ในงานเฉลิมฉลองการประสูติของเจ้าหญิงองค์หนึ่ง มีนางฟ้าหลายตนเสกโดยเสกให้เป็นการเล่าแบบนิทาน ตนแรกเสกให้ ข้าขอตั้งชื่อเข้าว่าพุดจีบ เสียงสวดมนต์จากห้องพระเรือนคหบดี ดังผสานเสียงฝนที่โปรยปรายไม่ขาดสา ป้าเจิม บ่าวรับใช้ประจำเรือน ยังคงสวดมนต์ภาวนาให้คุณเยื้อนคลอดลูกอย่างปลอดภัย ไม่นานนัก เสียงเด็กน้อยก็ร้องขึ้น บ่งชี้ว่าทายาทของคุณหลวงนฤเดชได้ถือกำเนิดแล้ว แต่เพียงชั่วเดียวเสียงร้องก็แปรเปลี่ยนเป็นรอยยิ้มบนใบหน้าเด็กน้อย สร้างความอัศจรรย์และปลื้มปิติให้กับบ่าวไพร่ในเรือน ต่างพูดเป็นเสียงเดียว คุณหนูพุดจีบ มีบุญมาเกิด
ในขณะเดียวกันสัปเหร่อเหม ใช้มีดอาคมสะกดวิญญาณผี เสียงร้องของผีตายโหงดังลั่นคุ้งน้ำ ผสานกับเสียงร้องของ แก้ว ซึ่งคลอดจากทาสอิ่ม มีเลือดเนื้อเชื้อไข คุณหลวง เพียงแต่มิได้เกิดจากความรัก หากเป็นแรงใคร่ในยามที่คุณหลวง กำหนัด ขืนใจอิ่ม วาสนาของ พุดจีบ และ แก้ว จึงต่างกันราวสวรรค์กับขุมนรก
คุณหลวงให้โหรมาผูกดวงพุดจีบ โหรทำนายว่าพุดจีบโตขึ้นจะสร้างความเสื่อมเสีย คบชู้ สู่ชาย ทำลายวงศ์ตระกูล คุณหลวงไม่พอใจและไม่เชื่อว่าลูกสาวจะเป็นอย่างนั้น ต่างจากคุณเยื้อนที่กังวลใจ หรือนี่จะเป็นเพราะกรรมที่คุณหลวงเคยสร้างไว้กับทาสในเรือนและอิ่ม จึงมาตกที่ลูกสาว คุณเยื้อนกำชับ ป้าเจิมและเรียม ให้อบรมสั่งสอนพุดจีบในทางที่ควร ป้าเจิมจึงพาพุดจีบไปวัด สวดมนต์ฟังธรรมและสอนสั่งในเรื่องดีงาม
หนูน้อยพุดจีบพบแก้วถูกรังแก จึงเข้าไปช่วยเหลือและพาไปกินขนมที่โรงครัว ป้าเมี้ยน หัวหน้าแม่ครัวใหญ่ในเรือน จัดขนมให้แก้วด้วยความเอ็นดูและชื่นชอบความฉอเลาะ แต่พอรู้ว่าแก้วเป็นลูกของอิ่ม ป้าเมี้ยนออกปากไล่ตะเพิด สั่งเรียมพาพุดจีบขึ้นเรือน ป้าเมี้ยนด่าแก้วว่าเป็นลูกที่เกิดจากความมักใหญ่ใฝ่สูง แม่ของแก้วทอดกายให้คุณหลวง หวังจะเปลี่ยนฐานะจากทาสไปชูคอบนเรือน ป้าเมี้ยนสั่งให้ ชด ลูกสาววัยไล่เลี่ยกับแก้ว อีเอี้ยง อีเม้ย ลากแก้วไปจากเรือน แก้วออกฤทธิ์สู้ไม่ยอมถอยตบตีอลหม่านครัว นังบวบ นังดี และพวกทาสส่งเสียงเอาใจช่วยแก้วอย่างมันปาก เพราะถูกป้าเมี้ยนกดขี่ข่มเหงมานาน คุณเยื้อนเข้ามาปรามสงบศึก แต่เมื่อรู้ว่าแก้วเป็นลูกอิ่ม สีหน้าถอดสีจะเร่งไปหาอิ่ม ไอ้อยู่ ไอ้ฉ่ำ มาแจ้งว่าโจรบุกเรือนฆ่า คุณย้อย และคุณอัฐ พี่สาวและพี่เขยของคุณเยื้อนตาย คุณเยื้อนจึงเร่งไปสวดศพที่อยุธยา แล้วรับลูกบุญธรรมคุณย้อย มาอาศัยที่เรือน
เทพ (จอมเทพ) วัย 15 ปี ยังซึมเศร้าจากความสูญเสีย พุดจีบคอยร้อยมาลัย พาเทพไปทำบุญไหว้พระและนำคำสอนพุทธศาสนามาปลอบประโลมให้คลายโศก เทพรู้สึกดีขึ้นและประทับใจในน้ำใจของน้องสาวต่างสายเลือด เทพจึงมีพุดจีบเป็นแรงใจให้มีชีวิตอยู่ต่อไป
