ในทางจิตวิทยา
"ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น" ไม่ได้เป็นเพียงสุภาษิต แต่เป็นข้อเท็จจริง
เดิมเข้าใจว่าเด็ก
ลอกเลียนอัตลักษณ์ (Identification) ของพ่อแม่และรับเข้ามาเป็นฐานบุคลิกภาพของตัวเอง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนรู้สิ่งแวดล้อมของเด็ก แต่ปัจจุบันทราบกันแล้วว่า ความเครียดและความวิตกกังวลของพ่อแม่สามารถส่งผ่านถึงลูกได้โดยตรงผ่านทางพันธุกรรม
ลูกของพ่อแม่ที่มีพฤติกรรมแย่ๆ มักกระทำพฤติกรรมแย่ๆแบบเดียวกันเมื่อโตเป็นผู้ใหญ่ ก่อนส่งต่อไปยังลูกของเขาอีกทอดหนึ่ง กลายเป็นวงจรอุบาทว์
คนที่ได้รับบาดแผลและความเจ็บปวดจากพ่อแม่ อาจตั้งปณิธานกับตัวเองว่าจะไม่มีทางเป็นแบบเดียวกัน แต่จะทำได้จริงหรือไม่นั้นเป็นอีกเรื่อง
เช่นเดียวกับ
Danny Torrance ที่อ่อนโยนและดูไม่เลวร้ายเท่าพ่อของเขา แต่ในเบื้องลึกเขาตระหนักดีว่าตัวเองไม่ต่างอะไรจากกระจกสะท้อนภาพของ
Jack Torrance เลย
ในวัยเด็กแดนนี่เป็นเหยื่อของความรุนแรงและอาการติดสุราของพ่อ ทว่าเมื่อเติบโตเขากลับกลายเป็นคนสำมะเลเทเมาเสียเอง
Ewan McGregor เข้าใจเรื่องนี้ดี ในการรับบทแดนนี่วัยผู้ใหญ่ เขาจึงไม่ได้ศึกษาการแสดงของแดนนี่วัยเด็ก (รับบทโดย Danny Lloyd) หากศึกษาบทบาทของแจ็ค (รับบทโดย Jack Nicholson) แทน
"ผมไม่ได้ดูแดนนี่น้อยเลย ผมดูแต่แจ็ค เพราะเขาคือพ่อของผม ผมพยายามทำความเข้าใจพ่ออย่างมากจากในนิยาย เห็นชัดว่า Doctor Sleep เป็นเรื่องราวความเป็นมาระหว่างแดนนี่กับพ่อ ผลกระทบที่พ่อมีต่อแดนนี่ และผลกระทบที่โรงแรมโอเวอร์ลุคมีต่อแดนนี่" แม็คเกรเกอร์เล่า "ผมพยายามขบคิดถึงโลกในโรงแรม ผมคิดว่าคงไม่ได้อะไรมากนักจากเด็กน้อยใน The Shining ผมไม่รู้ว่าเมื่อโตเป็นผู้ใหญ่ คนเราจะเหมือนตัวเองตอน 5 ขวบสักแค่ไหน แต่เราจะคล้ายพ่อของเราในหลายทาง ดังนั้นจึงเป็นเรื่องน่าสนใจสำหรับผมที่จะดูแจ็คด้วยมุมมองนั้น"
ความจริงที่ว่า นิสัยแย่ๆของพ่อแม่สามารถส่งต่อมาถึงเราและกลายเป็นวงจรอุบาทว์อาจฟังดูน่าสะพรึงกลัว แต่ความจริงที่น่าทึ่งยิ่งกว่าคือ วงจรนี้สามารถตัดขาดได้ด้วยการตระหนักรู้และเยียวยาตัวเอง
หากว่า
The Shining เป็นเรื่องของการเสพติดเมามาย
Doctor Sleep ก็คือเรื่องของการเยียวยาฟื้นฟู
แม้แจ็คไม่ใช่
