อยากฝากถึงคุณญาญ่า อุรัสยา

(เนื้อหาแรกเริ่มตอนตั้งกระทู้ขออนุญาตใส่ไว้ใน Spoil ด้านล่าง)

สวัสดีครับ นี่เป็นการ Edit เพื่อเพิ่มเติมข้อความ และคงเป็นครั้งสุดท้ายที่จะตอบกระทู้นี้ เพราะการพยายามสื่อสารความรู้สึกสำหรับผมต้องใช้พลังกายและพลังใจค่อนข้างมากเช่นกัน:

การตั้งกระทู้นี้ไม่ได้มีเจตนาตำหนิ กล่าวหา หรือโจมตีคุณญาญ่าแต่อย่างใด แต่เพราะการที่เป็นดารานักแสดง ซึ่งเป็นบุคคลสาธารณะ ทำให้การออกสื่อ หรือให้สัมภาษณ์ต่างๆ ค่อนข้างมีอิทธิพลในสังคม ส่วนตัวผมไม่ได้ติดตามดาราหรือวงการบันเทิงไทย ผมจึงกล่าวถึงเฉพาะคุณญาญ่า เพราะเป็นดาราที่แฟนชื่นชอบและชื่นชม จึงได้ทราบเรื่องราวดีๆของคุณญาญ่ามาบ้างจากที่แฟนพูดให้ฟังเรื่อยๆ ทั้งตัวผมและแฟนเชื่อว่าหากคุณญาญ่าได้ทราบความรู้สึกในมุมของผู้ป่วยและผู้ดูแลผู้ป่วยว่าการพูดเช่นนั้นทำให้กระทบจิตใจผู้ป่วยบางคน และเป็นแฟนคลับที่ติดตามผลงานด้วย คุณญาญ่าคงระวังและหลีกเลี่ยง อีกทั้งตัวผม และแฟน ทราบและเข้าใจว่าคุณญาญ่าคงไม่ได้เจตนา แต่ด้วยบริบทในสังคมที่พูดตามกันจนเกิดเป็นความเคยชิน

ซึ่งในขณะเดียวกันสังคมปัจจุบันก็ได้ให้ความสำคัญกับเรื่องการคิดก่อนพูด เพราะคำพูดอาจจะทำร้ายคนอื่นโดยที่เราไม่เจตนาหรือไม่รู้ตัว และให้ความสำคัญกับโรคซึมเศร้ามากขึ้น โดยมีการเผยแพร่ความรู้และวิธีปฏิบัติต่อผู้ป่วยมากมายทางสื่อโซเชียลต่างๆ โรคไบโพลาร์อาจจะมีความซับซ้อนกว่าโรคซึมเศร้า แต่ก็เป็นหนึ่งในโรคจิตเวช สิ่งที่ผู้ป่วยโรคจิตเวชทุกคนประสบเหมือนกันคือ สภาพจิตใจไม่แข็งแรง และสารในสมองทำงานไม่ปกติ จึงอ่อนไหวและคิดมากเป็นพิเศษ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของอาการป่วยที่ต้องรับการรักษา การใช้ชีวิตในแต่ละวันของทั้งตัวผู้ป่วยและผู้ดูแลจึงต้องใช้พลังกายและพลังใจมาก
ซึ่งกำลังใจในการรักษานั้นนอกจากจะทำให้ตัวเองกลับมาหายปกติแล้ว อีกหนึ่งสิ่งสำคัญคือผู้ป่วยเหล่านี้ไม่ต้องการให้ตัวเอง "เป็นภาระกับสังคม" และอยากอยู่ร่วมกับคนอื่นในสังคมอย่างปกติ

แน่นอนอยู่แล้วว่าบางเรื่องเป็นเรื่องที่เลี่ยงไม่ได้ และผู้ป่วยต้องดูแลตัวเอง ความจริงผู้ป่วยเหล่านี้ไม่ได้ต้องการเรียกร้องอะไรเลย ออกจะเก็บเนื้อเก็บตัวไม่อยากเข้าสังคมด้วยซ้ำ ผมจึงใช้เหตุการณ์นี้ตั้งกระทู้สื่อสารความรู้สึกแทนผู้ป่วย เพราะการพยายามแสดงออกถึงความรู้สึกสำหรับผู้ป่วยเป็นเรื่องที่ยาก แม้แต่กับผมก็รู้สึกยากเช่นกัน หลายๆครั้งที่ตัวผู้ป่วยเองอยากอธิบายอยากสร้างความเข้าใจ แต่ก็ทำได้แค่ปล่อยผ่านไป และพยายามไม่เอามาคิด

