.
I
CSI หรือ การทำเด็กหลอดแก้ว หรืออีกชื่อที่อาจจะได้ยินบ่อย ๆ คือ
อิ๊กซี่ เป็นการปฎิสนธินอกร่างกาย ที่ได้รับความนิยมสำหรับคนที่มีลูกยาก และอยากมีลูก โดยเป็นการคัดไข่ที่สมบูรณ์จากฝ่ายหญิงและคัดอสุจิที่แข็งแรงของฝ่ายชายมาผสมกัน ให้เกิดการปฏิสนธิภายนอก แล้วก็จะเลี้ยงตัวอ่อนที่ได้จนเติบโตถึงระยะที่เหมาะสม จึงทำการย้ายตัวอ่อนเข้าสู่โพรงมดลูก ซึ่งการย้ายตัวอ่อนอาจจะเป็นการย้ายตัวอ่อนเพียงตัวเดียว หรือหลายตัวก็ได้ เพื่อให้เกิดการฝังตัวและตั้งครรภ์แบบปกติต่อไป
.
สำหรับคู่สามีภรรยาที่ต้องการมีลูก และเลือกวิธีรักษาภาวะมีลูกยากแบบ ICSI ควรต้องเข้าไปพบแพทย์เพื่อปรึกษาและรับทราบถึงข้อจำกัด รวมถึงเข้ารับการตรวจวินิจฉัยจากแพทย์ ฝ่ายหญิงต้องมีการตรวจร่างกาย เช่น ตรวจการทำงานของรังไข่ และคัดกรองภาวะติดเชื้อ ฝ่ายชายต้องตรวจดูคุณภาพของอสุจิ
.
ขั้นตอนในการทำ ICSI
กระตุ้นไข่ เพื่อทำให้ไข่ในรังไข่มีการเจริญเติบโต และมีจำนวนฟองไข่มากกว่าธรรมชาติ ซึ่งโดยธรรมชาติจะมีการฟองไข่โตขึ้นมาฟองเดียวในแต่ละรอบเดือน จุดประสงค์ก็เพื่อให้ได้ไข่จำนวนมากสำหรับไปปฏิสนธิกับตัวอสุจิ จนได้เป็นตัวอ่อน ( embryo ) การที่ได้ตัวอ่อนจำนวนมากก็จะทำให้เรามีตัวอ่อนเหลือเก็บแช่แข็งเพื่อใช้ต่อในรอบถัดไปได้ด้วย
.
ขั้นตอนในการกระตุ้นไข่นี้ คุณหมอจะตรวจเลือดเพื่อดูฮอร์โมน และอัลตร้าซาวน์ เพื่อดูความพร้อมก่อนกระตุ้น ในวันที่ 2-3 ของประจำเดือนและทำการสั่งยาฉีดหน้าท้องทุกวันเพื่อกระตุ้นไข่ โดยใช้เวลาประมาณ 10-12 วัน ยาฉีดหน้าท้องจะเป็นฮอร์โมนเลียนแบบฮอร์โมนจากต่อมใต้สมอง เมื่อร่างกายได้รับฮอร์โมนนี้ก็จะไปกระตุ้นโดยตรงที่รังไข่ เพื่อให้มีการผลิตฟองไข่มากขึ้น
.
2. ระหว่างการฉีดยากระตุ้นไข่ คุณหมอจะเฝ้าสังเกตอาการ เพื่อประเมินภาวะตอบสนองของร่างกาย โดยจะมีการตรวจวัดขนาดไข่เป็นระยะโดยการตรวจ อัลตราซาวด์เพื่อเป็นตัวช่วยสำหรับการปรับยาให้เหมาะสมกับขนาดฟองไข่ ป้องกันการตกไข่ก่อนเวลา และยังเป็นการป้องกันการเกิดภาวะรังไข่ถูกกระตุ้นมากเกิน ( ovarian hyperstimulation )
.
3. คุณหมอจะพิจารณาขนาดของไข่ที่เหมาะสม และจะทำการฉีดฮอร์โมนอีก 1 ตัวเพื่อกระตุ้นให้ไข่ตกและฟองไข่พัฒนาเป็นไข่ที่สมบูรณ์ พร้อมที่จะนำมาใช้ได้ โดยจะทำการฉีดภายใน 35-37 ชั่วโมงก่อนการเก็บไข่
.