แก้วยังคาใจเรื่องที่เธอเป็นลูกคุณหลวง เข้าไปซักถามแม่ อิ่ม ยืนยันว่าแก้วเป็นลูกของทาส พ่อแก้วเป็นไข้ป่าตายไปนานแล้ว พร้อมกำชับให้อยู่ที่ท้ายป่าช้า มิให้ไปยุ่มย่ามเขตเรือนอีก แก้วออกไปว่ายน้ำเล่น พบเจอเทพรู้ว่าแก้วเป็นเพื่อนเล่นกับพุดจีบจึงพามาหาแก้ว แก้วชวนพุดจีบลงเล่นน้ำ แต่พุดจีบว่ายน้ำไม่เป็น เทพจึงอาสาไปขอคุณเยื้อน ระหว่างนั้นพุดจีบเข้ามาคุยกับแก้วแล้วพลัดตกน้ำ แก้วรีบว่ายน้ำไปช่วยพุดจีบ เทพอุ้มพุดจีบขึ้นเรือน ป้าเมี้ยนเกลียดแก้ว ร้องโพนทะนาว่าแก้วผลักพุดจีบตกน้ำ นังบวบนังดีบอกว่าเห็นแก้วช่วยพุดจีบ ป้าเมี้ยนขู่จะตบแล้วฟ้องว่าทาสทั้งสองเคยขโมยของ นังบวบกับนังดีต้องหุบปาก ให้ป้าเมี้ยนฟ้องคุณหลวงเอาเรื่องแก้ว คุณหลวงโกรธมากคว้าหวายโบยตีแก้ว แก้วเจอคุณหลวงครั้งแรกแสร้งพูดประชดว่า "คุณหลวงฆ่าลูกให้ตายคามือ" คุณหลวงตกใจมือไม้สั่น แก้วมั่นใจว่าคุณหลวงเป็นพ่อรีบเข้าไปกราบเท้า โอบกอด เรียกพ่อจ๋า พ่อจ๋า. อิ่มรีบมาดึงแก้วออกไป คุณเยื้อนต่อว่าอิ่มที่ผิดคำสัญญา ไม่เอาเด็กออกตั้งแต่คุณเยื้อนไล่ออกไปจากเรือน คุณหลวงสั่งไอ้ฉ่ำโบยตีอิ่มอย่างหนักแล้วสั่งให้หอบลูกไปอยู่ที่อื่น อิ่มรับคำไม่อยากสร้างปัญหาให้กับคุณหลวงคุณเยื้อน แต่เป็นไข้ด้วยพิษแผล แก้ววิ่งไปร้องขอยาจากคุณหลวง คุณหลวงมีสำนึกผิดบาปที่ก่อ จะเอายาไปให้ แต่คุณเยื้อนไม่ยอม เร่งให้แก้วพาแม่ไปตายนอกเขตเรือน แก้วเสียใจหนักประคองร่างอิ่มจะพาไปให้ไกลคนใจร้าย อิ่มสั่งเสียให้แก้วเลิกอาฆาตแค้น อย่าคิดสร้างเวรกรรม แล้วอิ่มก็ตายในอ้อมกอดของแก้ว แก้วเดินตรงไปยังเรือนใหญ่ สาบานจะทวงสิทธิ์ไปเป็นเจ้าเรือนเวลาผ่านไป 10 ปี พุดจีบโตเป็นสาวสะพรั่งและงดงามราวกับผ้าที่พุดจีบถักทอ แม้พุดจีบจะมีชีวิตเพียบพร้อม แต่พุดจีบมิเคยทิ้งแก้ว พุดจีบรู้ว่าแก้วคือพี่สาวร่วมสายเลือด พุดจีบจึงปรนนิบัติและดูแลแก้วเป็นอย่างดี แก้วก็วางตัวเป็นทาสคอยรับใช้พุดจีบ อ้างว่าวาสนาไม่เทียมกัน ขออยู่อย่างทาสผู้จงรักภักดี แต่ภายในใจกลับริษยา อาฆาตแค้น
กำไล เมียรองของคุณหลวงตั้งท้องไม่ได้ จึงแสดงความรักความเมตตาแก้ว จะช่วยให้แก้วได้รับสิทธิ์อันคู่ควรที่จะขึ้นมาอยู่บนเรือน แก้วจึงรักและให้ความเคารพกำไล ไม่รู้เลยว่ากำไลใช้แก้วเป็นเครื่องมือคานอำนาจคุณเยื้อน โดยมี แฟง สาวใช้จอมสาระแน คอยช่วยเหลือกำไล
เทพ หนุ่มหล่อกลับจากร่ำเรียนที่ปีนัง รับราชการที่มณฆลนครสวรรค์ เป็นที่หมายปองของสาว ๆ แต่เทพไม่เคยเหลียวมองสาวใด ใจของเขามีเพียงพุดจีบเท่านั้น เทพคอยช่วยพุดจีบเก็บฝ้าย ย้อมสีผ้าและช่วยเหลืองานพุดจีบ ความรักความผูกพันของทั้งสองถักทอประสานเป็นเนื้อเดียวเฉกเช่นผ้าที่โรงทอ ยิ่งทำให้แก้วชิงชังพุดจีบมากขึ้น เพราะแก้วหลงรักเทพ
ป้าเมี้ยน ชด อีเอี้ยง อีเม้ย หยันว่าแก้วไม่เจียมกะลาหัว เป็นได้แค่ลูกทาสอย่าเผยอชูคอเป็นคางคก แก้วจึงเข้าไปยั่วยวน ไอ้ทับ ไอ้ยอด หนุ่มทาสกำยำที่พวกชดหมายปอง ชดหึงไอ้ทับเลือดขึ้นหน้าพุ่งเข้าตบตีแก้ว แก้วใช้ไหวพริบเล่นงานชดจนอ่วม ชดร้องเรียกให้อีเอี้ยง อีเม้ยช่วย อีเอี้ยง อีเม้ยเห็นท่าไม่ดี แล่นหนีเอาตัวรอดตามประสาจิ้งจกสองสี ป้าเมี้ยนเจ็บใจที่ลูกสาวเสียเชิง สั่งให้ทาสในครัวจับแก้วมัดเสา ตบตีถ่มน้ำลายดูถูกถึงแม่ของแก้ว แก้วโกรธและเสียใจไปนั่งร้องไห้หน้าหลุมศพแม่ น้อยเนื้อต่ำใจที่ไม่มีใครรัก ร้องขอให้วิญญาณแม่ปกป้อง ช่วยแก้วด้วย
