จูฬสุญญตสูตร
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๔ บรรทัดที่ ๔๗๑๔ - ๔๘๔๕. หน้าที่ ๒๐๐ - ๒๐๕.
http://www.84000.org/tipitaka/pitaka2/v.php?B=14&A=4714&Z=4845&pagebreak=0
ศึกษาอรรถกถานี้ ได้ที่ :-
http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=333
มหาสุญญตสูตร
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๔ บรรทัดที่ ๔๘๔๖ - ๕๐๘๙. หน้าที่ ๒๐๖ - ๒๑๕.
http://www.84000.org/tipitaka/pitaka2/v.php?B=14&A=4846&Z=5089&pagebreak=0
ศึกษาอรรถกถานี้ ได้ที่ :-
http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=343
---------------------------------
และพระธรรมเทศนาอธิบายเรื่องสุญญตา
โดย สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก
(เนื้อหาบางส่วน)
ฉะนั้น ตามที่พระพุทธเจ้าได้ทรงสั่งสอนไว้ดังที่แสดงเล่ามานี้ จึงเป็นข้อที่ผู้ปฏิบัติธรรมะจะพึงทราบ และพึงสนใจ
ใฝ่แสวงหาวัดสุญญตาหรือวิหารสุญญตาในจิตใจให้พบ แม้ว่าจะเป็นวัดสุญญตาหรือวิหารสุญญตาที่ยังเป็นชั้นนอกอยู่ก็ตาม
หากว่าได้พบวัดสุญญตาวิหารสุญญตาเช่นนี้ในจิตใจของตนเองแล้ว ก็จะทำให้ได้พบกับความสุขดังที่ได้กล่าวมาแล้ว
อันเรียกว่าเนกขัมมะสุข ปวิเวกสุข อุปสมะสุข สัมโพธิสุข วิมุติสุข ตั้งแต่เบื้องต้นได้
แต่หากว่ายังไม่ได้พบวิหารสุญญตาหรือวัดสุญญตาในจิตใจของตนเองบ้างแล้ว แม้จะเข้ามาสู่วัดสู่วิหารที่เป็นของภายในภายนอก
จะตั้งอยู่ในบ้านก็ตาม ตั้งอยู่ในป่าก็ตาม ที่ไหนก็ตาม เป็นอันว่ายังไม่ได้พบกับวัดสุญญตา วิหารสุญญตา อันเป็นพุทธศาสนาอย่างแท้จริง
ซึ่งเป็นที่สถิตย์ของพระพุทธเจ้าพร้อมทั้งพระธรรมและพระสงฆ์ ยังไม่ได้พบพระพุทธเจ้าพระธรรมพระสงฆ์อย่างแท้จริง
เพราะฉะนั้นต้องปฏิบัติให้ได้พบวัดสุญญตาวิหารสุญญตา แม้จะเป็นชั้นนอกชั้นต่ำก็ตามที ก็เป็นอันว่าได้เริ่มพบกับความสุข
ได้เริ่มพบกับพระพุทธเจ้าพระธรรมพระสงฆ์ ได้เริ่มพบกับพระพุทธศาสนา
เพราะฉะนั้น สุญญตาวิหาร หรือวัดสุญญตาวิหารสุญญตานี้จึงเป็นสิ่งสำคัญ
สติปัฏฐานก็อยู่ในวัดนี้ ธรรมะอื่นๆ เป็นต้นว่า สัมมัปปธาน ๔ อิทธิบาท ๔ อินทรีย์ ๕ พละ ๕ โพชฌงค์ ๗ มรรคมีองค์ ๘
อันเป็นโพธิปักขิยธรรมทั้งสิ้น พระพุทธเจ้า พระธรรม พระสงฆ์ ทั้งหมดก็อยู่ในวัดสุญญตาวิหารสุญญตานี้ทั้งหมด
เข้าไปได้แล้วจะได้พบท่านทั้งนั้น
.........ต่อจากนี้ก็ขอให้ตั้งใจฟังสวดและตั้งใจทำความสงบสืบต่อไป
การปฏิบัติสุญญตาที่ถูกต้อง
อันนี้แหละเป็นสุญญตาที่ถูกต้อง ว่างจากความไม่เป็นสาระแก่นสาร ว่างจากสิ่งที่ไม่เป็นสาระแก่นสาร
และสิ่งใดที่เป็นสาระแก่นสารก็ถือเอาไว้ปฏิบัติ อย่าให้ว่าง อย่าให้ว่างจากสิ่งที่เป็นสาระแก่นสาร แต่ให้ว่างจากสิ่งที่ไม่เป็นสาระแก่นสาร
ส่วนสิ่งที่เป็นสาระแก่นสารนั้นอย่าให้ว่าง ให้มีอยู่
เพราะฉะนั้นในการปฏิบัติสุญญตานั้น จึงไม่ใช่หมายความว่าทีแรกก็ให้ว่างกันไปเสียหมด ไม่ต้องมีอะไรจะยึดถือทั้งนั้น
ในการปฏิบัติสามัญทั่วไปนั้น จึงต้องให้ว่างจากความไม่ดี ความชั่ว แต่ว่าให้มีความดี อย่าให้ว่างจากความดี
ให้มีความดีที่จะปฏิบัติยิ่งขึ้นต่อไป และเมื่อสุดชั่วก็สุดดี คือเป็นพระอรหันต์นั่นแหละจึงเป็นอันว่าว่างหมดกันเสียทีหนึ่ง
ถ้ายังไม่เป็นพระอรหันต์แล้ว ก็จะต้องทิ้งไม่ดี ยึดดีไว้ ว่างจากสิ่งที่ไม่ดี ไม่ว่างจากสิ่งที่ดี ปฏิบัติเพิ่มพูนขึ้นไปโดยลำดับ
ซึ่งถึงเป็นพระอรหันต์เมื่อไรก็เป็นอันว่าว่างหมดทั้งดีทั้งชั่ว
เพราะฉะนั้น เมื่อตนยังไม่ถึงขั้นถึงตอนที่จะไปว่างหมด คิดว่าจะว่างหมด สุญญตาหมด ก็เป็นการคิดผิด ปฏิบัติผิด
เพราะฉะนั้น ขั้นของธรรมะที่ปฏิบัตินั้นจึงเป็นสิ่งสำคัญ ต้องมีความเข้าใจ
และเมื่อปฏิบัติถูกต้องดั่งนี้ก็เรียกว่า ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม
...................................................................
