึงมาเฝ้าพระองค์ผู้ไม่มีความหวั่นไหว ผู้ทรงเห็นรากเหง้ากุศลและอกุศล สัตว์ทั้งหลายผู้เกิดเป็นมนุษย์ในโลกนี้ คือ ฤาษี กษัตริย์ พราหมณ์ เป็นอันมาก อาศัยอะไร จึงบูชายัญแก่เทวดาทั้งหลาย ข้าแต่พระผู้มีพระภาค ข้าพระองค์ขอทูลถามพระองค์ ขอพระองค์จงตรัสบอกความข้อนั้นแก่ข้าพระองค์เถิด ฯ
              พระผู้มีพระภาคทรงพยากรณ์ว่า ดูกรปุณณกะ  สัตว์ทั้งหลายผู้เกิดเป็นมนุษย์เหล่าใดเหล่าหนึ่งเป็นอันมากในโลกนี้ คือ ฤาษี กษัตริย์ พราหมณ์ ปรารถนาความเป็นมนุษย์เป็นต้น อาศัยของมีชรา จึงบูชายัญแก่เทวดา
ทั้งหลาย ฯ
               ป.   สัตว์ทั้งหลายผู้เกิดเป็นมนุษย์เหล่าใดเหล่าหนึ่ง เป็นอันมากในโลกนี้ คือ ฤาษี กษัตริย์ พราหมณ์ บูชายัญแก่เทวดาทั้งหลาย ข้าแต่พระผู้มีพระภาคผู้นิรทุกข์ สัตว์ทั้งหลายผู้เกิดเป็นมนุษย์เหล่านั้น เป็นคนไม่ประมาทในยัญ ข้ามพ้นชาติและชราได้บ้างแลหรือ ข้าแต่พระผู้มีพระภาค ข้าพระองค์ขอทูลถามพระองค์ ขอพระองค์ตรัสบอกความข้อนั้นแก่ข้าพระองค์เถิด ฯ
                พ.   ดูกรปุณณกะ สัตว์ทั้งหลายผู้เกิดเป็นมนุษย์เหล่านั้น ย่อมมุ่งหวัง ย่อมชมเชย ย่อมปรารถนา ย่อมบูชา ย่อมรำพันถึงกาม ก็เพราะอาศัยลาภ เรากล่าวว่า สัตว์เหล่านั้นประกอบการบูชา ยังเป็นคนกำหนัดยินดีในภพ ไม่ข้ามพ้นชาติและชราไปได้ ฯ  (วัฏฏคามีกุศล/อกุศล)
                 ป.   ข้าแต่พระองค์ผู้นิรทุกข์ ถ้าหากว่าสัตว์เหล่านั้นผู้ประกอบการบูชา ไม่ข้ามพ้นชาติและชราไปได้ด้วยยัญญวิธีทั้งหลายไซร้  เมื่อเป็นเช่นนี้ ใครเล่าในเทวโลกและมนุษยโลก ข้ามพ้นชาติและชราไปได้ในบัดนี้ ข้าแต่พระผู้มีพระภาค ข้าพระองค์ขอทูลถามพระองค์ ขอพระองค์จงตรัสบอกความข้อนั้นแก่ข้าพระองค์เถิด ฯ
                  พ.   ดูกรปุณณกะ ผู้ใดไม่มีความหวั่นไหว (ดิ้นรน) ในโลกไหนๆ เพราะได้พิจารณาเห็นธรรมที่ยิ่งและหย่อนในโลก  ผู้นั้นสงบแล้ว ไม่มีความประพฤติชั่วอันจะทำให้มัวหมองดุจควันไฟ ไม่มีกิเลสอันกระทบจิต หาความ (ปรารถนา)   หวังมิได้ เรากล่าวว่า ผู้นั้นข้ามพ้นชาติและชราไปได้แล้ว ฯ
จบปุณณกมาณวกปัญหาที่ ๓
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ ภาษาบาลี อักษรไทย
 พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๗ สุตฺต. ขุ. ขุทฺทกปาฐ-ธมฺมปทคาถา-อุทานํ-อิติวุตฺตก-สุตฺตนิปาตา
       สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส ตติยา ปุณฺณกปญฺหา
     [๔๒๗]   |๔๒๗.๑๔๗๑| ๓ อเนชํ มูลทสฺสาวึ (อิจฺจายสฺมา ปุณฺณโก)
                          อตฺถี ปเญฺหน อาคมํ
                          กึ นิสฺสิตา อิสโย มนุชา
                          ขตฺติยา พฺราหฺมณา เทวตานํ
                          ยญฺญมกปฺปึสุ ๑- ปุถูธ ๒- โลเก
                          ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ ฯ
     |๔๒๗.๑๔๗๒| เย เกจิเม อิสโย มนุชา (ปุณฺณกาติ ภควา)
                          ขตฺติยา พฺราหฺมณา เทวตานํ
                          ยญฺญมกปฺปึสุ ๑- ปุถูธ ๒- โลเก
                          อาสึสมานา ปุณฺณก อิตฺถตํ ๓-
                          ชรํ ๔- สิตา ยญฺญมกปฺปยึสุ ฯ
     |๔๒๗.๑๔๗๓| เย เกจิเม อิสโย มนุชา (อิจฺจายสฺมา ปุณฺณโก)
                          ขตฺติยา พฺราหฺมณา เทวตานํ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ยุ. สพฺพตฺถ ยญฺญมกปฺปยึสุ ฯ  ๒ ยุ. ปุทู อิธ ฯ  ๓ ม. อิตฺถตฺตํ ฯ
@ยุ. อิตฺถภาวํ ฯ ๔ โป. โอรํ ฯ
                          กญฺญมกปฺปึสุ ปุถูธ โลเก
                          กจฺจิสฺสุ เต ภควา (ยญฺญปเถ) อปฺปมตฺตา
                          อตารุ ชาติญฺจ ชรญฺจ มาริส
                          ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ ฯ
     |๔๒๗.๑๔๗๔| อาสึสนฺติ ๑- โถมยนฺติ (อภิชปฺปนฺติ) ชุหนฺติ (ปุณฺณกาติ ภควา)
                          กามาภิชปฺปนฺติ ปฏิจฺจ ลาภํ
                          เต ยาชโยคา ภวราครตฺตา
                          นาตรึสุ ชาติชรนฺติ พฺรูมิ ฯ
     |๔๒๗.๑๔๗๕| เต เจ ๒- นาตรึสุ ยาชโยคา (อิจฺจายสฺมา ปุณฺณโก)
                          ยญฺเญหิ ชาติญฺจ ชรญฺจ มาริส
                          อถ โก จรหิ เทวมนุสฺสโลเก
                          อตาริ ชาติญฺจ ชรญฺจ มาริส
                          ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ ฯ
     |๔๒๗.๑๔๗๖| สงฺขาย โลกสฺมึ ปโรวรานิ ๓- (ปุณฺณกาติ ภควา)
                          ยสฺสิญฺชิตํ นตฺถิ กุหิญฺจิ โลเก
                          สนฺโต วิธูโม อนิโฆ นิราโส
                          อตาริ โส ชาติชรญฺจ พฺรูมีติ ฯ
                                      ปุณฺณกมาณวกปญฺหา ตติยา ฯ
                                          -------------
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. อาสีสนฺติ ฯ  ๒ โป. เต เว นาตรึสุ ฯ  ๓ ม. ปโรปรานิ ฯ
แก้ไขข้อความเมื่อ
แสดงความคิดเห็น
โปรดศึกษาและยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคลก่อนเริ่มใช้งาน อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่