4. การเก็บไข่ จะเป็นขั้นตอนการดำเนินการในห้องผ่าตัด วิธีการเก็บไข่จะใช้เข็มยาวเจาะผ่านทางช่องคลอด แล้วดูดไข่ออกมา โดยมีการอัลตราซาวด์เป็นตัวช่วยบอกตำแหน่งของไข่ การทำขั้นตอนนี้ต้องให้ยาสลบเพื่อให้ร่างกายผ่อนคลาย ไม่รบกวนในขณะที่เก็บไข่ เมื่อเก็บไข่ได้แล้ว จะนำไปไว้ในน้ำยาเลี้ยงไข่ เพื่อเตรียมปฏิสนธิกับเชื้ออสุจิต่อไป
.
5. การเก็บสเปิร์ม วันที่เก็บไข่ ฝ่ายชายต้องทำการเก็บสเปิร์มเพื่อใช้ในการปฏิสนธิ หากฝ่ายชายไม่สะดวกสามารถใช้สเปิร์มแช่แข็งได้ แนะนำให้งดการหลั่งเชื้ออสุจิก่อนมาเก็บเชื้อ 3-5 วัน เพื่อจะได้เชื้อที่อยู่ในช่วงเวลาที่ดีที่สุด จากนั้นจะนำเชื้อที่หลั่งออกมาไปคัดเชื้อตัวที่ดีเพื่อนำมาใช้ในการปฏิสนธิ
.
6.การปฎิสนธิ จะเป็นการคัดเลือกสเปิร์มที่แข็งแรง เพื่อปฏิสนธิกับไข่ในห้องทดลอง โดยการนำเชื้ออสุจิเจาะเข้าสู่ไข่โดยตรง เรียกว่าการทำICSI
.
7.เมื่อทำการปฏิสนธิแล้ว หลังจากนั้น 1 วันก็จะสามารถตรวจดูได้ว่า ไข่กับอสุจิมีการปฏิสนธิเป็นตัวอ่อนหรือไม่ โดยท่านจะได้รับรายงานตัวอ่อน พร้อมคำอธิบายจากผู้ดูแลในวันถัดไป
.
8. การเลี้ยงตัวอ่อน หลังจากปฏิสนธิเป็นตัวอ่อนแล้ว จะเลี้ยงตัวอ่อนในน้ำยาเพาะเลี้ยง จนตัวอ่อนเจริญเติบโตและแบ่งตัวต่อไปอีก จนเป็นตัวอ่อนระยะบลาสโตซิสต์ (Blastocyst) แล้วนำกลับไปใส่ในโพรงมดลูก
.
9. การย้ายตัวอ่อนกลับเข้าโพรงมดลูก ซึ่งจะมี 2 รูปแบบ คือการย้ายตัวอ่อนรอบสด กับรอบแช่แข็ง ตัวอ่อนจะถูกใส่กลับเข้าไปในโพรงมดลูกโดยผ่านท่อพลาสติกเล็ก ๆ สอดเข้าทางปากมดลูก
.
การย้ายตัวอ่อนกลับ สามารถทำได้โดยไม่ต้องใช้ยาสลบ ไม่เจ็บ ไม่ต้องนอนโรงพยาบาล จำนวนตัวอ่อนที่จะใส่ โดยส่วนใหญ่แต่ละครั้งจะไม่ให้เกิน 1-2 ตัวอ่อน เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์แฝดจำนวนมากเกินไป ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายต่อทั้งแม่และทารกในครรภ์
.
หลังย้ายตัวอ่อนเข้าไป อาจมีการบีบตัวของมดลูก ทำให้มีอาการปวดท้องน้อยได้บ้าง แนะนำให้นอนพักมากขึ้น งดทำงานหนัก ออกกำลังกายหนักๆ 3-4 วันหลังจากย้ายตัวอ่อน
.