ขอยกตัวอย่างคำพื้นฐานที่เราใช้สื่อสาร เช่น อ้วน ดำ เตี้ย สิว ตุ๊ด ฯลฯ ไม่ใช่คำหยาบคายก็จริง แต่เราไม่มีทางรู้ว่าผู้รับสารจะมีสภาพจิตใจข้างในอย่างไร ที่สภาพภายนอกแปลกไป อาจจะเป็นเพราะอาการป่วย เช่น อ้วนเพราะป่วยเป็นไทรอยด์ หรือเตี้ยเพราะกระดูกสันหลังคด เป็นต้น จึงอยากเป็นอีกหนึ่งเสียงรณรงค์ให้ฉุกคิดสักนิดก่อนสื่อสาร สำหรับผู้ส่งสารอาจจะเป็นเพียง "ก็แค่..." แต่สำหรับผู้รับสารบางคนมันตอกย้ำ หรืออาจะสร้างแผลในใจเพิ่มขึ้น ทั้งที่ความจริงเราอาจจะไม่ได้มีเจตนาอยากทำร้ายจิตใจคนอื่นด้วยซ้ำ

ไม่ได้กล่าวโทษว่าเป็นความผิดของฝ่ายไหน ไม่ได้แบ่งฝ่ายว่าเป็นผู้กระทำและผู้ถูกกระทำ แต่อยากพูดในฐานะที่เข้าใจว่าคนที่รู้สึกอ่อนไหว ไม่ได้แปลว่าจะต้องเป็นคนอ่อนแอ ในแต่ละวันเราไม่มีทางรู้ว่าแต่ละคนต้องอดทนกับอะไร ต้องต่อสู้กับอะไร ผมไม่ได้หมายถึงเฉพาะผู้ป่วยโรคจิตเวชเพียงอย่างเดียว และไม่ใช่หน้าที่ของคุณญาญ่า หรือบุคคลสาธารณะ หรือของใครคนใดคนหนึ่งโดยเฉพาะ แต่เป็นสิ่งที่ทุกคนในสังคมควรร่วมมือกัน เพราะนี่คือการอยู่ร่วมกันในสังคม อย่างตอนนี้ทั่วโลกมีการตระหนักและรณรงค์ต่อต้านเรื่องการ Bully ผ่านทางคำพูด/ตัวอักษร/โซเชียล หรือการเหยียดเพศ/รูปร่าง/รสนิยม ฯลฯ ทั้งที่เจตนาและไม่ได้เจตนา ซึ่งหากพิจารณาจากแก่นแท้จริงก็คือ การขอความร่วมมือคนในสังคมให้ "เอาใจเขามาใส่ใจเรา และเห็นอกเห็นใจผู้อื่นมากขึ้น" นั่นเอง

ขอบคุณครับ

[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้ผมสมัครเพื่อตั้งกระทู้นี้โดยเฉพาะ ผมเป็นผู้ดูแลผู้ป่วยไบโพลาร์ แฟนผมเป็นผู้ป่วยที่รักษากับจิตแพทย์และกินยาสม่ำเสมอ อาการคงที่ปกติแล้วแต่ยังต้องกินยาต่อเนื่อง

ปกติชีวิตส่วนตัวของแฟนค่อนข้างหลีกเลี่ยง และเลือกรับสิ่งจากสื่อโซเชียลอยู่แล้ว ตั้งแต่ละครเรื่องกลิ่นกาสะลองที่คุณญาญ่า อุรัสยา แสดงเป็นนางเอก (ซึ่งในเรื่องจะแสดงหลายบทบาท ทั้งแฝดดี แฝดร้าย เป็นผี เป็นต้น) แฟนผมก็ได้ติดตามละครเรื่องนี้ และได้ฟังสัมภาษณ์ของคุณญาญ่า ซึ่งหลายครั้งให้สัมภาษณ์นักข่าวและไปออกรายการต่างๆในลักษณะที่ว่า "ตัวเองต้องเล่นหลายบทบาท เดี๋ยวเป็นตัวดี เดี๋ยวเป็นตัวร้าย ทำให้รู้สึกเหมือนตัวเองจะเป็นไบโพลาร์" โดยจะพูดในลักษณะเปรียบเปรยแบบสนุกปาก ซึ่งแฟนผมได้ยินแล้วเค้ารู้สึกจุกๆและเสียใจ คงเป็นเพราะเป็นดาราที่เค้าชื่นชอบ แต่ไม่ได้โกรธหรือเกลียด

