ขั้นตอนการทำปุ๋ยน้ำหมักชีวภาพ
 
วัสดุและอุปกรณ์
1. วัตถุดิบ (พืช สมุนไพร)                          3 กิโลกรัม
2. หัวเชื้อจุลินทรีย์                                    1 ลิตร
3. น้ำตาลอ้อย                                          1 กิโลกรัม
4. น้ำสะอาด                                           10 ลิตร
5. ถังขนาด 20 ลิตร แบบฝาปิดล็อค             1 ถัง
 
ขั้นตอนและวิธีทำ
1. นำวัตถุดิบที่เตรียมไว้มาสับหรือตำ
2. นำน้ำตาลอ้อยมาละลายกับน้ำสะอาดที่เตรียมไว้
3. นำหัวเชื้อจุลินทรีย์ผสมกับน้ำตาลอ้อยที่ละลายแล้ว
4. นำวัตถุดิบที่สับหรือตำเรียบร้อยมาใส่ในภาชนะที่จัดไว้หาไม้ไผ่ที่สานเป็นตาหมากรุกมาขัดทับเอาไว้
5. นำส่วนผสมในข้อที่ 3 มาเทใส่แล้วปิดฝาให้สนิทและเขียน วัน/เดือน/ปี พร้อมทั้งชื่อวัตถุดิบที่นำมาหมัก
6. นำไปตั้งไว้ในที่ร่ม หมักทิ้งไว้ 90 วัน
(อัตราส่วนที่ใช้คือ 1ลิตร / 400 ลิตร) 
 
 
 
 
ขั้นตอนการทำปุ๋ยหมักแห้ง
 
วัสดุและอุปกรณ์
1. เศษวัสดุที่เหลือใช้จากการทำเกษตรเช่นเศษใบไม้, เศษหญ้าแห้ง
2. มูลสัตว์
3. แกลบดิบ
4. แกลบเผา
5. รำหยาบหรือละอองข้าว
6. ปุ๋ยน้ำจุลินทรีย์
 
ขั้นตอนและวิธีทำ
1. นำวัตถุดิบที่เตรียมมาในข้อ 1-5 ผสมคลุกเคล้าให้เข้ากัน
     (อัตราส่วนที่ใช้คือ 1 ต่อ 1)
2 . นำปุ๋ยน้ำจุลินทรีย์มาผสมกับนำสะอาดในอัตราส่วน 1 ลิตร / 100 ลิตร
3. นำส่วนผสมในข้อที่ 1 และ 2 ผสมให้เข้ากัน
4. ตรวจเช็คความชื้นด้วยการหยิบขึ้นมากำบีบให้แน่น เมื่อแบมือแล้วไม่แตกและไม่มีน้ำไหลออกมาจากง่ามนิ้วมือถือว่าใช้ได้
5. ตักใส่กระสอบโดยไม่ต้องกระแทกให้แน่นหมักทิ้งไว้ 7-15 วันจึงนำไปใส่ในแปลง
(อัตราส่วนที่ใช้คือ 500 กิโลกรัม / 1 ไร่)

credit  http://agrinature.or.th/node/140    

https://docs.google.com/file/d/0B_V3EIRsNpWFcEhRU3dUdVU0Z28/edit  

จุดที่ 17 การทำปุ๋ยใช้เอง
 
เป็นการส่งเสริมการทำปุ๋ยใช้เอง  เกษตรกรส่วนหนึ่งยากจน  ก็เนื่องมาจากต้นทุนในการผลิตทางการเกษตรสูง ซึ่งหนึ่งในนั้นก็คือปุ๋ยและส่วนใหญ่ใช้ปุ๋ยเคมี   ที่นี่จึงมีการส่งเสริมให้มีการทำปุ๋ยใช้เอง  ซึ่งมีปุ๋ยอยู่  2  สูตร  นั้นคือ
ปุ๋ยแห้ง (แห้งชาม) หรือปุ๋ยชีวภาพ
ส่วนประกอบ
มูลสัตว์ 1 กระสอบ
แกลบดิบ 1 กระสอบ
รำ 2 กิโลกรัม
น้ำหมักชีวภาพ อัตราส่วน 1: 50
วิธีทำ   นำส่วนผสมทั้งหมดมาคลุกเคล้าให้เข้ากัน   เก็บใส่กระสอบ  หรือตั้งกองทิ้งไว้  ประมาณ  7  วัน  ก็   สามารถนำไปใช้ได้
 