Father Figure ที่ดี แต่อย่างน้อยแดนนี่ก็ยังได้รับความรักความอบอุ่นจาก
Wendy แม่ผู้แสนใจดีและคอยห่วงใยเขาเสมอ นอกจากนั้น แดนนี่ยังได้พ่อครัว
Dick Hallorann ที่ก้าวเข้ามาสวมบทบาทพ่อที่ดีแทนแจ็ค เขาชี้ให้แดนนี่เห็นถึงประกายในตัวเองและสอนวิธีผนึกผีร้ายไม่ให้มากร้ำกราย
อิทธิพลด้านบวกจากเวนดี้และดิค ทำให้แดนนี่เป็นผู้เป็นคนในระดับหนึ่ง ทว่าลึกๆแล้วแจ็คผู้เกรี้ยวกราดและเมามายก็ยังคงหลบซ่อนอยู่ในจิตไร้สำนึก หลังการจากไปของแม่ แดนนี่จึงหลีกหนีจากความกลัวด้วยการหันเข้าหาสุราเช่นเดียวกับพ่อ
ต่อมาด้วยการชี้แนะของดิค แดนนี่จึงเลิกเหล้าและตั้งเป้าเริ่มต้นชีวิตใหม่ ทำงานดูแลผู้เฒ่าผู้แก่ในเมืองเล็กอันสงบสุข แต่แล้วกงเกวียนกำเกวียนก็เวียนมาถึง เมื่อเขาเข้าไปพัวพันกับ
Abra Stone เด็กหญิงผู้มีพรสวรรค์ที่เผชิญการรุกรานจากลัทธิ
The True Knot กลุ่มคนที่สูบกินพลังชีวิตของผู้ส่องประกาย ซึ่งอาจเป็นสัญญะแทนด้านมืดของสังคมที่พยายามฉุดดึงผู้คนให้เสื่อมลง ลักษณะเดียวกับโรงแรมโอเวอร์ลุคนั่นเอง
ความกลัวทำให้แดนนี่ไม่อยากเข้าไปข้องเกี่ยว เขาแนะนำให้แอบราหลบซ่อนตัวเองและปกปิดประกายของตน อย่าให้ลัทธิหิวโหยพบตัวโดยเด็ดขาด แต่แล้วดิคก็ปรากฏตัวเป็นครั้งสุดท้าย เขาบอกว่าแดนนี่ต้องให้ความช่วยเหลือเด็กหญิงเพราะนั่นคือหนี้ติดค้างที่เขาต้องชดใช้
แดนนี่ต้องเป็นพ่อที่ดีของแอบรา เช่นเดียวกับที่ฮัลโลแรนน์เป็นพ่อที่ดีของเขา
แม้ความสัมพันธ์ระหว่างแดนนี่กับแอบราดูจะเป็นไปด้วยดี และแผนการของพวกเขาในการแก้เผ็ดลัทธิตัวร้ายก็ส่อเค้าไปได้สวย ทว่าเมื่อกลับไปยังโรงแรมโอเวอร์ลุคอีกครั้ง แดนนี่ก็ถูกอำนาจมืดของโรงแรมครอบงำ และคว้าขวานไล่ตามแอบราไม่ต่างจากที่พ่อเคยทำกับเขา
สุดท้ายแล้วทั้งแจ็คและแดนนี่ต่างก็พบจุบจบที่โรงแรมโอเวอร์ลุคด้วยกันทั้งคู่ กระนั้นปลายทางของทั้งสองกลับต่างกันเป็นหนังคนละม้วน เพราะแจ็คจากไปอย่างพ่ายแพ้ ขณะที่แดนนี่จากไปอย่างผู้ชนะ
ในอดีตแจ็คสร้างบาดแผลให้ลูกชาย ทำให้เขาเป็นผู้สืบทอดความรุนแรงและการเสพติด แต่ในที่สุดแดนนี่ก็ตระหนักรู้และเปลี่ยนแปลงตัวเอง เขาชี้นำแอบราให้ใช้ชีวิตอย่างส่องประกาย โดยไม่หวาดกลัวต่อผีร้ายในสังคมที่จะเข้ามารุกราน
วงจรอุบาทว์ของความเป็นพ่อจึงสิ้นสุดลงเท่านี้
