ตำนานความทรงจำ 3 วินาทีของปลาทอง




(ความทรงจำของปลาทองสามารถอยู่ได้นานหลายสัปดาห์หลายเดือนและหลายปี /Cr.ภาพ Shutterstock)


ปลาทอง (Goldfish) ขึ้นชื่อเรื่องเฉดสีส้มและความทรงจำที่ถือว่าเป็นตำนานเก่าแก่ที่เชื่อกันว่า ปลาทองมีช่วงความจำยาวเพียง 3 วินาทีเท่านั้น
อย่างไรก็ตาม นี่เป็นตำนานที่สมบูรณ์ที่แม้ว่าจะไม่มีการสนับสนุนทางวิทยาศาสตร์ แต่ก็แพร่กระจายไปอย่างกว้างขวางและยังคงเป็นที่ถกเถียงกันอย่างมากโดยสาธารณชนมานานหลายทศวรรษ

ยังไม่ชัดเจนว่าตำนานนี้มีต้นกำเนิดมาจากไหน แม้แต่ในภาพยนตร์การ์ตูน Finding Nemo ยังมีปลาดอรี่ (blue tang - Paracanthurus hepatus) ที่มีความจำเสื่อมชั่วคราวว่าเป็นไปได้หรือไม่  ซึ่งในความเป็นจริงปลาส่วนใหญ่รวมถึงปลาทองมีความสามารถในการเรียนรู้และความจำได้ดีมากกว่า และใครก็ตามที่เลี้ยงปลาเลี้ยงไว้จะรู้ว่าโดยปกติแล้วพวกมันไม่ได้ว่ายน้ำอยู่ในสถานะความจำเสื่อมใดๆ 

ในเรื่องนี้ Culum Brown ผู้เชี่ยวชาญด้านการรับรู้ของปลา (fish cognition) ที่มหาวิทยาลัย Macquarie ในออสเตรเลีย ได้ศึกษาความฉลาดของปลา
บางชนิดรวมถึงปลาทองมากว่า 25 ปี ระบุว่า สิ่งที่ทำให้เขางงงวยกว่านั้นก็คือ ไม่ว่าที่ใดในโลกล้วนแต่คิดแบบเดียวกัน แค่ในบางสถานที่อาจเป็น 2 วิหรือ 10 วินาทีแต่ก็ยังน้อยเสมอ ทั้งที่ในความเป็นจริงปลาทอง (Carassius auratus ) มีความทรงจำที่ยาวนานกว่ามาก ทั้งในช่วงหลายสัปดาห์ หลายเดือนและหลายปี ซึ่งข้อมูลทางวิทยาศาสตร์นี้มีมานานกว่า 60 ปีแล้ว


ปลาทองป่า (Carassius auratus) (Cr.Alex Mustard / naturepl.com)


Brown คิดว่าความเข้าใจผิดเรื่องความทรงจำนี้มาจากการผสมผสานระหว่างความไม่รู้เกี่ยวกับความฉลาดของปลาโดยทั่วไป และความรู้สึกผิดเนื่องจากเจ้าของสัตว์เลี้ยงมักจะเก็บพวกมันไว้ในตู้ปลาขนาดเล็กที่น่าเบื่อ โดย Brown ใช้พวกมันเป็นแบบจำลองทั่วไปในการศึกษาความจำและการเรียนรู้ในปลา โดยมีงานวิจัยหลายพันชิ้นที่เกี่ยวกับปลาทอง ที่แสดงให้เห็นว่าปลามีความทรงจำที่ดีเยี่ยม และมีการตีพิมพ์การศึกษาเหล่านี้มากมาย

Brown กล่าวว่าหากตำนานเป็นจริงนั่นหมายความว่า ปลาทองไม่เคยมีเวลาเพียงพอในการประมวลผลข้อมูลไปยังหน่วยความจำระยะยาวเลย ทั้งนี้หน่วยความจำระยะสั้นถูกอธิบายว่า เป็นหน่วยความจำที่สามารถเก็บสิ่งของได้อย่างน้อย 5-7 ชิ้นเป็นระยะเวลาอย่างน้อย 15-30 วินาที แต่ความจำระยะยาวจะแตกต่างกันเล็กน้อย โดยเมื่อเราถ่ายโอนข้อมูลผ่านการทำซ้ำและการฝึกฝน ความทรงจำจะคงอยู่ได้นานหลายปี 