คืนนั้น เสียงหมาหอนดังระงม ป้าเมี้ยนและชดขนหัวลุกชัน เพราะผีอิ่มปรากฏกายที่โรงครัว ผีอิ่มเล่นงานพวกป้าเมี้ยนและทาสในครัวจนไข้ขึ้น ป้าเมี้ยนและชดกราบขอให้คุณหลวง คุณเยื้อนหาหมอผีมาปราบ เทพไม่เชื่อเรื่องเหลวไหล สั่งให้ไอ้บุญทาสรับใช้เฝ้าตรวจยาม ทาสทั้งสองกลัวผีแต่ก็จำต้องทำตามคำสั่ง คืนถัดมา เทพพบผีอิ่มหลอกหลอนคุณเยื้อนและคุณหลวง เทพใจแข็งไล่ตามจนจับได้ว่าผีตนนั้นคือแก้ว เทพต่อว่าต่อขานที่แก้วสร้างเรื่องหลอกลวง แก้วระบายความในใจว่าถูกคุณหลวงคุณเยื้อนและป้าเมี้ยนทำร้ายร่างกายและจิตใจแก้วไม่อยากมีชีวิตจะขอตายตามแม่ เทพยื้อชีวิตโอบกอดปลอบประโลม เทพยืนยันจะอยู่ข้างแก้ว แม้เขาเรียนสูงทำงานมีหน้าที่ใหญ่โตแต่หัวใจเขาก็เป็นทาส คุณย้อยอุปถัมภ์เขาเพราะในอดีต พ่อแม่ช่วยชีวิตคุณย้อยจนพ่อแม่ถูกโจรฆ่าตาย เขาเป็นเพียงลูกทาสไม่ต่างจากแก้ว เขาเข้าใจความรู้สึกของแก้ว เทพสอนให้แก้วรู้ว่า แม้เกิดเป็นทาสก็มีชีวิตที่ดีได้ การทำดีสร้างกรรมดีคือเกราะแก้วคุ้มครองเรา แก้วซาบซึ้งและหลงรักเทพหมดใจ
พุดจีบเห็นเทพแวะเวียนดูแลเอาใจใส่แก้ว ก็พาลคิดว่าเทพมีใจให้แก้ว พุดจีบมิให้แก้วเสียใจจึงพยายามตีตัวออกห่าง เทพจึงสารภาพว่าเป็นความรักเฉกน้องสาว มิใช่หญิงคนรัก เพราะเขามีใจให้หญิงนางหนึ่งแล้ว พุดจีบไม่กล้าซักถามเพราะสายตาของเทพสื่อให้รู้ว่า หญิงที่เทพกล่าวถึงคือเธอ
แก้วเสียใจที่เทพรักพุดจีบ น้อยใจในชะตาอาภัพ จะถอนใจจากเทพ อบ น้องสาวของอิ่ม ยังอาฆาตแค้นคุณหลวงและคุณเยื้อนที่ทำให้อิ่มตาย ยุยงให้แก้วสานชิงหัวใจเทพ แก้วจะได้ขึ้นไปอยู่บนเรือนอย่างสมเกียรติ มิต้องตกเป็นเบี้ยล่างพุดจีบอย่างทุกวันนี้ กำไลและแฟงก็ยุยงเสริมส่ง นำความว่าเทพรักแก้ว แต่ต้องยอมใจพุดจีบ เพราะเห็นแก่บุญคุณของคุณหลวง แก้วคล้อยตามแรงยุ ไปฟ้องคุณหลวงว่าเทพรักพุดจีบแล้วหยันว่าคุณหลวงกำลังจะได้เขยทาส คุณหลวงมิอาจทำใจยอมรับ สั่งห้ามเทพเข้าใกล้พุดจีบ เทพรับคำและยอมปฏิบัติตามสั่ง เขารักพุดจีบก็ต้องทนุถนอมมิให้พุดจีบมัวหมองพุดจีบแปลกใจและเสียใจที่เทพตีตัวออกห่าง จึงขลุกอยู่ในโรงทอผ้าและไปเก็บฝ้ายเพียงลำพัง เกือบถูกงูเห่ากัด มิ่งช่วยพาพุดจีบกลับเรือนอย่างปลอดภัย คุณเยื้อนสมนาคุณเงินทอง มิ่งไม่รับแต่ขอทำงานรับใช้ เพราะอดีตเคยเป็นเพื่อนกับทาสในเรือนคุณย้อย คุณหลวงจึงรับมิ่งมาเป็นทาสในเรือน เพื่อตอบแทนบุญคุณมิ่ง
