วิชาบัญชีซื้อ-ขายสินค้า
ธุรกิจซื้อขายสินค้า มีรายได้จากธุรกรรมซื้อสินค้าแล้วมาขายสินค้าให้กับลูกค้าจะอยู่ในรูปแบบการขายปลีก และขายส่ง ในธุรกิจของกิจการที่ขายสินค้ามีกิจการ ๒ ด้าน คือ ด้านซื้อ และด้านขาย ในธุรกิจขนาดเล็กบุคคลคนเดียวจะเป็นผู้ทำการจัดซื้อทั้งหมด แต่ถ้าเป็นกิจการขนาดใหญ่ ผู้ที่มีหน้าที่ในการจัดซื้อสืนค้า คือฝ่ายจัดซื้อ
ธุรกิจเกี่ยวกับสินค้า ซึ่งมีสินค้าไว้จัดจำหน่ายเพื่อหวังผลกำไรในสินค้านั้นๆ ในการบันทึกบัญชีจึงต้องอาศัยเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการซื้อขายสินค้า เช่น บันทึกรายรับ-รายจ่าย
การบันทึกบัญชีรายรับ-รายจ่ายเกี่ยวกับกิจการซื้อขาย มี ๒ ระบบ คือ ระบบบัญชีสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวด และระบบบัญชีซื้อขายคงเหลือแบบต่อเนื่อง
- ระบบบัญชีสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวด วิธีนี้จะมีการบันทึกบัญชีเกี่ยวกับการซื้อสินค้า การส่งคืนสินค้า การรับคืนสินค้า ส่วนลด และค่าขนส่งสินค้าเมื่อซื้อไว้ในแต่ละบัญชี เช่น เมื่อมีการซื้อสินค้ากิจการบันทึกบัญชีซื้อสินค้าและเมื่อกิจการมีรายการส่งคืนสินค้าจะบันทึกบัญชีส่งคืนสินค้าเป็นต้น สินค้าแสดงยอดคงเหลือต้นงวดและในระหว่างงวดบัญชีสินค้าจะไม่มีความเคลื่อนไหว เมื่อสิ้นงวดกิจการจะทำการตรวจนับสินค้าคงเหลือที่มีอยู่จริง จะรู้จำนวนสินค้าคงเหลือก็ต่อเมื่อได้ทำการตรวจนับในวันสิ้นงวดบัญชี วิธีนี้จะไม่มีการตรวจรายละเอียดของสินค้าที่ซื้อได้ ดังนั้นเมื่อขายจะมีรายการขายเท่านั้น ไม่ทราบยอดคงเหลือของสินค้า จึงต้องใช้วิธีการตรวจนับสินค้าและตีราคาเพื่อบันทึกสินค้าปลายปี วิธีนี้เหมาะกับกิจการธุรกิจที่มีปริมาณสินค้าจำนวนไม่มากสามารถตรวจนับได้ไม่
- ระบบบัญชีซื้อขายสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง วิธีนี้จะบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือทุกครั้งที่มีการเปลี่ยนแปลงในจำนวนและต้นทุนของสินค้า เช่นเมื่อซื้อสินค้ากิจการบันทึกบัญชีสินค้าเมื่อมีการส่งคืนสินค้า จะบันทึกบัญชีสินค้า และเมื่อขายกิจการจะบันทึกบัญชีต้นทุนสินค้าที่ขายทุกครั้งโดยโอนบัญชีต้นทุนสินค้าจากบัญชีสินค้าคงเหลือไปยังบัญชีต้นทุนขาย บัญชีต้นทุนขายจะแสดงยอดต้นทุนของสินค้าที่ขายไประหว่างงวด และบัญชีสินค้าคงเหลือจะแสดงราคาทุนของสินค้าคงเหลือที่เหลืออยู่ ณ วันใดวันหนึ่ง วิธีนี้ในระหว่างงวดบัญชีสินค้าจะเคลื่อนไหวตลอดเวลาในวันสิ้นงวดบัญชี จึงสามารถทราบราคาสินค้าคงเหลือปลายงวดในราคาทุนได้ทันทีวิธีนี้เหมาะสำหรับกิจการที่มีจำนวนสินค้าในปริมาณมาก
