มาศึกษาRetrospective Learning กันต่อ 1.Q:ปัญญาในจิตเกิดได้อย่างไร A: จิตมีสติ เห็นการพังของรูปนาม เริ่มจากเห็นความไม่มีสาระของรูปที่ตั้งอยู่ มีสติมาที่รูป รูปก็เลือนหายไป ความเป็นฆนบัญญัติแตก แตกกระ

เห็นรูปนามดับ เปลี่ยนแปลงจากภายใน ผลคือเห็นสุญญตสมาธิต่อเนื่อง รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาน ดับไปแต่ละขณะ ด้วยการไม่เรียงกันเกิด ไม่เรียงกันดับ บังคับไม่ได้แต่รู้ทัน รอบการทันเหตุที่เกิด เหตุที่ดับมา

ขันธ์5 รูป เวทนา สัญญา  สังขาร วิญญาน เกิดขึ้นมาแล้วดับไปเห็นได้ด้วยการกำหนดรู้ สติปัญฐาน สติปัฐฐานคือการกำหนดใน กาย เวทนา จิต ธรรม หยาบไปละเอียด คือ รูปฌาน อรูปฌาน เกิดที่ไหนขึ้นมา(อารมณ์) มีสติ

โดยพิสดาร (นัยที่สอง) ภิกษุ ท. ! ทุกขอริยสัจ เป็นอย่างไรเล่า ? แม้ความเกิด ก็เป็นทุกข์,แม้ความแก ก็เป็นทุกข์, แม้ความตาย ก็เป็นทุกข์, แม้โสกะปริเทวะทุกขะโทมนัสอุปายาสทั้งหลาย ก็เป็นทุกข์, การประสบกั

ฝั่งโน้น-จิตในมิติที่4 ฝั่งนี้-มิติที่3 อาการทางขันธ์5 อาการทาง รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาน   เมื่อภาวนาถึงระดับ จะเป็นจิตในมิติที่4(จิตกลืนกับธรรมชาติ,ไม่มีจิต) มาดูอาการณ์ต่างๆทางขันธ์5 จบแต่

ตัวสมุทัยก็ตัวจิต จึงแยกให้เห็นเป็นรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาน จิต(ผู้รู้)ที่มีสมาธิหรือฌานที่ต่างกันในขณะจิตใดๆ จะเห็นและรู้รอบทุกข์และสมุทัยต่างกัน อรูปฌานรู้รอบในทุกข์ได้กว้างละเอียดกว่ารูปฌาน แต

เมื่อแยกรูปนามได้จะเห็นการเกิดดับของความรู้สึกที่ปรากฏเฉพาะหน้า อันเป็นอาการของขันธ์5 รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาน รวมทั้งตัวจิตเอง (วิญญาน) ในแต่ละชณะ แต่ลถอาการของขันธ์5 ทั้งหยาบ ละเอียดเมื่อมีจิตเ

การเห็นการดับจริงๆคือ การเห็นการดับแบบไม่เหลือเศษ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาน ดับไปในขณะจิตเดียว จึงไม่มีตัวตนเหลือในขณะจิตตั้น เรียก สันตติขาด