เค้าบอกว่าเวลาได้ยินคนพูดลักษณะแบบนี้ ทำให้ความรู้สึกเก่าๆตอนป่วยหนักๆกลับมา ทั้งที่เค้าพยายามหลีกเลี่ยงสิ่งเร้าต่างๆ เพื่อพยายามรักษาตัวเองให้ปกติ คนอื่นอาจจะคิดว่าเป็นเรื่องธรรมดา พูดได้อย่างปกติ หรือเปรียบเปรยขำขัน แต่สำหรับเค้าอาการที่แสดงออกที่ทำให้ถูกวินิจฉัยว่าเป็นไบโพลาร์มันทรมานมาก (ได้รับการวินิจฉัยจากทีมอาจารย์แพทย์ของโรงพยาบาล 3 แห่ง และทั้งสามเป็นโรงพยาบาลรัฐฯ Top 3 ของประเทศไทย ที่ให้ข้อมูลส่วนนี้เพราะต้องการยืนยันว่าไม่ได้ทึกทักอาการป่วยเอง ตัวผู้ป่วยและครอบครัวให้ความสำคัญในการตรวจรักษา) มันไม่ใช่เดี๋ยวดีเดี๋ยวร้ายเปลี่ยนแปลงกะทันหันรวดเร็วแบบที่คนส่วนใหญ่เข้าใจ การใช้ชีวิตการดำเนินชีวิตให้ปกติในแต่ละวันเป็นเรื่องที่ยากมาก จะหลับตานอนก็ยาก หรือตอนลืมตาตื่นลุกขึ้นมาก็ยาก ความฝันหรือแผนการในชีวิตที่อยากทำก็ไม่ได้ทำ เหมือนชีวิตพัง เหมือนตายทั้งเป็น

และถึงแม้อยู่ในการรักษาของแพทย์แล้ว ตัวผู้ป่วยเองก็ยังต้องปรับตัวกับยาที่ทาน ซึ่งจะมีการปรับเปลี่ยนยาและขนาดโดสตลอด ด้วยความที่โรคนี้มีความซับซ้อนมาก การรักษาด้วยยาจึงต้องระมัดระวัง ผู้ป่วยต้องร่วมมือกับแพทย์ในการพยายามสังเกตตัวเอง เพราะยาแต่ละตัวส่งผลข้างเคียงกับผู้ป่วยไม่เหมือนกัน อาการข้างเคียง อาทิ น้ำหนักขึ้น, ปวดกล้ามเนื้อทั้งตัวเป็นระยะเวลานาน, น้ำนมไหลทั้งที่ไม่เคยมีเพศสัมพันธ์, มือสั่นถึงขนาดจับปากกาเขียนไม่ได้, สิวขึ้นที่ใบหน้าและตามร่างกาย, คลื่นไส้ตลอดทั้งวัน, นอนหลับยากและหลับไม่สนิท เป็นต้น จึงต้องมีการปรับเปลี่ยนยาให้เข้ากับผู้ป่วยแต่ละรายเพื่อให้เกิดผลข้างเคียงน้อยที่สุด ในขณะเดียวกันก็ให้ผลดีกับการรักษาอาการของโรค ซึ่งอาการข้างเคียงจากยานั้นยังไงก็หลีกเลี่ยงไม่ได้ ซึ่งเป็นอุปสรรคในการดำเนินชีวิตไม่น้อยไปจากอาการป่วยเลย จากที่เคยเป็นคนที่สามารถทำอะไรหลายอย่างได้ด้วยตัวเอง หลังถูกวินิจฉัยว่าป่วยและทานยา ประสิทธิภาพของสมาธิและสภาพร่างกายต่างๆที่เคยมีลดลงไปมาก ความเคารพและเชื่อมั่นในตัวเองก็ลดลงตามเรื่อยๆ รู้สึกหมือนเป็นภาระคนรอบตัว นอกจากทุกข์กับอาการของโรคแล้ว ยังทุกข์เพราะต้องอดทนในการรักษา ไม่ทานยาก็ไม่ได้ เค้าก็พยายามคิดเป็นกำลังใจให้ตัวเองว่าโชคดีที่มีโอกาสได้รักษา อย่างน้อยก็มีโอกาสหาย 