ไอ้ทับไม่พอใจที่เทพได้มิ่งเป็นพวก และที่สำคัญมันเคืองที่แก้วมีใจให้เทพ มันอยากเอาแก้วทำเมีย ไอ้ทับจึงหยันว่าเทพเป็นลูกทาสไม่เคยให้เกียรติเทพ มิ่งทนไม่ไหวออกโรงปกป้องเพื่อนรัก ท้าต่อยมวยเล่นงานไอ้ทับสะบักสะบอม ไอ้ทับผูกใจเจ็บรอวันเล่นงานมิ่งและเทพ ไอ้ทับกลับไปหาชด แต่ชดไม่ยอมเล่นด้วย ชดหลงใหลในความหล่อและเก่งกาจของมิ่ง คอยจัดหาข้าวปลาอาหารประเคนมิ่งไม่ขาดปาก อีเอี้ยงกับอีเม้ยได้แต่นั่งปาดน้ำลาย อยากกินมิ่ง แก้วอยากหักหน้าชด เข้าไปออดอ้อนยั่วยวนแย่งชิงมิ่งจากชด แต่พอลับหลังก็ผลักไสไล่ส่งมิ่ง มิ่งถูกใจในจริตและฤทธิ์เดชแก้ว จึงคอยช่วยเหลืองานทุกอย่าง แก้วหลอกใช้งานสารพัด มิ่งไม่เคยปริปากบ่น จนเรียมออกปากให้แก้วผูกข้อไม้ข้อมือกับมิ่งเพราะเป็นทาสชนชั้นเดียวกัน อบเถียงกับเรียมคอเป็นเอ็น อบยุให้แก้วพิชิตใจเทพ ขึ้นเป็นใหญ่บนเรือน แต่แก้วรู้ดีว่าเทพไม่เคยมีใจให้เธอ แก้วถอดใจจากเทพจะฝากชีวิตไว้กับมิ่ง
พุดจีบรู้ว่าเทพไม่ยอมสู้หน้าตน ก็ต้องเรียกมิ่งมาช่วยงานย้อมสี ตากผ้าทอ ต้องอยู่รับใช้พุดจีบใกล้ชิด แก้วไม่พอใจ กำไลและแฟงก็คอยยุว่าพุดจีบตั้งใจแย่งชิงคนรัก ให้แก้วหาทางกำจัดศัตรูหัวใจ แก้วเห็นพุดจีบพายเรือสั่งให้มิ่งว่ายน้ำเก็บบัว แก้วเดือดดาลขอให้อบและแฟงหลอกล่อมิ่งไปที่อื่น พุดจีบแปลกใจที่มิ่งหายไป พุดจีบจึงต้องพายเรือกลับ ไม่ทันก้าวจะเหยียบท่าน้ำ แก้วผลักพุดจีบตกน้ำ แล้วกระโดดตามพุดจีบไป พุดจีบพยายามดิ้นให้แก้วช่วย แต่แก้วกลับจ้องมองพุดจีบด้วยความแค้น เมื่อเห็นพุดจีบนิ่งสงบใต้น้ำก็ว่ายน้ำหนี เทพกลับมาถึงเรือนเห็นร่องรอยที่ท่าน้ำก็เอะใจ กระโดดน้ำพาร่างพุดจีบขึ้นมา แต่พุดจีบสิ้นลมแล้ว เสียงร้องไห้ดังระงมทั่วเรือน คุณหลวงและคุณเยื้อนกอดศพเสียใจที่ลูกสาวลาโลก เทพตั้งสติได้ไปนั่งสวดมนต์ภาวนา ขอบุญบารมีที่เขาสั่งสมมา ขอเทพเทวดาช่วยดลให้พุดจีบฟื้นกลับมามีชีวิตอีกครั้ง
วิญญาณของพุดจีบเดินขึ้นเรือน มองเห็นร่างตัวเองก็ตกใจเมื่อรู้ว่าเธอสิ้นใจ วิญญาณพุดจีบพยายามเข้าไปสื่อสารกับคุณหลวงคุณเยื้อนแต่ไม่เป็นผล วิญญาณมาปรากฏที่หน้าโบสถ์ หลวงปู่รับรู้ว่าชะตาพุดจีบยังไม่ถึงฆาต บุญบารมีและกรรมดีที่สั่งสมหนุนนำให้พุดจีบกลับคืนสู่ร่าง หลวงพ่อแผ่บุญอุทิศให้วิญญาณพุดจีบมีกำลังมากขึ้น เทพกอดร่างพุดจีบไว้ในอ้อมกอด สารภาพรักหมดใจ ชาตินี้ก็ไม่ขอรักใครอีก น้ำตาแห่งความเสียใจหยดลงบนแก้มพุดจีบ พุดจีบลืมตามีชีวิตอีกครั้ง เทพดีใจเหมือนเรื่องราวปาฏิหาริย์ที่เล่าขานกันว่าศพบางรายฟื้นคืนชีพ ต่างจากแก้วที่โกรธเกลียด วิญญาณผีห่าตนใดกลับมาสิงร่างทำร้ายหัวใจแก้ว แก้วภาวนาให้พุดจีบมิอาจจดจำเหตุการณ์ที่แก้วทำร้ายพุดจีบเช้าวันใหม่ พุดจีบตรงมาตบตีแก้ว ต่อว่าที่แก้วคิดฆ่าเธอ แก้วกราบตีนขอโทษว่าทำไปเพราะรักมิ่งจนขาดสติ สาบานจะขอเป็นทาสรับใช้พุดจีบจนวันตาย พุดจีบเกือบจะฆ่าแก้วด้วยความโกรธแต่ก็ยั้งสติเพราะนึกถึงเวรกรรม พุดจีบให้อภัย ถือว่าเป็นการไถ่โทษที่คุณหลวงเคยทำร้ายชะตากรรมอิ่มและแก้ว พุดจีบขอให้แก้วอโหสิกรรมให้ต่อกัน แก้วรับคำแล้วสาบานจะละความอาฆาตแค้นทั้งปวง หากผิดคำขอให้ฟ้าผ่าตาย