สามารถศึกษาเนื้อหาธรรมบรรยายเรื่องสุญญตาทั้งหมดอย่างเป็นขั้นตอนได้จาก link ด้านล่างนี้
พระสูตรที่ว่าด้วยสุญญตา ๑
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/sd-001.htm
พระสูตรที่ว่าด้วยสุญญตา ๒
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/sd-002.htm
พระสูตรที่ว่าด้วยสุญญตา ๓
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/sd-003.htm
พระสูตรที่ว่าด้วยสุญญตา ๔
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/sd-004.htm
พระสูตรที่ว่าด้วยสุญญตา ๕
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/sd-005.htm
พระสูตรที่ว่าด้วยสุญญตา ๖
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/sd-006.htm
สุญญตา
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/sd-051.htm
การปฏิบัติสุญญตาที่ถูกต้อง
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/sd-007.htm
อ่านและศึกษาถอดเทปธรรมบรรยายของ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก
เรื่องอื่น ๆ ได้จาก
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/somdej-preach-index-page.htm
ภาพจาก
Arahants, Bodhisattvas, and Buddhas
https://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=962719&month=06-2015&date=28&group=1&gblog=6
ชวนอ่านและศึกษาเรื่อง "สุญญตา"
จูฬสุญญตสูตร
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๔ บรรทัดที่ ๔๗๑๔ - ๔๘๔๕. หน้าที่ ๒๐๐ - ๒๐๕.
http://www.84000.org/tipitaka/pitaka2/v.php?B=14&A=4714&Z=4845&pagebreak=0
ศึกษาอรรถกถานี้ ได้ที่ :-
http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=333
มหาสุญญตสูตร
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๔ บรรทัดที่ ๔๘๔๖ - ๕๐๘๙. หน้าที่ ๒๐๖ - ๒๑๕.
http://www.84000.org/tipitaka/pitaka2/v.php?B=14&A=4846&Z=5089&pagebreak=0
ศึกษาอรรถกถานี้ ได้ที่ :-
http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=343
---------------------------------
และพระธรรมเทศนาอธิบายเรื่องสุญญตา
โดย สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก
(เนื้อหาบางส่วน)
ฉะนั้น ตามที่พระพุทธเจ้าได้ทรงสั่งสอนไว้ดังที่แสดงเล่ามานี้ จึงเป็นข้อที่ผู้ปฏิบัติธรรมะจะพึงทราบ และพึงสนใจ
ใฝ่แสวงหาวัดสุญญตาหรือวิหารสุญญตาในจิตใจให้พบ แม้ว่าจะเป็นวัดสุญญตาหรือวิหารสุญญตาที่ยังเป็นชั้นนอกอยู่ก็ตาม
หากว่าได้พบวัดสุญญตาวิหารสุญญตาเช่นนี้ในจิตใจของตนเองแล้ว ก็จะทำให้ได้พบกับความสุขดังที่ได้กล่าวมาแล้ว
อันเรียกว่าเนกขัมมะสุข ปวิเวกสุข อุปสมะสุข สัมโพธิสุข วิมุติสุข ตั้งแต่เบื้องต้นได้
แต่หากว่ายังไม่ได้พบวิหารสุญญตาหรือวัดสุญญตาในจิตใจของตนเองบ้างแล้ว แม้จะเข้ามาสู่วัดสู่วิหารที่เป็นของภายในภายนอก
จะตั้งอยู่ในบ้านก็ตาม ตั้งอยู่ในป่าก็ตาม ที่ไหนก็ตาม เป็นอันว่ายังไม่ได้พบกับวัดสุญญตา วิหารสุญญตา อันเป็นพุทธศาสนาอย่างแท้จริง
ซึ่งเป็นที่สถิตย์ของพระพุทธเจ้าพร้อมทั้งพระธรรมและพระสงฆ์ ยังไม่ได้พบพระพุทธเจ้าพระธรรมพระสงฆ์อย่างแท้จริง
เพราะฉะนั้นต้องปฏิบัติให้ได้พบวัดสุญญตาวิหารสุญญตา แม้จะเป็นชั้นนอกชั้นต่ำก็ตามที ก็เป็นอันว่าได้เริ่มพบกับความสุข