ช่วงปีหลังๆมานี้เค้าคิดมาตลอดว่าตัวเองอาการดีแล้ว เพราะพยายามดูแลตัวเองทั้งร่ายกายและจิตใจอย่างดีที่สุด เริ่มมีพลังกลับไปทำในสิ่งที่เคยฝันไว้ ถึงแม้จะทำได้ทีละนิดก็ตาม เค้าบอกคนในครอบครัวเสมอว่า ขอโทษที่ป่วย แต่จะทำให้ภูมิใจ จะเป็นลูกที่ดี เป็นแฟนที่ดี เป็นประชาชนในสังคมที่ดี จะพัฒนาตัวเองทุกวัน ไม่อยากเกิดมาเพื่อถูกวินิจฉัยว่าเป็นไบโพลาร์และตายจากไปแบบนี้ ยังอยากทำอะไรอีกมาก แต่ทำไมเวลาได้ยินคนพูดลักษณะแบบนั้นเค้ารู้เฟล รู้สึกเศร้า รู้สึกอยากร้องไห้ เค้าไม่ได้อยากป่วย ไม่ได้อยากถูกวินิจฉัยว่าเป็นโรคนี้ ไม่อยากเป็นหนึ่งในคนที่ถูกเรียกว่าเป็นไบโพลาร์ ไม่อยากต้องไปแผนกจิตเวชไม่อยากต้องกินยาเพราะเป็นไบโพลาร์ (แต่ก็ยังไปพบหมอเป็นประจำตามนัดอย่างสม่ำเสมอ และเกือบทุกครั้งที่นั่งรอรับยาเค้าก็จะร้องไห้โทษตัวเองว่าเหมือนเป็นภาระทางใจให้ครอบครัว ทั้งที่ทุกคนในครอบครัวเข้าใจและไม่อยากให้เค้าคิดแบบนี้เลย)

ในสังคมตอนนี้นำคำว่า ไบโพลาร์ มาเปรียบเปรยพฤติกรรมเดี๋ยวดีเดี๋ยวร้ายกลับไปมากะทันหันอย่างติดปาก ทั้งที่จริงโรคนี้ก็คือโรคจิตเวชเช่นเดียวกับโรคซึมเศร้า แต่มีความซับซ้อนทางอาการและการรักษากว่ามาก จึงเป็นเรื่องค่อนข้างละเอียดอ่อน ผมใกล้ชิดกับผู้ป่วยมานาน เห็นช่วงป่วยหนักว่าทุกข์ขนาดไหน ตัวผมเองบางทีก็ไม่เข้าใจ แต่ก็พยายามให้กำลังใจ ผมจึงเห็นใจและเข้าใจความทุกข์ของตัวผู้ป่วยและผู้ดูแลผู้ป่วยทุกท่านเป็นอย่างมาก

เราไม่รู้ว่าแต่ละคนต้องเจอกับอะไร หรือกำลังต่อสู้กับอะไร โรคจิตเวชเป็นอาการป่วยภายใน เกิดขึ้นได้กับทุกคนบางทีไม่รู้ตัว ผู้ป่วยทุกคนไม่ได้อยากป่วย ไม่ได้อยากคิดมาก ไม่ได้อยากอ่อนไหวง่าย ไม่ได้อยากทำให้ตัวเองทุกข์เพิ่มขึ้น จึงอยากบอกเล่าในอีกมุมมองให้ทราบ ไม่ใช่แค่คุณญาญ่า เพียงแต่กรณีนี้เป็นแรงจูงใจในการตั้งกระทู้ แต่รวมถึงดารานักแสดง บุคคลสาธารณะ แม้แต่สื่อต่างๆด้วย เพราะเป็นกลุ่มบุคคลที่คำพูดหรือการกระทำค่อนข้างมีอิทธิพลต่อสังคม และที่สำคัญรวมถึงบุคคลทั่วไปในสังคม  อยากให้สังคมได้รับฟังและเห็นใจกันมากขึ้น

ขอบคุณครับ