การบันทึกบัญชี
รายการ ระบบบัญชีสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวด ระบบบัญชีสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง
ซื้อสุทธิ Dr.ซื้อสินค้า (๕) xx Dr.สินค้าคงเหลือ (๑) xx
Cr.เงินสด/เจ้าหนี้ (๑/๒) xx Cr.เงินสด/เจ้าหนี้ (๑/๒) xx
การขนส่งสินค้า Dr.ค่าขนส่งเข้า (๕) xx Dr.สินค้าคงเหลือ (๑) xx
Cr.เงินสด (๑) xx Cr.เงินสด (๑) xx
การส่งคืนสินค้า Dr.เงินสด/เจ้าหนี้ (๑/๒) xx Dr.เงินสด/เจ้าหนี้ (๑/๒) xx
Cr.ส่งคืนและส่วนลด (๕) xx Cr.ส่งคืนและส่วนลด (๕) xx
Dr.สินค้าคงเหลือ (๑) xx
Cr.ต้นทุนขาย (๕) xx
ซื้อสินค้าเป็นเงินเชื่อ Dr.เจ้าหนี้ (๒) xx Dr.เจ้าหนี้ (๒) xx
Cr.เงินสด (๑) xx Cr.เงินสด (๑) xx
Cr.ส่วนลดรับ (๕) xx Cr.สินค้าคงเหลือ (๑) xx
ขายสินค้า Dr.เงินสด/ลูกหนี้ (๑) xx Dr.เงินสด/ลูกหนี้ (๑) xx
Cr.ขายสินค้า (๔) xx Cr.ขายสินค้า (๔) xx
Dr.ต้นทุนขาย (๕) xx
Cr.สินค้าคงเหลือ (๑) xx
รับคืนสินค้า Dr.รับคืนและส่วนลด (๔) xx Dr.รับคืนและส่วนลด (๔) xx
Cr.เงินสด/ลูกหนี้ (๑) xx Cr.เงินสด/ลูกหนี้ (๑) xx
Dr. สินค้าคงเหลือ (๑) xx
Cr. ต้นทุนขาย (๕) xx
อ้างอิง : อัจฉราพร โชติพฤกษ์
วิชาบัญชีซื้อ-ขายสินค้า หัวข้อ รายรับ-รายจ่าย
ธุรกิจซื้อขายสินค้า มีรายได้จากธุรกรรมซื้อสินค้าแล้วมาขายสินค้าให้กับลูกค้าจะอยู่ในรูปแบบการขายปลีก และขายส่ง ในธุรกิจของกิจการที่ขายสินค้ามีกิจการ ๒ ด้าน คือ ด้านซื้อ และด้านขาย ในธุรกิจขนาดเล็กบุคคลคนเดียวจะเป็นผู้ทำการจัดซื้อทั้งหมด แต่ถ้าเป็นกิจการขนาดใหญ่ ผู้ที่มีหน้าที่ในการจัดซื้อสืนค้า คือฝ่ายจัดซื้อ
ธุรกิจเกี่ยวกับสินค้า ซึ่งมีสินค้าไว้จัดจำหน่ายเพื่อหวังผลกำไรในสินค้านั้นๆ ในการบันทึกบัญชีจึงต้องอาศัยเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการซื้อขายสินค้า เช่น บันทึกรายรับ-รายจ่าย
การบันทึกบัญชีรายรับ-รายจ่ายเกี่ยวกับกิจการซื้อขาย มี ๒ ระบบ คือ ระบบบัญชีสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวด และระบบบัญชีซื้อขายคงเหลือแบบต่อเนื่อง
- ระบบบัญชีสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวด วิธีนี้จะมีการบันทึกบัญชีเกี่ยวกับการซื้อสินค้า การส่งคืนสินค้า การรับคืนสินค้า ส่วนลด และค่าขนส่งสินค้าเมื่อซื้อไว้ในแต่ละบัญชี เช่น เมื่อมีการซื้อสินค้ากิจการบันทึกบัญชีซื้อสินค้าและเมื่อกิจการมีรายการส่งคืนสินค้าจะบันทึกบัญชีส่งคืนสินค้าเป็นต้น