เทพเข้าไปกราบเท้าคุณหลวง ยอมผิดคำที่จะห่างกายพุดจีบ เทพเป็นห่วงพุดจีบไม่ยอมให้พุดจีบละสายตา ทั้งสองจึงเสมือนเงาของกันและกัน คุณเยื้อนเห็นใจว่าเทพรักพุดจีบมาก จึงกล่อมให้คุณหลวงเห็นใจเทพ หากเทพมิได้ช่วยไว้พุดจีบคงกลายเป็นศพอยู่ใต้น้ำ คุณหลวงทำใจไม่ได้ที่จะถูกตราหน้าว่าเอาทาสมาเป็นเขย
นิทานเจ้าหญิงแต่งเอง
ในขณะเดียวกันสัปเหร่อเหม ใช้มีดอาคมสะกดวิญญาณผี เสียงร้องของผีตายโหงดังลั่นคุ้งน้ำ ผสานกับเสียงร้องของ แก้ว ซึ่งคลอดจากทาสอิ่ม มีเลือดเนื้อเชื้อไข คุณหลวง เพียงแต่มิได้เกิดจากความรัก หากเป็นแรงใคร่ในยามที่คุณหลวง กำหนัด ขืนใจอิ่ม วาสนาของ พุดจีบ และ แก้ว จึงต่างกันราวสวรรค์กับขุมนรก
คุณหลวงให้โหรมาผูกดวงพุดจีบ โหรทำนายว่าพุดจีบโตขึ้นจะสร้างความเสื่อมเสีย คบชู้ สู่ชาย ทำลายวงศ์ตระกูล คุณหลวงไม่พอใจและไม่เชื่อว่าลูกสาวจะเป็นอย่างนั้น ต่างจากคุณเยื้อนที่กังวลใจ หรือนี่จะเป็นเพราะกรรมที่คุณหลวงเคยสร้างไว้กับทาสในเรือนและอิ่ม จึงมาตกที่ลูกสาว คุณเยื้อนกำชับ ป้าเจิมและเรียม ให้อบรมสั่งสอนพุดจีบในทางที่ควร ป้าเจิมจึงพาพุดจีบไปวัด สวดมนต์ฟังธรรมและสอนสั่งในเรื่องดีงาม
หนูน้อยพุดจีบพบแก้วถูกรังแก จึงเข้าไปช่วยเหลือและพาไปกินขนมที่โรงครัว ป้าเมี้ยน หัวหน้าแม่ครัวใหญ่ในเรือน จัดขนมให้แก้วด้วยความเอ็นดูและชื่นชอบความฉอเลาะ แต่พอรู้ว่าแก้วเป็นลูกของอิ่ม ป้าเมี้ยนออกปากไล่ตะเพิด สั่งเรียมพาพุดจีบขึ้นเรือน ป้าเมี้ยนด่าแก้วว่าเป็นลูกที่เกิดจากความมักใหญ่ใฝ่สูง แม่ของแก้วทอดกายให้คุณหลวง หวังจะเปลี่ยนฐานะจากทาสไปชูคอบนเรือน ป้าเมี้ยนสั่งให้ ชด ลูกสาววัยไล่เลี่ยกับแก้ว อีเอี้ยง อีเม้ย ลากแก้วไปจากเรือน แก้วออกฤทธิ์สู้ไม่ยอมถอยตบตีอลหม่านครัว นังบวบ นังดี และพวกทาสส่งเสียงเอาใจช่วยแก้วอย่างมันปาก เพราะถูกป้าเมี้ยนกดขี่ข่มเหงมานาน คุณเยื้อนเข้ามาปรามสงบศึก แต่เมื่อรู้ว่าแก้วเป็นลูกอิ่ม สีหน้าถอดสีจะเร่งไปหาอิ่ม ไอ้อยู่ ไอ้ฉ่ำ มาแจ้งว่าโจรบุกเรือนฆ่า คุณย้อย และคุณอัฐ พี่สาวและพี่เขยของคุณเยื้อนตาย คุณเยื้อนจึงเร่งไปสวดศพที่อยุธยา แล้วรับลูกบุญธรรมคุณย้อย มาอาศัยที่เรือน
เทพ (จอมเทพ) วัย 15 ปี ยังซึมเศร้าจากความสูญเสีย พุดจีบคอยร้อยมาลัย พาเทพไปทำบุญไหว้พระและนำคำสอนพุทธศาสนามาปลอบประโลมให้คลายโศก เทพรู้สึกดีขึ้นและประทับใจในน้ำใจของน้องสาวต่างสายเลือด เทพจึงมีพุดจีบเป็นแรงใจให้มีชีวิตอยู่ต่อไป
แก้วยังคาใจเรื่องที่เธอเป็นลูกคุณหลวง เข้าไปซักถามแม่ อิ่ม ยืนยันว่าแก้วเป็นลูกของทาส พ่อแก้วเป็นไข้ป่าตายไปนานแล้ว พร้อมกำชับให้อยู่ที่ท้ายป่าช้า มิให้ไปยุ่มย่ามเขตเรือนอีก แก้วออกไปว่ายน้ำเล่น พบเจอเทพรู้ว่าแก้วเป็นเพื่อนเล่นกับพุดจีบจึงพามาหาแก้ว แก้วชวนพุดจีบลงเล่นน้ำ แต่พุดจีบว่ายน้ำไม่เป็น เทพจึงอาสาไปขอคุณเยื้อน ระหว่างนั้นพุดจีบเข้ามาคุยกับแก้วแล้วพลัดตกน้ำ แก้วรีบว่ายน้ำไปช่วยพุดจีบ เทพอุ้มพุดจีบขึ้นเรือน