สติปัฏฐาน4อาศัยฌานเกิด

เอกัคคตาจิต เมื่อจิตตั้งมั่นเป็นหนึ่ง (เอกัคคตาจิต) ไม่ฟุ้งซ่าน ความตั้งมั่นเช่นนี้เกิดขึ้นได้จากเหตุหลายอย่าง เช่น เกิดจากความไม่โกรธ ไม่ผูกเวร เกิดจากการระลึกถึงแสงสว่าง เกิดจากความไม่ฟุ้งซ่าน เกิด

พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว่า “อานาปานสติ อันภิกษุเจริญแล้ว ทำให้มากแล้วย่อมมีผลมาก มีอานิสงส์มาก ภิกษุที่เจริญอานาปานสติแล้ว ทำให้มากแล้ว ย่อมบำเพ็ญสติปัฏฐาน ๔ ให้บริบูรณ์ได้” อานาปานสติ

อานาปานสติเป็นมงกุฎ ยอดพระกรรมฐาน เพราะ “อานาปานสติ” มิใช่เพียงกรรมฐานหนึ่งในสี่สิบเท่านั้น แต่เป็น “รากฐานแห่งธรรมทั้งปวง” และเป็น “ยอดแห่งสมถะและวิปัสสนา” ที่รวม

การสิ้นไปแห่งอาสวะอาศัยฌาน พระพุทธเจ้าทรงตรัสว่า การสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย สามารถเกิดขึ้นได้โดยอาศัยปฐมฌานบ้าง ทุติยฌานบ้าง ตติยฌานบ้าง จตุตถฌานบ้าง หรืออาศัยฌานในอรูปภูมิ เช่น อากาสานัญจายตนะ วิญญา

อานาปานสติสมาธินี้แล เป็นธรรมอันเอกซึ่งเมื่อบุคคลเจริญแล้ว ทำให้มากแล้ว ย่อมทำสติปัฏฐานทั้ง ๔ ให้บริบูรณ์ มีสติ ระลึกรู้ลมหายใจ เข้ายาว เข้าสั้น ออกยาว ออกสั้น กระทบกายและดับหายไป คือ ฐานกาย มีสติ ร

สายหลวงปู่มั่นสอนเหมือนกันหมด คือ ใช้คำบริกรรม “พุทโธ ๆ ๆ” เพื่อรวบรวมจิตไม่ให้ฟุ้งซ่าน จิตค่อย ๆ สงบเป็นสมาธิขั้นต้น (ปฐมฌาน) ยังอาศัย “พุทโธ” เป็นอารมณ์ เมื่อจิตรวมแน่วแน่ &