ประเทษมหาอำนาจในยุโรปท้าชนกับจีนครั้งเเรกก็ช่วงศตวรรษที่ 19 ผลคือเหนือกว่าจีนมาก
กว่าจะถึงจุดนั้นได้ยุโรปช่วงยุคกลางเคยล้าหลัง เเต่พอพ้นยุคกลางยุโรปก็เจริญขึ้นอย่างรวดเร็ว 
ขณะนั้น มีช่วงเวลาไหนครับที่ประเทษมหาอำนาจในยุโรป(เช่น อังกฤษ ฝรั่งเศษ)ตามจีนทันได้เเบบคู่ขี้สูสี เเละเริ่มทิ้งห่างไปในช่วงเวลาใดครับ