สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี หรือสมเด็จย่า ที่ในเวลาต่อมาได้ก่อตั้งเป็นโครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจากพระราชดำริ โดยพระองค์ทรงได้รับ แรงบันดาลใจจากพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 9) ในการแก้ไขปัญหาต่างๆ ด้วยทรงสังเกตเห็นว่าชาวไทยภูเขาส่วนใหญ่ยากจนและขาดโอกาสในการดำเนินชีวิต พระองค์จึงมีพระราชปณิธานริเริ่มทำเป็นโครงการพัฒนาแบบเบ็ดเสร็จ ภายใต้การดำเนินงานของมูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระบรมราชูปถัมป์ เพื่อขยายผลการช่วยเหลือประชาชนในพื้นที่ให้มีความรู้ มีอาชีพ สามารถเลี้ยงตัวเองได้ พร้อมกับพัฒนาสภาพแวดล้อมที่เคยเสื่อมโทรมบนดอยตุงให้กลับมีความอุดมสมบูรณ์ ด้วยการปลูกป่าและส่งเสริมให้มนุษย์อยู่ร่วมกับธรรมชาติได้อย่างมีจิตสำนึกและพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน
นับเป็นอีกหนึ่งโครงการพัฒนาที่ยั่งยืนอย่างแท้จริง เป็นตัวอย่างที่ดีของการพัฒนากิจกรรมทางเศรษฐกิจต่างๆ ไม่ใช่แค่การปลูกพืชทดแทน แต่เป็นการพัฒนาที่มีความหลากหลายในการดำรงชีวิตที่ทำได้จริง โดยเป้าหมายสูงสุดเพื่อให้ชุมชนดอยตุงสามารถพึ่งพาตัวเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ
มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ” ยังได้นำ “ดอยตุงโมเดล” ไปขยายผลในต่างประเทศได้แก่ โครงการพัฒนาทางเลือกในการดำรงชีวิตที่ยั่งยืนสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา ที่หมู่บ้านหย่องข่า รัฐฉาน อ.เยนันชอง ภาคมะกวย จ.ท่าขี้เหล็ก และ จ.เมืองสาด รัฐฉาน
“ดอยตุงโมเดล” ที่ อ.เยนันชอง ภาคมะกวย นั้น ได้พัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนในพื้นที่ เพิ่มรายได้ ลดรายจ่ายในครัวเรือน พัฒนาศักยภาพของชุมชนอย่างยั่งยืน มีการจัดตั้ง “กองทุนเซรุ่มแก้พิษงู” พัฒนาแหล่งน้ำ ทำให้ชุมชนมีน้ำพอใช้เพิ่มขึ้น
วัตถุประสงค์
1. เพื่อสืบสานพระราชปณิธานของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ในการพัฒนาพื้นที่ป่าเขาบริเวณ ดอยตุง จังหวัดเชียงราย ให้เป็นพื้นที่ป่าไม้แหล่งต้นน้ำลำธารที่อุดมสมบูรณ์ มีการใช้ที่ดินป่าไม้อย่างเหมาะสม โดยอาศัยความร่วมมือในการ ฟื้นฟูสภาพป่าจากราษฎรในพื้นที่ และภาคเอกชนเข้าร่วมกัน
2. เพื่อหารูปแบบการพัฒนาป่าไม้อย่างเป็นระบบ สำหรับใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาพื้นที่อื่น ๆ ต่อไปใน อนาคต
3. เพื่อสร้างจิตสำนึกในคุณค่าของต้นไม้ให้เกิดขึ้นในจิตใจประชาชนให้เห็นถึงความสำคัญของการอนุรักษ์ และประชาสัมพันธ์เผยแพร่ เพื่อป้องกันการบุกรุก ทำลายป่า
บทสรุป
โครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจากพระราชดำริ เป็นโครงการพัฒนาที่สนองแนวพระราชดำริของ สมเด็จพระศรีนคริน ทราบรมราชชนนี ในอันที่จะพัฒนาสภาพแวดล้อมที่เคยเสื่อมโทรมให้กลับมีสภาพที่อุดมสมบูรณ์ดังเดิม การแก้ไขปัญหาความยากจนและสุขภาพอนามัย ของราษฎรในพื้นที่ ตลอดจนเป็นการลดความรุนแรงของปัญหาพืชเสพติดในพื้นที่ ซึ่งจากการดำเนินงานที่ผ่านมาหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการ พัฒนาได้หันมาให้ความสำคัญและมุ่งมั่นในการดำเนินงาน เพื่อสนองพระราชดำริจนประสบผลสำเร็จ และปรากฏให้เห็นอย่างเป็นรูปธรรมในระดับหนึ่ง อย่างไรก็ตามเพื่อให้การดำเนินงานโครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจากพระราชดำริ เกิดการต่อเนื่องมีความสมบูรณ์ ตลอดจนเกิดการ พัฒนาที่ยั่งยืนอย่างแท้จริง จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องอาศัยความร่วมมือของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนราษฎรในพื้นที่สำหรับการดำเนินงาน ให้ปรากฎผลสำเร็จตามแนวพระราชดำริต่อไป
ที่ตั้งโครงการ
บริเวณพระตำหนักดอยตุง ถ.ห้วยไคร้-พระธาตุดอยตุง ต.ห้วยไร่ อ.แม่จัน จ. เชียงราย
ด.ช.จตุรวิทย์ หลำคำ เลขที่1 ม.3/7
ด.ช.ธนกฤต ศรีธุวนนท์ เลขที่6 ม.3/7
ด.ช.นัฐพงษ์ เหมะธุลิน เลขที่8 ม.3/7
ด.ช.นัทธพงศ์ วงษ์ต๊ะ เลขที่9 ม.3/7
ด.ช.อุดมทรัพย์ มั่นคง เลขที่15 ม.3/7
ด.ญ.กมลชนก อบสุนทร เลขที่17 ม.3/7
ด.ญ.กวิสรา เเจ่มจำรูญ เลขที่18 ม.3/7
ด.ญ.ณัฐนรี เเสงสุข เลขที่24 ม.3/7
ด.ญ.พราวรวี ยศม้าว เลขที่29 ม.3/7
ด.ญ.รักษิตา เกตุดี เลขที่35 ม.3/7
โครงการพัฒนาดอยตุง มีประโยชน์อย่างไร??