ป้าเมี้ยนเกลียดแก้ว ร้องโพนทะนาว่าแก้วผลักพุดจีบตกน้ำ นังบวบนังดีบอกว่าเห็นแก้วช่วยพุดจีบ ป้าเมี้ยนขู่จะตบแล้วฟ้องว่าทาสทั้งสองเคยขโมยของ นังบวบกับนังดีต้องหุบปาก ให้ป้าเมี้ยนฟ้องคุณหลวงเอาเรื่องแก้ว คุณหลวงโกรธมากคว้าหวายโบยตีแก้ว แก้วเจอคุณหลวงครั้งแรกแสร้งพูดประชดว่า "คุณหลวงฆ่าลูกให้ตายคามือ" คุณหลวงตกใจมือไม้สั่น แก้วมั่นใจว่าคุณหลวงเป็นพ่อรีบเข้าไปกราบเท้า โอบกอด เรียกพ่อจ๋า พ่อจ๋า. อิ่มรีบมาดึงแก้วออกไป คุณเยื้อนต่อว่าอิ่มที่ผิดคำสัญญา ไม่เอาเด็กออกตั้งแต่คุณเยื้อนไล่ออกไปจากเรือน คุณหลวงสั่งไอ้ฉ่ำโบยตีอิ่มอย่างหนักแล้วสั่งให้หอบลูกไปอยู่ที่อื่น อิ่มรับคำไม่อยากสร้างปัญหาให้กับคุณหลวงคุณเยื้อน แต่เป็นไข้ด้วยพิษแผล แก้ววิ่งไปร้องขอยาจากคุณหลวง คุณหลวงมีสำนึกผิดบาปที่ก่อ จะเอายาไปให้ แต่คุณเยื้อนไม่ยอม เร่งให้แก้วพาแม่ไปตายนอกเขตเรือน แก้วเสียใจหนักประคองร่างอิ่มจะพาไปให้ไกลคนใจร้าย อิ่มสั่งเสียให้แก้วเลิกอาฆาตแค้น อย่าคิดสร้างเวรกรรม แล้วอิ่มก็ตายในอ้อมกอดของแก้ว แก้วเดินตรงไปยังเรือนใหญ่ สาบานจะทวงสิทธิ์ไปเป็นเจ้าเรือนเวลาผ่านไป 10 ปี พุดจีบโตเป็นสาวสะพรั่งและงดงามราวกับผ้าที่พุดจีบถักทอ แม้พุดจีบจะมีชีวิตเพียบพร้อม แต่พุดจีบมิเคยทิ้งแก้ว พุดจีบรู้ว่าแก้วคือพี่สาวร่วมสายเลือด พุดจีบจึงปรนนิบัติและดูแลแก้วเป็นอย่างดี แก้วก็วางตัวเป็นทาสคอยรับใช้พุดจีบ อ้างว่าวาสนาไม่เทียมกัน ขออยู่อย่างทาสผู้จงรักภักดี แต่ภายในใจกลับริษยา อาฆาตแค้น
กำไล เมียรองของคุณหลวงตั้งท้องไม่ได้ จึงแสดงความรักความเมตตาแก้ว จะช่วยให้แก้วได้รับสิทธิ์อันคู่ควรที่จะขึ้นมาอยู่บนเรือน แก้วจึงรักและให้ความเคารพกำไล ไม่รู้เลยว่ากำไลใช้แก้วเป็นเครื่องมือคานอำนาจคุณเยื้อน โดยมี แฟง สาวใช้จอมสาระแน คอยช่วยเหลือกำไล
เทพ หนุ่มหล่อกลับจากร่ำเรียนที่ปีนัง รับราชการที่มณฆลนครสวรรค์ เป็นที่หมายปองของสาว ๆ แต่เทพไม่เคยเหลียวมองสาวใด ใจของเขามีเพียงพุดจีบเท่านั้น เทพคอยช่วยพุดจีบเก็บฝ้าย ย้อมสีผ้าและช่วยเหลืองานพุดจีบ ความรักความผูกพันของทั้งสองถักทอประสานเป็นเนื้อเดียวเฉกเช่นผ้าที่โรงทอ ยิ่งทำให้แก้วชิงชังพุดจีบมากขึ้น เพราะแก้วหลงรักเทพ
ป้าเมี้ยน ชด อีเอี้ยง อีเม้ย หยันว่าแก้วไม่เจียมกะลาหัว เป็นได้แค่ลูกทาสอย่าเผยอชูคอเป็นคางคก แก้วจึงเข้าไปยั่วยวน ไอ้ทับ ไอ้ยอด หนุ่มทาสกำยำที่พวกชดหมายปอง ชดหึงไอ้ทับเลือดขึ้นหน้าพุ่งเข้าตบตีแก้ว แก้วใช้ไหวพริบเล่นงานชดจนอ่วม ชดร้องเรียกให้อีเอี้ยง อีเม้ยช่วย อีเอี้ยง อีเม้ยเห็นท่าไม่ดี แล่นหนีเอาตัวรอดตามประสาจิ้งจกสองสี ป้าเมี้ยนเจ็บใจที่ลูกสาวเสียเชิง สั่งให้ทาสในครัวจับแก้วมัดเสา ตบตีถ่มน้ำลายดูถูกถึงแม่ของแก้ว แก้วโกรธและเสียใจไปนั่งร้องไห้หน้าหลุมศพแม่ น้อยเนื้อต่ำใจที่ไม่มีใครรัก ร้องขอให้วิญญาณแม่ปกป้อง ช่วยแก้วด้วย
