คำตอบที่ได้รับเลือกจากเจ้าของกระทู้
ความคิดเห็นที่ 5
แต่เดิมคนแอฟริกันส่วนใหญ่ก็นับถือเทพเจ้าแบบพหุเทวนิยม คือมีเทพมากมายหลายองค์ครับ ที่เห็นชัดสุดก็อียิปต์โบราณที่มีเทพเยอะๆ เทพแต่ละองค์ทำหน้าที่ดูแล ประทานพรด้านที่ต่างกันออกไป เช่น เทพแห่งฝน เทพแห่งกลางวัน เทพแห่งความสุข ฯลฯ ทางเหนือในสมัยก่อนอิสลามจะถือกำเนิดขึ้นมาไม่นาน เคยนับถือคริสต์แพร่หลายเพราะอยู่ใต้อำนาจจักรวรรดิที่เป็นคริสต์อย่างโรมันตอนปลายและไบแซนไทน์ ส่วนถ้าเป็นแอฟริกากลาง เขตป่าดงดิบเรื่อยลงไปถึงตอนใต้ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ของชนพื้นเมืองที่นั่นจะมีลักษณะเป็นภูตผี วิญญาณบรรพบุรุษ ผีประจำเผ่า ซะมาก
สาเหตุที่อิสลามแพร่ไปถึงทวีปแอฟริกาได้ เริ่มที่แอฟริกาเหนือก่อน เป็นเพราะมันเป็นดินแดนที่ต่อเนื่องกับเอเชียตะวันตก/เอเชียตะวันตกเฉียงใต้/ตะวันออกใกล้/ตะวันออกกลาง อันเป็นถิ่นกำเนิดของอิสลามอยู่แล้ว ปฏิสัมพันธ์การติดต่อกันระหว่างผู้คนในภูมิภาคเอเชียตะวันตกกับแอฟริกาเหนือมีมาตั้งแต่ก่อนยุคอิสลามนับพันๆปี ในสมัยที่ศาสดามุฮัมมัดมีพระชนม์ชีพอยู่ มุสลิมเคยได้รับการคุ้มครองโดยกษัตริย์เอธิโอเปียที่นับถือคริสต์ ภายหลังมรณกรรมของศาสดามุฮัมมัด ผู้ปกครองรุ่นต่อๆมาที่เรียกว่า เคาะลีฟะฮฺ (กาหลิบ) ก็แผ่ขยายอำนาจ อาณาเขตของจักรวรรดิอิสลามยุคแรกเริ่มออกไป จนผนวกอียิปต์และตอนเหนือของแอฟริกาเข้ามาได้
จากแผนที่นี้ เราจะเห็นว่าในยุคกาหลิบ อุมัร อิบนุลคอฏฏอบ กาหลิบพระองค์ที่ 2 ของจักรวรรดิอิสลาม ดินแดนแอฟริกาเหนือที่ปัจจุบันเป็นดินแดนบางส่วนของประเทศอียิปต์ ลิเบีย อัลจีเรีย ตูนีเซีย เริ่มจะถูกผนวกเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในจักรวรรดิอิสลามแล้ว ชาวอาหรับจากเอเชียตะวันตกเริ่มข้ามไปอยู่แอฟริกาเหนือส่วนที่ติดกันเช่นอียิปต์ระลอกแรก ศาสนาอิสลามก็เริ่มแพร่กระจายไปในหมู่ชาวเบอร์เบอร์ ที่เป็นชนเผ่าเร่ร่อนในเขตทะเลทรายซาฮาราและบริเวณโดยรอบของแอฟริกาเหนือก่อน
ดินแดนแอฟริกาเหนือ ชาวอาหรับเรียกว่า มัฆริบ (Maghreb) แปลว่า "ตะวันตก" หมายรวมถึงดินแดนที่อยู่ทางทิศตะวันตกของอียิปต์เป็นต้นไป ในสายตาของคนอาหรับที่อยู่ในเอเชียตะวันตก ดินแดนเหล่านี้ดูเป็นดินแดนไกลโพ้น ดูลึกลับซับซ้อน ในนิทานเรื่องอะลาดิน มีการบรรยายว่าพ่อมดวายร้ายในเรื่องเดิมเป็นจอมขมังเวทย์จากดินแดนมัฆริบนี้มาก่อน