จาก The Shining ถึง Doctor Sleep: วงจรอุบาทว์ของความเป็นพ่อ
ในทางจิตวิทยา "ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น" ไม่ได้เป็นเพียงสุภาษิต แต่เป็นข้อเท็จจริง
เดิมเข้าใจว่าเด็ก ลอกเลียนอัตลักษณ์ (Identification) ของพ่อแม่และรับเข้ามาเป็นฐานบุคลิกภาพของตัวเอง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนรู้สิ่งแวดล้อมของเด็ก แต่ปัจจุบันทราบกันแล้วว่า ความเครียดและความวิตกกังวลของพ่อแม่สามารถส่งผ่านถึงลูกได้โดยตรงผ่านทางพันธุกรรม
ลูกของพ่อแม่ที่มีพฤติกรรมแย่ๆ มักกระทำพฤติกรรมแย่ๆแบบเดียวกันเมื่อโตเป็นผู้ใหญ่ ก่อนส่งต่อไปยังลูกของเขาอีกทอดหนึ่ง กลายเป็นวงจรอุบาทว์
คนที่ได้รับบาดแผลและความเจ็บปวดจากพ่อแม่ อาจตั้งปณิธานกับตัวเองว่าจะไม่มีทางเป็นแบบเดียวกัน แต่จะทำได้จริงหรือไม่นั้นเป็นอีกเรื่อง
เช่นเดียวกับ Danny Torrance ที่อ่อนโยนและดูไม่เลวร้ายเท่าพ่อของเขา แต่ในเบื้องลึกเขาตระหนักดีว่าตัวเองไม่ต่างอะไรจากกระจกสะท้อนภาพของ Jack Torrance เลย
ในวัยเด็กแดนนี่เป็นเหยื่อของความรุนแรงและอาการติดสุราของพ่อ ทว่าเมื่อเติบโตเขากลับกลายเป็นคนสำมะเลเทเมาเสียเอง
Ewan McGregor เข้าใจเรื่องนี้ดี ในการรับบทแดนนี่วัยผู้ใหญ่ เขาจึงไม่ได้ศึกษาการแสดงของแดนนี่วัยเด็ก (รับบทโดย Danny Lloyd) หากศึกษาบทบาทของแจ็ค (รับบทโดย Jack Nicholson) แทน
"ผมไม่ได้ดูแดนนี่น้อยเลย ผมดูแต่แจ็ค เพราะเขาคือพ่อของผม ผมพยายามทำความเข้าใจพ่ออย่างมากจากในนิยาย เห็นชัดว่า Doctor Sleep เป็นเรื่องราวความเป็นมาระหว่างแดนนี่กับพ่อ ผลกระทบที่พ่อมีต่อแดนนี่ และผลกระทบที่โรงแรมโอเวอร์ลุคมีต่อแดนนี่" แม็คเกรเกอร์เล่า "ผมพยายามขบคิดถึงโลกในโรงแรม ผมคิดว่าคงไม่ได้อะไรมากนักจากเด็กน้อยใน The Shining ผมไม่รู้ว่าเมื่อโตเป็นผู้ใหญ่ คนเราจะเหมือนตัวเองตอน 5 ขวบสักแค่ไหน แต่เราจะคล้ายพ่อของเราในหลายทาง ดังนั้นจึงเป็นเรื่องน่าสนใจสำหรับผมที่จะดูแจ็คด้วยมุมมองนั้น"
ความจริงที่ว่า นิสัยแย่ๆของพ่อแม่สามารถส่งต่อมาถึงเราและกลายเป็นวงจรอุบาทว์อาจฟังดูน่าสะพรึงกลัว แต่ความจริงที่น่าทึ่งยิ่งกว่าคือ วงจรนี้สามารถตัดขาดได้ด้วยการตระหนักรู้และเยียวยาตัวเอง
หากว่า The Shining เป็นเรื่องของการเสพติดเมามาย Doctor Sleep ก็คือเรื่องของการเยียวยาฟื้นฟู