คืนนั้น เสียงหมาหอนดังระงม ป้าเมี้ยนและชดขนหัวลุกชัน เพราะผีอิ่มปรากฏกายที่โรงครัว ผีอิ่มเล่นงานพวกป้าเมี้ยนและทาสในครัวจนไข้ขึ้น ป้าเมี้ยนและชดกราบขอให้คุณหลวง คุณเยื้อนหาหมอผีมาปราบ เทพไม่เชื่อเรื่องเหลวไหล สั่งให้ไอ้บุญทาสรับใช้เฝ้าตรวจยาม ทาสทั้งสองกลัวผีแต่ก็จำต้องทำตามคำสั่ง คืนถัดมา เทพพบผีอิ่มหลอกหลอนคุณเยื้อนและคุณหลวง เทพใจแข็งไล่ตามจนจับได้ว่าผีตนนั้นคือแก้ว เทพต่อว่าต่อขานที่แก้วสร้างเรื่องหลอกลวง แก้วระบายความในใจว่าถูกคุณหลวงคุณเยื้อนและป้าเมี้ยนทำร้ายร่างกายและจิตใจแก้วไม่อยากมีชีวิตจะขอตายตามแม่ เทพยื้อชีวิตโอบกอดปลอบประโลม เทพยืนยันจะอยู่ข้างแก้ว แม้เขาเรียนสูงทำงานมีหน้าที่ใหญ่โตแต่หัวใจเขาก็เป็นทาส คุณย้อยอุปถัมภ์เขาเพราะในอดีต พ่อแม่ช่วยชีวิตคุณย้อยจนพ่อแม่ถูกโจรฆ่าตาย เขาเป็นเพียงลูกทาสไม่ต่างจากแก้ว เขาเข้าใจความรู้สึกของแก้ว เทพสอนให้แก้วรู้ว่า แม้เกิดเป็นทาสก็มีชีวิตที่ดีได้ การทำดีสร้างกรรมดีคือเกราะแก้วคุ้มครองเรา แก้วซาบซึ้งและหลงรักเทพหมดใจ
พุดจีบเห็นเทพแวะเวียนดูแลเอาใจใส่แก้ว ก็พาลคิดว่าเทพมีใจให้แก้ว พุดจีบมิให้แก้วเสียใจจึงพยายามตีตัวออกห่าง เทพจึงสารภาพว่าเป็นความรักเฉกน้องสาว มิใช่หญิงคนรัก เพราะเขามีใจให้หญิงนางหนึ่งแล้ว พุดจีบไม่กล้าซักถามเพราะสายตาของเทพสื่อให้รู้ว่า หญิงที่เทพกล่าวถึงคือเธอ
แก้วเสียใจที่เทพรักพุดจีบ น้อยใจในชะตาอาภัพ จะถอนใจจากเทพ อบ น้องสาวของอิ่ม ยังอาฆาตแค้นคุณหลวงและคุณเยื้อนที่ทำให้อิ่มตาย ยุยงให้แก้วสานชิงหัวใจเทพ แก้วจะได้ขึ้นไปอยู่บนเรือนอย่างสมเกียรติ มิต้องตกเป็นเบี้ยล่างพุดจีบอย่างทุกวันนี้ กำไลและแฟงก็ยุยงเสริมส่ง นำความว่าเทพรักแก้ว แต่ต้องยอมใจพุดจีบ เพราะเห็นแก่บุญคุณของคุณหลวง แก้วคล้อยตามแรงยุ ไปฟ้องคุณหลวงว่าเทพรักพุดจีบแล้วหยันว่าคุณหลวงกำลังจะได้เขยทาส คุณหลวงมิอาจทำใจยอมรับ สั่งห้ามเทพเข้าใกล้พุดจีบ เทพรับคำและยอมปฏิบัติตามสั่ง เขารักพุดจีบก็ต้องทนุถนอมมิให้พุดจีบมัวหมองพุดจีบแปลกใจและเสียใจที่เทพตีตัวออกห่าง จึงขลุกอยู่ในโรงทอผ้าและไปเก็บฝ้ายเพียงลำพัง เกือบถูกงูเห่ากัด มิ่งช่วยพาพุดจีบกลับเรือนอย่างปลอดภัย คุณเยื้อนสมนาคุณเงินทอง มิ่งไม่รับแต่ขอทำงานรับใช้ เพราะอดีตเคยเป็นเพื่อนกับทาสในเรือนคุณย้อย คุณหลวงจึงรับมิ่งมาเป็นทาสในเรือน เพื่อตอบแทนบุญคุณมิ่ง
ไอ้ทับไม่พอใจที่เทพได้มิ่งเป็นพวก และที่สำคัญมันเคืองที่แก้วมีใจให้เทพ มันอยากเอาแก้วทำเมีย ไอ้ทับจึงหยันว่าเทพเป็นลูกทาสไม่เคยให้เกียรติเทพ มิ่งทนไม่ไหวออกโรงปกป้องเพื่อนรัก ท้าต่อยมวยเล่นงานไอ้ทับสะบักสะบอม ไอ้ทับผูกใจเจ็บรอวันเล่นงานมิ่งและเทพ ไอ้ทับกลับไปหาชด แต่ชดไม่ยอมเล่นด้วย ชดหลงใหลในความหล่อและเก่งกาจของมิ่ง คอยจัดหาข้าวปลาอาหารประเคนมิ่งไม่ขาดปาก อีเอี้ยงกับอีเม้ยได้แต่นั่งปาดน้ำลาย อยากกินมิ่ง แก้วอยากหักหน้าชด เข้าไปออดอ้อนยั่วยวนแย่งชิงมิ่งจากชด แต่พอลับหลังก็ผลักไสไล่ส่งมิ่ง มิ่งถูกใจในจริตและฤทธิ์เดชแก้ว จึงคอยช่วยเหลืองานทุกอย่าง แก้วหลอกใช้งานสารพัด มิ่งไม่เคยปริปากบ่น จนเรียมออกปากให้แก้วผูกข้อไม้ข้อมือกับมิ่งเพราะเป็นทาสชนชั้นเดียวกัน อบเถียงกับเรียมคอเป็นเอ็น อบยุให้แก้วพิชิตใจเทพ ขึ้นเป็นใหญ่บนเรือน แต่แก้วรู้ดีว่าเทพไม่เคยมีใจให้เธอ แก้วถอดใจจากเทพจะฝากชีวิตไว้กับมิ่ง