10. หลังจากย้ายตัวอ่อนแล้ว ถ้ามีตัวอ่อนเหลือ สามารถทำการแช่แข็งตัวอ่อนที่เหลืออยู่ เพื่อใช้ในการทำเด็กหลอดแก้วในอนาคตได้
.
11. การตรวจการตั้งครรภ์ ประมาณ 10 วันหลังย้ายตัวอ่อน สามารถเจาะเลือดเพื่อตรวจการตั้งครรภ์ได้
.
ข้อมูลที่ควรรู้ สำหรับคู่สมรสที่ต้องการทำ IVF หรือเด็กหลอดแก้ว
• อัตราประสบความสำเร็จในการย้ายตัวอ่อนแต่ละครั้งเฉลี่ยคือ 40 %
• ขั้นตอนในการกระตุ้นไข่และเก็บไข่ จะใช้เวลาประมาณ 2 สัปดาห์ ระหว่างนี้จะต้องเข้ามาพบคุณหมอเป็นระยะเพื่อติดตามผลการกระตุ้นไข่ ปรับยา
• เมื่อย้ายตัวอ่อนแล้ว จะต้องดูแลตัวเองมากเป็นพิเศษ ต้องมีความระมัดระวัง พักผ่อนมากขึ้น งดการทำงานหนัก หรือการออกกำลังกายหักโหม
• บางครั้งเมื่อเริ่มทำการกระตุ้นไข่แล้ว อาจจะมีโอกาสไม่ได้ไข่ที่ต้องการ เนื่องจากฟองไข่ไม่เจริญเติบโตตามที่ต้องการ มีการตกไข่ก่อนถึงเวลาเก็บไข่ ทำให้ต้องยกเลิกการกระตุ้นไข่ หรือยกเลิกการเก็บไข่ในรอบนั้น
• การตั้งครรภ์จากการทำเด็กหลอดแก้ว ถ้าเป็นครรภ์เดี่ยวพบว่ามีอัตราเสี่ยงไม่ต่างกับการตั้งครรภ์เองตามธรรมชาติ ได้แก่ การแท้ง การคลอดก่อนกำหนด ทารกพิการแต่กำเนิด ความผิดปกติทางโครโมโซมของเด็ก แต่จะมีความแตกต่างกันในกรณีตั้งครรภ์แฝด ถ้าเป็นครรภ์แฝด จะมีภาวะที่เกิดขึ้นพร้อมกับการตั้งครรภ์แฝด เช่น ครรภ์เป็นพิษ การแท้งบุตร การคลอดก่อนกำหนด เป็นต้น
.
.
มีลูกยาก อยากมีลูก แก้ไขได้ เพียงได้รับคำแนะนำที่ถูกต้อง
และมีการวางแผนที่เหมาะสมค่ะ
ICSI มีขั้นตอนในการรักษาอย่างไร
.
สำหรับคู่สามีภรรยาที่ต้องการมีลูก และเลือกวิธีรักษาภาวะมีลูกยากแบบ ICSI ควรต้องเข้าไปพบแพทย์เพื่อปรึกษาและรับทราบถึงข้อจำกัด รวมถึงเข้ารับการตรวจวินิจฉัยจากแพทย์ ฝ่ายหญิงต้องมีการตรวจร่างกาย เช่น ตรวจการทำงานของรังไข่ และคัดกรองภาวะติดเชื้อ ฝ่ายชายต้องตรวจดูคุณภาพของอสุจิ
.
ขั้นตอนในการทำ ICSI
กระตุ้นไข่ เพื่อทำให้ไข่ในรังไข่มีการเจริญเติบโต และมีจำนวนฟองไข่มากกว่าธรรมชาติ ซึ่งโดยธรรมชาติจะมีการฟองไข่โตขึ้นมาฟองเดียวในแต่ละรอบเดือน จุดประสงค์ก็เพื่อให้ได้ไข่จำนวนมากสำหรับไปปฏิสนธิกับตัวอสุจิ จนได้เป็นตัวอ่อน ( embryo ) การที่ได้ตัวอ่อนจำนวนมากก็จะทำให้เรามีตัวอ่อนเหลือเก็บแช่แข็งเพื่อใช้ต่อในรอบถัดไปได้ด้วย
.
