จากการวิเคราะห์ของผม 
ผมคิดว่าแก่นแท้ของละคร "เรือนไหมมัจจุราช" คือ...
...มนุษย์เราทุกคนต้องมีช่วงเวลาหนึ่งที่ต้องร้ายเพื่อคนรักหรือสิ่งที่รัก...

ดังจะเห็นได้จากองค์ประกอบต่างๆ ของละคร อาทิ
ท่อนฮุคของเพลงประกอบละครหลัก "กี่ชีวิต กี่ศักดิ์ศรี ฉันยอมพลีได้ทุกอย่าง เพื่อปลายทางที่ต้องการ เพื่อเธอ...เท่านั้น"
และจะเห็นได้ว่าเหล่าตัวละครแทบทุกตัวในเรื่องต้องลุกขึ้นมาร้ายเพื่อปกป้องคนรักของตนหรือสิ่งที่ตนรักทั้งสิ้น
- อาเซี๊ยะ ต้องลุกขึ้นมาร้ายเพื่อปกป้องหย่งชาง และอนาคตของตนและลูกในท้อง (ถึงแม้ว่าปัจจุบันจำเป็นต้องทิ้งลูกเพียงชั่วคราวก็ตาม แต่คิดว่าบทละครน่าจะเขียนให้อาเซี๊ยะพลัดพรากจากลูกสาว)
- อาซา ลุกขึ้นมาร้ายเพื่อปกป้องน้องสาวอย่างอาเซี๊ยะ
- หย่งเจี้ยน ลุกขึ้นมาร้ายเพื่อปกป้องผลประโยชน์ของตน
- พิกุล ลุกขึ้นมาร้ายเพื่อสามีและลูก
- นายแม่และอาท้อ ลุกขึ้นมาร้ายเพื่อหย่งเจี้ยน คนหนึ่งก็แม่บังเกิดเกล้า อีกคนก็แม่นมที่เลี้ยงดูมา ย่อมต้องรักเป็นธรรมดา 
- สไบ ลุกขึ้นมาร้ายเพื่อปกป้องความรู้สึกของตน 
- หมอเลี่ยว ลุกขึ้นมาร้ายเพื่อปกป้องอุดมการณ์ของตน

แม้ว่าที่ผมยกตัวอย่างเหตุผลที่ต้องลุกขึ้นมาร้ายของบางตัวละครอาจจะเป็นเหตุผลที่ค่อนข้างไม่ค่อยมีน้ำหนัก แต่มันก็เพียงพอที่จะคงแก่นแท้ของเรื่อง "เรือนไหมมัจจุราช" ที่ตัวละครเหล่านี้และนักแสดงผู้รับบทล้วนถ่ายทอดออกมาได้