ศาสนาอิสลามส่วนใหญ่ในแอฟริกาเป็นนิกายซุนนี สำนักคิดที่เรียกว่า มาลิกี (Maliki) อิสลามสำนักคิดนี้ริเริ่มโดย อิหม่าม มาลิก อิบน์ อนัส ลูกศิษย์ลูกหาของท่านเดินทางไปเผยแผ่ศาสนาให้พวกเบอร์เบอร์กันมาก ส่งผลให้อิสลาม ซุนนีมาลิกี กลายเป็นอิสลามรูปแบบที่แพร่หลายที่สุดในทวีปแอฟริกาปัจจุบัน
เวลาต่อมา เมื่อจักรวรรดิอิสลามรุ่งเรืองมากๆ ชนพื้นเมืองแอฟริกันจึงเริ่มรู้จักอิสลามเพิ่มมากขึ้น เริ่มเล็งเห็นคำสอนที่ดี และชีวิตที่ดีขึ้นจากการเข้ารับอิสลาม ประกอบกับการเผยแผ่ศาสนาเชิงรุกของครูสอนศาสนา ชาวแอฟริกันซีกเหนือของทวีปจึงทยอยกันเปลี่ยนมาเข้ารับนับถืออิสลาม
การเผยแผ่อิสลามในแอฟริกา มาจาก 2 ทางหลักๆด้วยกัน
ทางบก - เข้ามาตั้งแต่ศตวรรษ 7-8 ในแอฟริกาเหนือ แต่ในช่วงศตวรรษที่ 10-14 อิสลามเริ่มเผยแผ่ลงไปถึงแอฟริกาตอนกลาง เขตที่เรียกว่า ซาเฮล (Sahel) เป็นช่วงรอยต่อระหว่างทะเลทรายทางเหนือและเขตป่าตอนกลางทวีป ยุคนี้พวกชาวแอฟริกันผิวดำเผ่าต่างๆกลายเป็นมุสลิมมากขึ้นๆ อิสลามแนวที่เผยแผ่จากทางบกจะเป็นสำนักคิดมาลิกี ดังที่ได้ยกไปแล้ว เป็นมุสลิมกลุ่มใหญ่ในแอฟริกา
ทางทะเล - ในช่วงศตวรรษที่ 8-12 ทางซีกตะวันออกเช่นโซมาเลีย เอธิโอเปีย เคนย่า อยู่ติดทะเลอาหรับและมหาสมุทรอินเดีย อันเป็นเส้นทางการค้าของพ่อค้าอาหรับมาช้านาน ทยอยเปลี่ยนศาสนาเข้ารับอิสลามตามชาวอาหรับ แต่อิสลามกลุ่มนี้เป็นสำนักคิดชาฟีอี (Shafi'i) เหมือนกับอิสลามตั้งแต่ภาคกลางของไทยเราลงไป จนถึงมาเลเซีย อินโดนีเซีย ประเทศหมู่เกาะในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
อย่างไรก็ดี พวกชาวแอฟริกันตอนในอยู่ห่างไกลจากวัฒนธรรมอาหรับที่อยู่ตอนเหนือมากๆ ภูมิประเทศไม่เอื้อให้พวกเขาได้รู้จักโลกภายนอก ศาสนาอิสลามที่พวกเขานับถือกันจึงเป็นอิสลามที่ไม่บริสุทธิ์ มีการผสมผสานความเชื่อพื้นบ้าน เช่น การนับถือภูตผีที่มีมาแต่เดิม มีพิธีกรรมแนวๆทรงเจ้าเข้าผีปะปนอยู่มาก
สิ่งสำคัญในภูมิภาคนี้คือการสร้างสรรค์สถาปัตยกรรมรูปแบบเฉพาะตัว ถ้าเป็นมัสยิดพื้นบ้านของชาวแอฟริกันตอนกลางจริงๆ พวกเขาจะไม่นิยมสร้างโดมหรือสิ่งปลูกสร้างใดๆในรูปแบบอาหรับ กลับกันจะใช้นวัตกรรมพื้นบ้านเช่นโคลนมาสร้าง
มัสยิดใหญ่แห่งเจนเน่ ประเทศมาลี นี่คือมัสยิดแห่งหนึ่งที่มีชื่อเสียงมากที่สุดในแอฟริกา สร้างในรูปแบบสถาปัตยกรรมซูดาน-ซาเฮล (Sudanese-Sahelian architecture) สร้างจากโคลนทั้งหลังครับ
ปัจจุบันถ้าถามว่าประเทศไหนนับถืออิสลามเยอะ ประเทศไหนนับถือน้อย ในทวีปแอฟริกา ถ้าไม่นับศาสนาพื้นบ้านที่ยังแทรกซึมอยู่ตามเขตชนบท ทวีปแอฟริกาจะแบ่งตามศาสนาออกเป็น 2 ส่วน ส่วนเหนือและชายฝั่งตะวันออกจะเป็นมุสลิมเยอะ ส่วนใต้จะเป็นคริสเตียนเยอะครับ