ขั้นตอนในการกระตุ้นไข่นี้ คุณหมอจะตรวจเลือดเพื่อดูฮอร์โมน และอัลตร้าซาวน์ เพื่อดูความพร้อมก่อนกระตุ้น ในวันที่ 2-3 ของประจำเดือนและทำการสั่งยาฉีดหน้าท้องทุกวันเพื่อกระตุ้นไข่ โดยใช้เวลาประมาณ 10-12 วัน ยาฉีดหน้าท้องจะเป็นฮอร์โมนเลียนแบบฮอร์โมนจากต่อมใต้สมอง เมื่อร่างกายได้รับฮอร์โมนนี้ก็จะไปกระตุ้นโดยตรงที่รังไข่ เพื่อให้มีการผลิตฟองไข่มากขึ้น
.
2. ระหว่างการฉีดยากระตุ้นไข่ คุณหมอจะเฝ้าสังเกตอาการ เพื่อประเมินภาวะตอบสนองของร่างกาย โดยจะมีการตรวจวัดขนาดไข่เป็นระยะโดยการตรวจ อัลตราซาวด์เพื่อเป็นตัวช่วยสำหรับการปรับยาให้เหมาะสมกับขนาดฟองไข่ ป้องกันการตกไข่ก่อนเวลา และยังเป็นการป้องกันการเกิดภาวะรังไข่ถูกกระตุ้นมากเกิน ( ovarian hyperstimulation )
.
3. คุณหมอจะพิจารณาขนาดของไข่ที่เหมาะสม และจะทำการฉีดฮอร์โมนอีก 1 ตัวเพื่อกระตุ้นให้ไข่ตกและฟองไข่พัฒนาเป็นไข่ที่สมบูรณ์ พร้อมที่จะนำมาใช้ได้ โดยจะทำการฉีดภายใน 35-37 ชั่วโมงก่อนการเก็บไข่
.
4. การเก็บไข่ จะเป็นขั้นตอนการดำเนินการในห้องผ่าตัด วิธีการเก็บไข่จะใช้เข็มยาวเจาะผ่านทางช่องคลอด แล้วดูดไข่ออกมา โดยมีการอัลตราซาวด์เป็นตัวช่วยบอกตำแหน่งของไข่ การทำขั้นตอนนี้ต้องให้ยาสลบเพื่อให้ร่างกายผ่อนคลาย ไม่รบกวนในขณะที่เก็บไข่ เมื่อเก็บไข่ได้แล้ว จะนำไปไว้ในน้ำยาเลี้ยงไข่ เพื่อเตรียมปฏิสนธิกับเชื้ออสุจิต่อไป
.
5. การเก็บสเปิร์ม วันที่เก็บไข่ ฝ่ายชายต้องทำการเก็บสเปิร์มเพื่อใช้ในการปฏิสนธิ หากฝ่ายชายไม่สะดวกสามารถใช้สเปิร์มแช่แข็งได้ แนะนำให้งดการหลั่งเชื้ออสุจิก่อนมาเก็บเชื้อ 3-5 วัน เพื่อจะได้เชื้อที่อยู่ในช่วงเวลาที่ดีที่สุด จากนั้นจะนำเชื้อที่หลั่งออกมาไปคัดเชื้อตัวที่ดีเพื่อนำมาใช้ในการปฏิสนธิ
.
6.การปฎิสนธิ จะเป็นการคัดเลือกสเปิร์มที่แข็งแรง เพื่อปฏิสนธิกับไข่ในห้องทดลอง โดยการนำเชื้ออสุจิเจาะเข้าสู่ไข่โดยตรง เรียกว่าการทำICSI
.
7.เมื่อทำการปฏิสนธิแล้ว หลังจากนั้น 1 วันก็จะสามารถตรวจดูได้ว่า ไข่กับอสุจิมีการปฏิสนธิเป็นตัวอ่อนหรือไม่ โดยท่านจะได้รับรายงานตัวอ่อน พร้อมคำอธิบายจากผู้ดูแลในวันถัดไป
.