จากการวิจัยที่มีมานานและการทดลองเพิ่มเติม ตอนนี้เราทราบแล้วว่าปลาทองมีความทรงจำที่ยาวนานอย่างน้อย 3 เดือนในการศึกษาในปี 1994 ของมหาวิทยาลัย Plymouth (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16812735) โดยการค้นคว้าเกี่ยวกับช่วงความจำของปลาทองนั้น ส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับอาหาร

ตัวอย่างเช่น หากให้อาหารปลาทองเพียงด้านเดียวของตู้ พวกมันจะเรียนรู้ได้อย่างรวดเร็วและจะจำไว้ว่าให้อยู่ที่ด้านนั้นของถังในช่วงเวลาที่ให้อาหาร
ไม่ว่าจะให้มันจริงหรือไม่ ในทำนองเดียวกัน หากผลักไม้พายสีแดงจะได้รับรางวัลอาหารแต่สีฟ้าไม่ได้ ปลาทองก็จะเรียนรู้อย่างรวดเร็วที่จะผลักไม้สีแดงและจะแสดงความชอบสีนั้นต่อไปอีกนานหลังจากการทดสอบเสร็จสิ้น

ปลาหลายตัวสามารถจำรายละเอียดได้เป็นเวลานานมาก เช่น ปลาเรนโบว์crimson-spotted ( Melanotaenia duboulayi )
สามารถจำเส้นทางหลบหนีเพื่อหลบเลี่ยงอันตรายถึง 11 เดือนตามการศึกษาที่ตีพิมพ์ในปี 2001
นอกจากนั้น จากการทดลองของ Brown  ปลาทองยังเป็นนักแก้ปัญหาที่ดีและได้รับการสอนให้หลบอวนและนำทางในเขาวงกตได้ พวกมันยังจำวิธีทำซ้ำงานเหล่านี้ได้หลายสัปดาห์และหลายเดือนต่อมา สำหรับหลักฐานอื่น ๆ แสดงให้เห็นว่า ปลาทองสามารถจดจำบุคคลอื่นได้แม้จะแยกจากกันเป็นเวลานาน

แม้จะมีการวิจัยมากมาย แต่มุมมองของสาธารณชนเกี่ยวกับความจำของปลาทองก็ไม่ได้ดีขึ้นมากนัก เหตุผลใหญ่ก็คือ ปลามีปัญหาด้านมนุษยสัมพันธ์อย่างมาก และคนส่วนใหญ่ไม่ได้เจอปลาที่มีชีวิตในชีวิตประจำวัน และแม้ว่าพวกเขาจะเห็นปลาทองในตู้ปลา ก็ไม่ได้มีปฏิสัมพันธ์กับพวกมันในแบบที่ทำกับ สัตว์อื่น ๆ เช่นหมา หรือแมว 

สิ่งนี้ทำให้ความเข้าใจผิดและตำนานได้รับการยอมรับในวงกว้างได้ง่ายขึ้น และแม้ว่าการรับรู้ของสาธารณชนเกี่ยวกับความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับปลาอาจได้รับการปรับปรุงให้ดีขึ้น เนื่องจากองค์กรการกุศลด้านสัตว์ป่าและองค์กรนอกภาครัฐ ได้เผยแพร่ข่าวเกี่ยวกับความฉลาดของปลาอย่างต่อเนื่อง
แต่มันยังไม่ได้ออกไปในวงกว้างเท่าไหร่

ทั้งนี้ การดูแลปลาทองอย่างถูกต้องนั้น จะทำให้มันสามารถมีชีวิตอยู่ถึง 20 ปีได้ โดยเจ้าของอาจต้องการพิจารณาให้พวกมันได้อยู่ในตู้ปลาขนาดใหญ่ขึ้น และมีวัตถุเสริมแต่ง รวมทั้งปลาที่เป็นคู่หู เพื่อให้พวกมันใช้เวลาในการเล่นและสอนเทคนิคต่างๆ ด้วยกัน