ได้เริ่มพบกับพระพุทธเจ้าพระธรรมพระสงฆ์ ได้เริ่มพบกับพระพุทธศาสนา
เพราะฉะนั้น สุญญตาวิหาร หรือวัดสุญญตาวิหารสุญญตานี้จึงเป็นสิ่งสำคัญ
สติปัฏฐานก็อยู่ในวัดนี้ ธรรมะอื่นๆ เป็นต้นว่า สัมมัปปธาน ๔ อิทธิบาท ๔ อินทรีย์ ๕ พละ ๕ โพชฌงค์ ๗ มรรคมีองค์ ๘
อันเป็นโพธิปักขิยธรรมทั้งสิ้น พระพุทธเจ้า พระธรรม พระสงฆ์ ทั้งหมดก็อยู่ในวัดสุญญตาวิหารสุญญตานี้ทั้งหมด
เข้าไปได้แล้วจะได้พบท่านทั้งนั้น
.........ต่อจากนี้ก็ขอให้ตั้งใจฟังสวดและตั้งใจทำความสงบสืบต่อไป
การปฏิบัติสุญญตาที่ถูกต้อง
อันนี้แหละเป็นสุญญตาที่ถูกต้อง ว่างจากความไม่เป็นสาระแก่นสาร ว่างจากสิ่งที่ไม่เป็นสาระแก่นสาร
และสิ่งใดที่เป็นสาระแก่นสารก็ถือเอาไว้ปฏิบัติ อย่าให้ว่าง อย่าให้ว่างจากสิ่งที่เป็นสาระแก่นสาร แต่ให้ว่างจากสิ่งที่ไม่เป็นสาระแก่นสาร
ส่วนสิ่งที่เป็นสาระแก่นสารนั้นอย่าให้ว่าง ให้มีอยู่
เพราะฉะนั้นในการปฏิบัติสุญญตานั้น จึงไม่ใช่หมายความว่าทีแรกก็ให้ว่างกันไปเสียหมด ไม่ต้องมีอะไรจะยึดถือทั้งนั้น
ในการปฏิบัติสามัญทั่วไปนั้น จึงต้องให้ว่างจากความไม่ดี ความชั่ว แต่ว่าให้มีความดี อย่าให้ว่างจากความดี
ให้มีความดีที่จะปฏิบัติยิ่งขึ้นต่อไป และเมื่อสุดชั่วก็สุดดี คือเป็นพระอรหันต์นั่นแหละจึงเป็นอันว่าว่างหมดกันเสียทีหนึ่ง
ถ้ายังไม่เป็นพระอรหันต์แล้ว ก็จะต้องทิ้งไม่ดี ยึดดีไว้ ว่างจากสิ่งที่ไม่ดี ไม่ว่างจากสิ่งที่ดี ปฏิบัติเพิ่มพูนขึ้นไปโดยลำดับ
ซึ่งถึงเป็นพระอรหันต์เมื่อไรก็เป็นอันว่าว่างหมดทั้งดีทั้งชั่ว
เพราะฉะนั้น เมื่อตนยังไม่ถึงขั้นถึงตอนที่จะไปว่างหมด คิดว่าจะว่างหมด สุญญตาหมด ก็เป็นการคิดผิด ปฏิบัติผิด
เพราะฉะนั้น ขั้นของธรรมะที่ปฏิบัตินั้นจึงเป็นสิ่งสำคัญ ต้องมีความเข้าใจ
และเมื่อปฏิบัติถูกต้องดั่งนี้ก็เรียกว่า ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม
...................................................................
สามารถศึกษาเนื้อหาธรรมบรรยายเรื่องสุญญตาทั้งหมดอย่างเป็นขั้นตอนได้จาก link ด้านล่างนี้
พระสูตรที่ว่าด้วยสุญญตา ๑
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/sd-001.htm
พระสูตรที่ว่าด้วยสุญญตา ๒
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/sd-002.htm
พระสูตรที่ว่าด้วยสุญญตา ๓
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/sd-003.htm
พระสูตรที่ว่าด้วยสุญญตา ๔
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/sd-004.htm
พระสูตรที่ว่าด้วยสุญญตา ๕
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/sd-005.htm
พระสูตรที่ว่าด้วยสุญญตา ๖
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/sd-006.htm
สุญญตา
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/sd-051.htm
การปฏิบัติสุญญตาที่ถูกต้อง
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/sd-007.htm
อ่านและศึกษาถอดเทปธรรมบรรยายของ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก
เรื่องอื่น ๆ ได้จาก
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/somdej/somdej-preach-index-page.htm
ภาพจาก
Arahants, Bodhisattvas, and Buddhas
https://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=962719&month=06-2015&date=28&group=1&gblog=6