8. การเลี้ยงตัวอ่อน หลังจากปฏิสนธิเป็นตัวอ่อนแล้ว จะเลี้ยงตัวอ่อนในน้ำยาเพาะเลี้ยง จนตัวอ่อนเจริญเติบโตและแบ่งตัวต่อไปอีก จนเป็นตัวอ่อนระยะบลาสโตซิสต์ (Blastocyst) แล้วนำกลับไปใส่ในโพรงมดลูก
.
9. การย้ายตัวอ่อนกลับเข้าโพรงมดลูก ซึ่งจะมี 2 รูปแบบ คือการย้ายตัวอ่อนรอบสด กับรอบแช่แข็ง ตัวอ่อนจะถูกใส่กลับเข้าไปในโพรงมดลูกโดยผ่านท่อพลาสติกเล็ก ๆ สอดเข้าทางปากมดลูก
.
การย้ายตัวอ่อนกลับ สามารถทำได้โดยไม่ต้องใช้ยาสลบ ไม่เจ็บ ไม่ต้องนอนโรงพยาบาล จำนวนตัวอ่อนที่จะใส่ โดยส่วนใหญ่แต่ละครั้งจะไม่ให้เกิน 1-2 ตัวอ่อน เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์แฝดจำนวนมากเกินไป ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายต่อทั้งแม่และทารกในครรภ์
.
หลังย้ายตัวอ่อนเข้าไป อาจมีการบีบตัวของมดลูก ทำให้มีอาการปวดท้องน้อยได้บ้าง แนะนำให้นอนพักมากขึ้น งดทำงานหนัก ออกกำลังกายหนักๆ 3-4 วันหลังจากย้ายตัวอ่อน
.
10. หลังจากย้ายตัวอ่อนแล้ว ถ้ามีตัวอ่อนเหลือ สามารถทำการแช่แข็งตัวอ่อนที่เหลืออยู่ เพื่อใช้ในการทำเด็กหลอดแก้วในอนาคตได้
.
11. การตรวจการตั้งครรภ์ ประมาณ 10 วันหลังย้ายตัวอ่อน สามารถเจาะเลือดเพื่อตรวจการตั้งครรภ์ได้
.
ข้อมูลที่ควรรู้ สำหรับคู่สมรสที่ต้องการทำ IVF หรือเด็กหลอดแก้ว
• อัตราประสบความสำเร็จในการย้ายตัวอ่อนแต่ละครั้งเฉลี่ยคือ 40 %
• ขั้นตอนในการกระตุ้นไข่และเก็บไข่ จะใช้เวลาประมาณ 2 สัปดาห์ ระหว่างนี้จะต้องเข้ามาพบคุณหมอเป็นระยะเพื่อติดตามผลการกระตุ้นไข่ ปรับยา
• เมื่อย้ายตัวอ่อนแล้ว จะต้องดูแลตัวเองมากเป็นพิเศษ ต้องมีความระมัดระวัง พักผ่อนมากขึ้น งดการทำงานหนัก หรือการออกกำลังกายหักโหม
• บางครั้งเมื่อเริ่มทำการกระตุ้นไข่แล้ว อาจจะมีโอกาสไม่ได้ไข่ที่ต้องการ เนื่องจากฟองไข่ไม่เจริญเติบโตตามที่ต้องการ มีการตกไข่ก่อนถึงเวลาเก็บไข่ ทำให้ต้องยกเลิกการกระตุ้นไข่ หรือยกเลิกการเก็บไข่ในรอบนั้น
• การตั้งครรภ์จากการทำเด็กหลอดแก้ว ถ้าเป็นครรภ์เดี่ยวพบว่ามีอัตราเสี่ยงไม่ต่างกับการตั้งครรภ์เองตามธรรมชาติ ได้แก่ การแท้ง การคลอดก่อนกำหนด ทารกพิการแต่กำเนิด ความผิดปกติทางโครโมโซมของเด็ก แต่จะมีความแตกต่างกันในกรณีตั้งครรภ์แฝด ถ้าเป็นครรภ์แฝด จะมีภาวะที่เกิดขึ้นพร้อมกับการตั้งครรภ์แฝด เช่น ครรภ์เป็นพิษ การแท้งบุตร การคลอดก่อนกำหนด เป็นต้น
.
.