แม้แจ็คไม่ใช่ Father Figure ที่ดี แต่อย่างน้อยแดนนี่ก็ยังได้รับความรักความอบอุ่นจาก Wendy แม่ผู้แสนใจดีและคอยห่วงใยเขาเสมอ นอกจากนั้น แดนนี่ยังได้พ่อครัว Dick Hallorann ที่ก้าวเข้ามาสวมบทบาทพ่อที่ดีแทนแจ็ค เขาชี้ให้แดนนี่เห็นถึงประกายในตัวเองและสอนวิธีผนึกผีร้ายไม่ให้มากร้ำกราย
อิทธิพลด้านบวกจากเวนดี้และดิค ทำให้แดนนี่เป็นผู้เป็นคนในระดับหนึ่ง ทว่าลึกๆแล้วแจ็คผู้เกรี้ยวกราดและเมามายก็ยังคงหลบซ่อนอยู่ในจิตไร้สำนึก หลังการจากไปของแม่ แดนนี่จึงหลีกหนีจากความกลัวด้วยการหันเข้าหาสุราเช่นเดียวกับพ่อ
ต่อมาด้วยการชี้แนะของดิค แดนนี่จึงเลิกเหล้าและตั้งเป้าเริ่มต้นชีวิตใหม่ ทำงานดูแลผู้เฒ่าผู้แก่ในเมืองเล็กอันสงบสุข แต่แล้วกงเกวียนกำเกวียนก็เวียนมาถึง เมื่อเขาเข้าไปพัวพันกับ Abra Stone เด็กหญิงผู้มีพรสวรรค์ที่เผชิญการรุกรานจากลัทธิ The True Knot กลุ่มคนที่สูบกินพลังชีวิตของผู้ส่องประกาย ซึ่งอาจเป็นสัญญะแทนด้านมืดของสังคมที่พยายามฉุดดึงผู้คนให้เสื่อมลง ลักษณะเดียวกับโรงแรมโอเวอร์ลุคนั่นเอง
ความกลัวทำให้แดนนี่ไม่อยากเข้าไปข้องเกี่ยว เขาแนะนำให้แอบราหลบซ่อนตัวเองและปกปิดประกายของตน อย่าให้ลัทธิหิวโหยพบตัวโดยเด็ดขาด แต่แล้วดิคก็ปรากฏตัวเป็นครั้งสุดท้าย เขาบอกว่าแดนนี่ต้องให้ความช่วยเหลือเด็กหญิงเพราะนั่นคือหนี้ติดค้างที่เขาต้องชดใช้
แดนนี่ต้องเป็นพ่อที่ดีของแอบรา เช่นเดียวกับที่ฮัลโลแรนน์เป็นพ่อที่ดีของเขา
แม้ความสัมพันธ์ระหว่างแดนนี่กับแอบราดูจะเป็นไปด้วยดี และแผนการของพวกเขาในการแก้เผ็ดลัทธิตัวร้ายก็ส่อเค้าไปได้สวย ทว่าเมื่อกลับไปยังโรงแรมโอเวอร์ลุคอีกครั้ง แดนนี่ก็ถูกอำนาจมืดของโรงแรมครอบงำ และคว้าขวานไล่ตามแอบราไม่ต่างจากที่พ่อเคยทำกับเขา
สุดท้ายแล้วทั้งแจ็คและแดนนี่ต่างก็พบจุบจบที่โรงแรมโอเวอร์ลุคด้วยกันทั้งคู่ กระนั้นปลายทางของทั้งสองกลับต่างกันเป็นหนังคนละม้วน เพราะแจ็คจากไปอย่างพ่ายแพ้ ขณะที่แดนนี่จากไปอย่างผู้ชนะ
ในอดีตแจ็คสร้างบาดแผลให้ลูกชาย ทำให้เขาเป็นผู้สืบทอดความรุนแรงและการเสพติด แต่ในที่สุดแดนนี่ก็ตระหนักรู้และเปลี่ยนแปลงตัวเอง เขาชี้นำแอบราให้ใช้ชีวิตอย่างส่องประกาย โดยไม่หวาดกลัวต่อผีร้ายในสังคมที่จะเข้ามารุกราน
วงจรอุบาทว์ของความเป็นพ่อจึงสิ้นสุดลงเท่านี้