สินค้าแสดงยอดคงเหลือต้นงวดและในระหว่างงวดบัญชีสินค้าจะไม่มีความเคลื่อนไหว เมื่อสิ้นงวดกิจการจะทำการตรวจนับสินค้าคงเหลือที่มีอยู่จริง จะรู้จำนวนสินค้าคงเหลือก็ต่อเมื่อได้ทำการตรวจนับในวันสิ้นงวดบัญชี วิธีนี้จะไม่มีการตรวจรายละเอียดของสินค้าที่ซื้อได้ ดังนั้นเมื่อขายจะมีรายการขายเท่านั้น ไม่ทราบยอดคงเหลือของสินค้า จึงต้องใช้วิธีการตรวจนับสินค้าและตีราคาเพื่อบันทึกสินค้าปลายปี วิธีนี้เหมาะกับกิจการธุรกิจที่มีปริมาณสินค้าจำนวนไม่มากสามารถตรวจนับได้ไม่
- ระบบบัญชีซื้อขายสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง วิธีนี้จะบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือทุกครั้งที่มีการเปลี่ยนแปลงในจำนวนและต้นทุนของสินค้า เช่นเมื่อซื้อสินค้ากิจการบันทึกบัญชีสินค้าเมื่อมีการส่งคืนสินค้า จะบันทึกบัญชีสินค้า และเมื่อขายกิจการจะบันทึกบัญชีต้นทุนสินค้าที่ขายทุกครั้งโดยโอนบัญชีต้นทุนสินค้าจากบัญชีสินค้าคงเหลือไปยังบัญชีต้นทุนขาย บัญชีต้นทุนขายจะแสดงยอดต้นทุนของสินค้าที่ขายไประหว่างงวด และบัญชีสินค้าคงเหลือจะแสดงราคาทุนของสินค้าคงเหลือที่เหลืออยู่ ณ วันใดวันหนึ่ง วิธีนี้ในระหว่างงวดบัญชีสินค้าจะเคลื่อนไหวตลอดเวลาในวันสิ้นงวดบัญชี จึงสามารถทราบราคาสินค้าคงเหลือปลายงวดในราคาทุนได้ทันทีวิธีนี้เหมาะสำหรับกิจการที่มีจำนวนสินค้าในปริมาณมาก
การบันทึกบัญชี
รายการ ระบบบัญชีสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวด ระบบบัญชีสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง
ซื้อสุทธิ Dr.ซื้อสินค้า (๕) xx Dr.สินค้าคงเหลือ (๑) xx
Cr.เงินสด/เจ้าหนี้ (๑/๒) xx Cr.เงินสด/เจ้าหนี้ (๑/๒) xx
การขนส่งสินค้า Dr.ค่าขนส่งเข้า (๕) xx Dr.สินค้าคงเหลือ (๑) xx
Cr.เงินสด (๑) xx Cr.เงินสด (๑) xx
การส่งคืนสินค้า Dr.เงินสด/เจ้าหนี้ (๑/๒) xx Dr.เงินสด/เจ้าหนี้ (๑/๒) xx
Cr.ส่งคืนและส่วนลด (๕) xx Cr.ส่งคืนและส่วนลด (๕) xx
Dr.สินค้าคงเหลือ (๑) xx
Cr.ต้นทุนขาย (๕) xx
ซื้อสินค้าเป็นเงินเชื่อ Dr.เจ้าหนี้ (๒) xx Dr.เจ้าหนี้ (๒) xx
Cr.เงินสด (๑) xx Cr.เงินสด (๑) xx
Cr.ส่วนลดรับ (๕) xx Cr.สินค้าคงเหลือ (๑) xx
ขายสินค้า Dr.เงินสด/ลูกหนี้ (๑) xx Dr.เงินสด/ลูกหนี้ (๑) xx
Cr.ขายสินค้า (๔) xx Cr.ขายสินค้า (๔) xx
Dr.ต้นทุนขาย (๕) xx
Cr.สินค้าคงเหลือ (๑) xx
รับคืนสินค้า Dr.รับคืนและส่วนลด (๔) xx Dr.รับคืนและส่วนลด (๔) xx
Cr.เงินสด/ลูกหนี้ (๑) xx Cr.เงินสด/ลูกหนี้ (๑) xx
Dr. สินค้าคงเหลือ (๑) xx
Cr. ต้นทุนขาย (๕) xx
อ้างอิง : อัจฉราพร โชติพฤกษ์