พุดจีบรู้ว่าเทพไม่ยอมสู้หน้าตน ก็ต้องเรียกมิ่งมาช่วยงานย้อมสี ตากผ้าทอ ต้องอยู่รับใช้พุดจีบใกล้ชิด แก้วไม่พอใจ กำไลและแฟงก็คอยยุว่าพุดจีบตั้งใจแย่งชิงคนรัก ให้แก้วหาทางกำจัดศัตรูหัวใจ แก้วเห็นพุดจีบพายเรือสั่งให้มิ่งว่ายน้ำเก็บบัว แก้วเดือดดาลขอให้อบและแฟงหลอกล่อมิ่งไปที่อื่น พุดจีบแปลกใจที่มิ่งหายไป พุดจีบจึงต้องพายเรือกลับ ไม่ทันก้าวจะเหยียบท่าน้ำ แก้วผลักพุดจีบตกน้ำ แล้วกระโดดตามพุดจีบไป พุดจีบพยายามดิ้นให้แก้วช่วย แต่แก้วกลับจ้องมองพุดจีบด้วยความแค้น เมื่อเห็นพุดจีบนิ่งสงบใต้น้ำก็ว่ายน้ำหนี เทพกลับมาถึงเรือนเห็นร่องรอยที่ท่าน้ำก็เอะใจ กระโดดน้ำพาร่างพุดจีบขึ้นมา แต่พุดจีบสิ้นลมแล้ว เสียงร้องไห้ดังระงมทั่วเรือน คุณหลวงและคุณเยื้อนกอดศพเสียใจที่ลูกสาวลาโลก เทพตั้งสติได้ไปนั่งสวดมนต์ภาวนา ขอบุญบารมีที่เขาสั่งสมมา ขอเทพเทวดาช่วยดลให้พุดจีบฟื้นกลับมามีชีวิตอีกครั้ง
วิญญาณของพุดจีบเดินขึ้นเรือน มองเห็นร่างตัวเองก็ตกใจเมื่อรู้ว่าเธอสิ้นใจ วิญญาณพุดจีบพยายามเข้าไปสื่อสารกับคุณหลวงคุณเยื้อนแต่ไม่เป็นผล วิญญาณมาปรากฏที่หน้าโบสถ์ หลวงปู่รับรู้ว่าชะตาพุดจีบยังไม่ถึงฆาต บุญบารมีและกรรมดีที่สั่งสมหนุนนำให้พุดจีบกลับคืนสู่ร่าง หลวงพ่อแผ่บุญอุทิศให้วิญญาณพุดจีบมีกำลังมากขึ้น เทพกอดร่างพุดจีบไว้ในอ้อมกอด สารภาพรักหมดใจ ชาตินี้ก็ไม่ขอรักใครอีก น้ำตาแห่งความเสียใจหยดลงบนแก้มพุดจีบ พุดจีบลืมตามีชีวิตอีกครั้ง เทพดีใจเหมือนเรื่องราวปาฏิหาริย์ที่เล่าขานกันว่าศพบางรายฟื้นคืนชีพ ต่างจากแก้วที่โกรธเกลียด วิญญาณผีห่าตนใดกลับมาสิงร่างทำร้ายหัวใจแก้ว แก้วภาวนาให้พุดจีบมิอาจจดจำเหตุการณ์ที่แก้วทำร้ายพุดจีบเช้าวันใหม่ พุดจีบตรงมาตบตีแก้ว ต่อว่าที่แก้วคิดฆ่าเธอ แก้วกราบตีนขอโทษว่าทำไปเพราะรักมิ่งจนขาดสติ สาบานจะขอเป็นทาสรับใช้พุดจีบจนวันตาย พุดจีบเกือบจะฆ่าแก้วด้วยความโกรธแต่ก็ยั้งสติเพราะนึกถึงเวรกรรม พุดจีบให้อภัย ถือว่าเป็นการไถ่โทษที่คุณหลวงเคยทำร้ายชะตากรรมอิ่มและแก้ว พุดจีบขอให้แก้วอโหสิกรรมให้ต่อกัน แก้วรับคำแล้วสาบานจะละความอาฆาตแค้นทั้งปวง หากผิดคำขอให้ฟ้าผ่าตาย
เทพเข้าไปกราบเท้าคุณหลวง ยอมผิดคำที่จะห่างกายพุดจีบ เทพเป็นห่วงพุดจีบไม่ยอมให้พุดจีบละสายตา ทั้งสองจึงเสมือนเงาของกันและกัน คุณเยื้อนเห็นใจว่าเทพรักพุดจีบมาก จึงกล่อมให้คุณหลวงเห็นใจเทพ หากเทพมิได้ช่วยไว้พุดจีบคงกลายเป็นศพอยู่ใต้น้ำ คุณหลวงทำใจไม่ได้ที่จะถูกตราหน้าว่าเอาทาสมาเป็นเขย