ส่วนทวีปที่นับถืออิสลามน้อย ส่วนตัวผมมองว่าเป็นอเมริกาใต้ อเมริกากลาง เขตละตินอเมริกาทั้งหมด เพราะถึงแม้จะมีชาวอาหรับอพยพไปอยู่กันมาก แต่ชาวอาหรับเหล่านั้นเป็นชาวคริสต์เสียส่วนใหญ่ นอกนั้นก็มีทวีปออสเตรเลียที่ประชากรมุสลิมไม่โดดเด่นครับ
สาเหตุที่อิสลามแพร่ไปถึงทวีปแอฟริกาได้ เริ่มที่แอฟริกาเหนือก่อน เป็นเพราะมันเป็นดินแดนที่ต่อเนื่องกับเอเชียตะวันตก/เอเชียตะวันตกเฉียงใต้/ตะวันออกใกล้/ตะวันออกกลาง อันเป็นถิ่นกำเนิดของอิสลามอยู่แล้ว ปฏิสัมพันธ์การติดต่อกันระหว่างผู้คนในภูมิภาคเอเชียตะวันตกกับแอฟริกาเหนือมีมาตั้งแต่ก่อนยุคอิสลามนับพันๆปี ในสมัยที่ศาสดามุฮัมมัดมีพระชนม์ชีพอยู่ มุสลิมเคยได้รับการคุ้มครองโดยกษัตริย์เอธิโอเปียที่นับถือคริสต์ ภายหลังมรณกรรมของศาสดามุฮัมมัด ผู้ปกครองรุ่นต่อๆมาที่เรียกว่า เคาะลีฟะฮฺ (กาหลิบ) ก็แผ่ขยายอำนาจ อาณาเขตของจักรวรรดิอิสลามยุคแรกเริ่มออกไป จนผนวกอียิปต์และตอนเหนือของแอฟริกาเข้ามาได้
จากแผนที่นี้ เราจะเห็นว่าในยุคกาหลิบ อุมัร อิบนุลคอฏฏอบ กาหลิบพระองค์ที่ 2 ของจักรวรรดิอิสลาม ดินแดนแอฟริกาเหนือที่ปัจจุบันเป็นดินแดนบางส่วนของประเทศอียิปต์ ลิเบีย อัลจีเรีย ตูนีเซีย เริ่มจะถูกผนวกเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในจักรวรรดิอิสลามแล้ว ชาวอาหรับจากเอเชียตะวันตกเริ่มข้ามไปอยู่แอฟริกาเหนือส่วนที่ติดกันเช่นอียิปต์ระลอกแรก ศาสนาอิสลามก็เริ่มแพร่กระจายไปในหมู่ชาวเบอร์เบอร์ ที่เป็นชนเผ่าเร่ร่อนในเขตทะเลทรายซาฮาราและบริเวณโดยรอบของแอฟริกาเหนือก่อน
ดินแดนแอฟริกาเหนือ ชาวอาหรับเรียกว่า มัฆริบ (Maghreb) แปลว่า "ตะวันตก" หมายรวมถึงดินแดนที่อยู่ทางทิศตะวันตกของอียิปต์เป็นต้นไป ในสายตาของคนอาหรับที่อยู่ในเอเชียตะวันตก ดินแดนเหล่านี้ดูเป็นดินแดนไกลโพ้น ดูลึกลับซับซ้อน ในนิทานเรื่องอะลาดิน มีการบรรยายว่าพ่อมดวายร้ายในเรื่องเดิมเป็นจอมขมังเวทย์จากดินแดนมัฆริบนี้มาก่อน
ศาสนาอิสลามส่วนใหญ่ในแอฟริกาเป็นนิกายซุนนี สำนักคิดที่เรียกว่า มาลิกี (Maliki) อิสลามสำนักคิดนี้ริเริ่มโดย อิหม่าม มาลิก อิบน์ อนัส ลูกศิษย์ลูกหาของท่านเดินทางไปเผยแผ่ศาสนาให้พวกเบอร์เบอร์กันมาก ส่งผลให้อิสลาม ซุนนีมาลิกี กลายเป็นอิสลามรูปแบบที่แพร่หลายที่สุดในทวีปแอฟริกาปัจจุบัน
เวลาต่อมา เมื่อจักรวรรดิอิสลามรุ่งเรืองมากๆ ชนพื้นเมืองแอฟริกันจึงเริ่มรู้จักอิสลามเพิ่มมากขึ้น เริ่มเล็งเห็นคำสอนที่ดี และชีวิตที่ดีขึ้นจากการเข้ารับอิสลาม ประกอบกับการเผยแผ่ศาสนาเชิงรุกของครูสอนศาสนา ชาวแอฟริกันซีกเหนือของทวีปจึงทยอยกันเปลี่ยนมาเข้ารับนับถืออิสลาม
