ขันธ์5 กับนิพพานอยู่ในสภาวะเดียวกัน คือเป็นส่วนหนึ่งของไตรลักษณ์

การแบ่งฌานตามพระพุทธศาสนา รูปฌาน 4 ขั้น: คือการทำสมาธิที่ยังเกี่ยวข้องกับรูปหรืออารมณ์ที่มีลักษณะรูปธรรม เช่น ปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน จตุตถฌาน อรูปฌาน 4 ขั้น: เป็นสมาธิที่ละเอียดขึ้นไปอีก ไม่อิงกับร

ความเป็นจริงเรา รูปนามเป็นสิ่งถูกเห็น ผ่านเครื่องมือที่เรียกว่าสมอง โดยมีจิตเป็นผู้เห็นอีกชั้นหนึ่ง ทำหน้าที่เห็น นึกคิด สั่งงาน จิตจึงเป็นผู้เห็นตัวเราอันเป็นอาการของรูปนาม ขันธ์5 ดังนั้นความเป็นค

“ฌาน” โดยตัวมันเองยังไม่ใช่ที่สุดของการหลุดพ้น แต่ถ้าใช้ฌานร่วมกับปัญญาในการพิจารณา “รูป-นาม” ตามความเป็นจริง ก็สามารถนำไปสู่ นิพพานและความสิ้นอาสวะ ได้ ดังพระพุทธเจ้า ทรงตรัสไ

“วิญญาณขันธ์” ไม่ใช่ “จิตบริสุทธิ์” หรือ “จิตที่แท้จริง” ขันธ์ 5 คือ กลุ่มแห่งสิ่งปรุงแต่งที่รวมกันเป็น “ตัวตน” ชั่วคราว มี 5 ประการ ได้แก่ 1. รูปขัน