ปลาหางนกยูง (Poecilia reticulata) สามารถแก้ปัญหาเขาวงกตที่ประกอบด้วย T-junctions ต่อเนื่องกันหกช่อง 
มันไม่ได้แค่เรียนรู้เท่านั้นแต่ยังแก้สามารถปริศนาได้ โดยในช่วงระยะเวลาการทดสอบ 5 วันที่พวกมันทำได้เร็วขึ้นและผิดพลาดน้อยลง
ตามการศึกษาที่ตีพิมพ์ไว้ในเดือนกุมภาพันธ์ 2017 (Cr. Reinhard / ARCO / naturepl.com)


ตอนนี้ นักวิทยาศาสตร์กำลังพยายามที่จะปลดล็อกโมเลกุลที่หนุนจิตใจของปลาทอง โดยฝึกให้พวกมันตอบสนองต่อแสงสีต่างๆที่เกี่ยวข้องกับอาหาร ซึ่งเป็นไปได้ว่ากระบวนการพื้นฐานที่เป็นหัวใจของจิตใจของปลาทองนั้น มีความคล้ายคลึงกับกระบวนการในของเรา แม้จะมีวิวัฒนาการแยกจากกันไม่กี่ล้านปีก็ตาม

นอกจากนั้น นักวิทยาศาสตร์ในอิสราเอลได้พยายามฝึกปลาที่อาศัยอยู่ในทะเล เพื่อตอบสนองต่อเสียงเฉพาะที่เล่นผ่านลำโพงใต้น้ำ โดยมาหาแหล่งที่มาของเสียงและกลับไปหาอาหาร ที่สำคัญพวกมันสามารถจำเสียงได้ในอีกหลายเดือนต่อมาและกลับมาหาเมื่อได้ยินเสียงนั้นอีกครั้ง แน่นอนว่ามันไม่ค่อยสมเหตุสมผลสำหรับสัตว์อย่างปลาเหล่านี้ที่จะต้องสร้างความทรงจำเลย แต่เพราะพวกมันจำเป็นต้องมีความสามารถจดจำตำแหน่งของสถานที่ที่ปลอดภัย 
เพื่อหลีกเลี่ยงการคุกคามของนักล่า

สุดท้ายแล้ว ความจริงที่น่าสนใจที่ถูกค้นพบอีกอย่างจากการศึกษาของนักวิทยาศาสตร์ชาวญี่ปุ่น ก็คือ ปลาทองสามารถบอกความแตกต่างระหว่างดนตรีประเภทต่างๆได้  โดยในการทดสอบปลาสามารถแยกแยะบันไดเสียงระหว่าง Toccata และ Fugue ที่มีชื่อเสียงใน D minor ในเพลง Johann Sebastian Bach ได้ (เพลงออร์แกนที่ประณีตของ Igor Stravinsky และวง Orchestral Rite of Spring) 

ปลาทองมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Carassius auratus เป็นสมาชิกของครอบครัว Cyprinidae ซึ่งรวมถึงปลาคาร์พ เชื่อกันว่าสีของปลาปรากฏขึ้นครั้งแรกหรือมีการสังเกตเห็นครั้งแรกในปลาคาร์พที่อาศัยอยู่ในประเทศจีนโบราณ

โดยปลาคาร์ฟสีเงินปกติบางตัวซึ่งถูกเลี้ยงในบ่อประดับหรือเป็นอาหารปลา มีการกลายพันธุ์ (การเปลี่ยนแปลงของยีน) ทำให้พวกมันมีสีเหลืองส้มหรือ
สีทองที่สวยงาม จึงได้รับการคัดเลือกพันธุ์เพื่อผลิตลูกหลานที่มีสีสันมากขึ้น เช่นเดียวกับสัตว์ที่มีหางแฟนซีและลักษณะที่ผิดปกติอื่น ๆ กลายเป็นปลาคาร์พพันธุ์ใหม่ที่ได้รับความชื่นชมอย่างมาก ในสถานะปลาทอง

 
 
คลิกเพื่อดูคลิปวิดีโอ



(ขอขอบคุณที่มาของข้อมูลทั้งหมดและขออนุญาตนำมา)

แสดงความคิดเห็น
โปรดศึกษาและยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคลก่อนเริ่มใช้งาน อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่