การเผยแผ่อิสลามในแอฟริกา มาจาก 2 ทางหลักๆด้วยกัน
ทางบก - เข้ามาตั้งแต่ศตวรรษ 7-8 ในแอฟริกาเหนือ แต่ในช่วงศตวรรษที่ 10-14 อิสลามเริ่มเผยแผ่ลงไปถึงแอฟริกาตอนกลาง เขตที่เรียกว่า ซาเฮล (Sahel) เป็นช่วงรอยต่อระหว่างทะเลทรายทางเหนือและเขตป่าตอนกลางทวีป ยุคนี้พวกชาวแอฟริกันผิวดำเผ่าต่างๆกลายเป็นมุสลิมมากขึ้นๆ อิสลามแนวที่เผยแผ่จากทางบกจะเป็นสำนักคิดมาลิกี ดังที่ได้ยกไปแล้ว เป็นมุสลิมกลุ่มใหญ่ในแอฟริกา
ทางทะเล - ในช่วงศตวรรษที่ 8-12 ทางซีกตะวันออกเช่นโซมาเลีย เอธิโอเปีย เคนย่า อยู่ติดทะเลอาหรับและมหาสมุทรอินเดีย อันเป็นเส้นทางการค้าของพ่อค้าอาหรับมาช้านาน ทยอยเปลี่ยนศาสนาเข้ารับอิสลามตามชาวอาหรับ แต่อิสลามกลุ่มนี้เป็นสำนักคิดชาฟีอี (Shafi'i) เหมือนกับอิสลามตั้งแต่ภาคกลางของไทยเราลงไป จนถึงมาเลเซีย อินโดนีเซีย ประเทศหมู่เกาะในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
อย่างไรก็ดี พวกชาวแอฟริกันตอนในอยู่ห่างไกลจากวัฒนธรรมอาหรับที่อยู่ตอนเหนือมากๆ ภูมิประเทศไม่เอื้อให้พวกเขาได้รู้จักโลกภายนอก ศาสนาอิสลามที่พวกเขานับถือกันจึงเป็นอิสลามที่ไม่บริสุทธิ์ มีการผสมผสานความเชื่อพื้นบ้าน เช่น การนับถือภูตผีที่มีมาแต่เดิม มีพิธีกรรมแนวๆทรงเจ้าเข้าผีปะปนอยู่มาก
สิ่งสำคัญในภูมิภาคนี้คือการสร้างสรรค์สถาปัตยกรรมรูปแบบเฉพาะตัว ถ้าเป็นมัสยิดพื้นบ้านของชาวแอฟริกันตอนกลางจริงๆ พวกเขาจะไม่นิยมสร้างโดมหรือสิ่งปลูกสร้างใดๆในรูปแบบอาหรับ กลับกันจะใช้นวัตกรรมพื้นบ้านเช่นโคลนมาสร้าง
มัสยิดใหญ่แห่งเจนเน่ ประเทศมาลี นี่คือมัสยิดแห่งหนึ่งที่มีชื่อเสียงมากที่สุดในแอฟริกา สร้างในรูปแบบสถาปัตยกรรมซูดาน-ซาเฮล (Sudanese-Sahelian architecture) สร้างจากโคลนทั้งหลังครับ
ปัจจุบันถ้าถามว่าประเทศไหนนับถืออิสลามเยอะ ประเทศไหนนับถือน้อย ในทวีปแอฟริกา ถ้าไม่นับศาสนาพื้นบ้านที่ยังแทรกซึมอยู่ตามเขตชนบท ทวีปแอฟริกาจะแบ่งตามศาสนาออกเป็น 2 ส่วน ส่วนเหนือและชายฝั่งตะวันออกจะเป็นมุสลิมเยอะ ส่วนใต้จะเป็นคริสเตียนเยอะครับ
ส่วนทวีปที่นับถืออิสลามน้อย ส่วนตัวผมมองว่าเป็นอเมริกาใต้ อเมริกากลาง เขตละตินอเมริกาทั้งหมด เพราะถึงแม้จะมีชาวอาหรับอพยพไปอยู่กันมาก แต่ชาวอาหรับเหล่านั้นเป็นชาวคริสต์เสียส่วนใหญ่ นอกนั้นก็มีทวีปออสเตรเลียที่ประชากรมุสลิมไม่โดดเด่นครับ
แสดงความคิดเห็น
ทำไมศาสนาอิสลามถึงเผยแพร่ไปยังทวีปแอฟริกาได้หลายประเทศครับ แล้วมีประเทศไหนในทวีปแอฟริกาที่ไม่นับถือศาสนาอิสลามบ้างครับ