ปุ๋ยน้ำ (น้ำชาม) หรือน้ำหมักชีวภาพ
ส่วนประกอบ
ผัก ผลไม้  เศษอาหาร  ฯลฯ                3   ส่วน
กากน้ำตาลหรือน้ำตาลทรายแดง 1   ส่วน
น้ำเปล่า 10 ส่วน
วิธีทำ  นำส่วนผสมทุกอย่างมาหมักใส่ถังที่มีฝาปิดมิดชิด   หมักไว้อย่างน้อย 3 เดือน จึงสามารถนำไปใช้ได้  ในอัตราส่วน  น้ำหมัก 1 ส่วน  ผสมกับน้ำ  200 ส่วน

https://bhumirak.com/จุดที่-17-การทำปุ๋ยใช้เอง/   

http://www.kasetporpeang.com/forums/index.php?topic=31954.0;wap2

การบำรุงดิน
 
ปัญหาของดินได้แก่ ดินเปรี้ยว ดินทราย ดินเค็ม แก้ปัญหาได้ด้วยการใช้ปุ๋ยธรรมชาติ "แห้งชาม น้ำชาม"
การทำปุ๋ยน้ำ (น้ำหมักสมุนไพรรสจืด)
ส่วนผสม
ต้นกล้วย 1 เมตร (ประมาณ 3 กิโลกรัม)
น้ำตาลทราย 1 กิโลกรัม
น้ำหมักจุลินทรีย์ธรรมชาติ 1 ลิตร
น้ำสะอาด 10 ลิตร
วิธีทำ
หั่นต้นกล้วย
นำส่วนผสมทั้งหมดลงถังหมัก คนให้เข้ากัน โดยให้เหลือพื้นที่ว่างในถังไว้เผื่อการขยายตัวระหว่างกระบวนการหมัก ปิดฝาให้สนิท แล้วหมักไว้อย่างน้อย 3 เดือน จึงนำไปใช้ได้
 
 
 
การทำปุ๋ยแห้ง
ส่วนผสม
มูลสัตว์ แกลบดิบ แกลบเผา รำ อย่างละเท่า ๆ กัน
ปุ๋ยน้ำ อัตราส่วน ปุ๋ย  1 ส่วน ต่อน้ำ 50-100 ส่วน (ขึ้นอยู่กับชนิดของพืช)
วิธีทำ
คลุกเคล้าส่วนผสมทั้งหมดให้เข้ากัน
ผสมน้ำหมักกับน้ำแล้วนำมารดกองปุ๋ยให้ทั่วให้มีความชื้น โดยเมื่อนำมากำจะมีน้ำไหลออกมาตามง่ามนิ้วมือ เมื่อปล่อยมือจะยังคงรูปเป็นก้อน
บรรจุลงในถุงปุ๋ยหรือกระสอบ 3 ใน 4 ส่วนของถุง เผื่อไว้พับปิดปากถุง แล้วนำไปวางในที่ร่ม เมื่อจุลินทรีย์ทำงานจะเกิดความร้อนขึ้น ให้รอจนกว่าปุ๋ยจะหายร้อนจากกระบวนการหมักจึงนำไปใช้ได้
 
 
 
การห่มดิน
"อย่าปอกเปลือกเปลือยดิน" หากิ่งไม้ ใบไม้ ฟางข้าวมาห่มดิน จะย่อยสลายกลายเป็นปุ๋ยธรรมชาติ ทำให้ดินค่อย ๆ ปรับตัวและฟื้นฟูกลับมาได้
นำฟางข้าวหรือเศษใบไม้ที่หาได้ในท้องถิ่น ถ้ามีมากก็ห่มให้หนา หากมีน้อยก็ห่มน้อย ควรห่มให้หนาอย่างน้อย 1 คืบ ให้มีรัศมี 1 ศอก จากโคนต้น โดยเว้นช่องว่างรอบโคนต้นไว้เพื่อให้ระบายอากาศ
นำปุ๋ยแห้งมาโรยรอบ ๆ แล้วรดน้ำผสมน้ำหมักจุลินทรีย์เพื่อกระตุ้นให้เกิดการย่อยสลาย เป็นการ "เลี้ยงดิน ให้ดินเลี้ยงพืช"

http://www.ajourneyinspiredbytheking.org/th/knowledge/local-knowledge-detail.php?id=26