นับเป็นอีกหนึ่งโครงการพัฒนาที่ยั่งยืนอย่างแท้จริง เป็นตัวอย่างที่ดีของการพัฒนากิจกรรมทางเศรษฐกิจต่างๆ ไม่ใช่แค่การปลูกพืชทดแทน แต่เป็นการพัฒนาที่มีความหลากหลายในการดำรงชีวิตที่ทำได้จริง โดยเป้าหมายสูงสุดเพื่อให้ชุมชนดอยตุงสามารถพึ่งพาตัวเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ
มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ” ยังได้นำ “ดอยตุงโมเดล” ไปขยายผลในต่างประเทศได้แก่ โครงการพัฒนาทางเลือกในการดำรงชีวิตที่ยั่งยืนสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา ที่หมู่บ้านหย่องข่า รัฐฉาน อ.เยนันชอง ภาคมะกวย จ.ท่าขี้เหล็ก และ จ.เมืองสาด รัฐฉาน
“ดอยตุงโมเดล” ที่ อ.เยนันชอง ภาคมะกวย นั้น ได้พัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนในพื้นที่ เพิ่มรายได้ ลดรายจ่ายในครัวเรือน พัฒนาศักยภาพของชุมชนอย่างยั่งยืน มีการจัดตั้ง “กองทุนเซรุ่มแก้พิษงู” พัฒนาแหล่งน้ำ ทำให้ชุมชนมีน้ำพอใช้เพิ่มขึ้น
วัตถุประสงค์
1. เพื่อสืบสานพระราชปณิธานของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ในการพัฒนาพื้นที่ป่าเขาบริเวณ ดอยตุง จังหวัดเชียงราย ให้เป็นพื้นที่ป่าไม้แหล่งต้นน้ำลำธารที่อุดมสมบูรณ์ มีการใช้ที่ดินป่าไม้อย่างเหมาะสม โดยอาศัยความร่วมมือในการ ฟื้นฟูสภาพป่าจากราษฎรในพื้นที่ และภาคเอกชนเข้าร่วมกัน
2. เพื่อหารูปแบบการพัฒนาป่าไม้อย่างเป็นระบบ สำหรับใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาพื้นที่อื่น ๆ ต่อไปใน อนาคต
3. เพื่อสร้างจิตสำนึกในคุณค่าของต้นไม้ให้เกิดขึ้นในจิตใจประชาชนให้เห็นถึงความสำคัญของการอนุรักษ์ และประชาสัมพันธ์เผยแพร่ เพื่อป้องกันการบุกรุก ทำลายป่า
บทสรุป
โครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจากพระราชดำริ เป็นโครงการพัฒนาที่สนองแนวพระราชดำริของ สมเด็จพระศรีนคริน ทราบรมราชชนนี ในอันที่จะพัฒนาสภาพแวดล้อมที่เคยเสื่อมโทรมให้กลับมีสภาพที่อุดมสมบูรณ์ดังเดิม การแก้ไขปัญหาความยากจนและสุขภาพอนามัย ของราษฎรในพื้นที่ ตลอดจนเป็นการลดความรุนแรงของปัญหาพืชเสพติดในพื้นที่ ซึ่งจากการดำเนินงานที่ผ่านมาหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการ พัฒนาได้หันมาให้ความสำคัญและมุ่งมั่นในการดำเนินงาน เพื่อสนองพระราชดำริจนประสบผลสำเร็จ และปรากฏให้เห็นอย่างเป็นรูปธรรมในระดับหนึ่ง อย่างไรก็ตามเพื่อให้การดำเนินงานโครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจากพระราชดำริ เกิดการต่อเนื่องมีความสมบูรณ์ ตลอดจนเกิดการ พัฒนาที่ยั่งยืนอย่างแท้จริง จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องอาศัยความร่วมมือของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนราษฎรในพื้นที่สำหรับการดำเนินงาน ให้ปรากฎผลสำเร็จตามแนวพระราชดำริต่อไป
ที่ตั้งโครงการ
บริเวณพระตำหนักดอยตุง ถ.ห้วยไคร้-พระธาตุดอยตุง ต.ห้วยไร่ อ.แม่จัน จ. เชียงราย
ด.ช.จตุรวิทย์ หลำคำ เลขที่1 ม.3/7
ด.ช.ธนกฤต ศรีธุวนนท์ เลขที่6 ม.3/7
ด.ช.นัฐพงษ์ เหมะธุลิน เลขที่8 ม.3/7
ด.ช.นัทธพงศ์ วงษ์ต๊ะ เลขที่9 ม.3/7
ด.ช.อุดมทรัพย์ มั่นคง เลขที่15 ม.3/7
ด.ญ.กมลชนก อบสุนทร เลขที่17 ม.3/7
ด.ญ.กวิสรา เเจ่มจำรูญ เลขที่18 ม.3/7
ด.ญ.ณัฐนรี เเสงสุข เลขที่24 ม.3/7
ด.ญ.พราวรวี ยศม้าว เลขที่29 ม.3/7
ด.ญ.รักษิตา เกตุดี เลขที่35 ม.3/7