[CR] รีวิวหนัง "Merry Christmas, Mr. Lawrence"

เริ่มแรกรู้จักเพลงประกอบหนังเรื่องนี้ ซึ่งเป็นผลงานของ Ryuichi Sakamoto จากโฆษณาที่พี่เบิร์ดเล่นในยุค 80’s (โฆษณาฟิล์มสีที่ไปถ่ายทำกันที่ญี่ปุ่น)

มาเริ่มรู้จักตัวหนังก็สักเมื่อ 10 ปีก่อนตอนเริ่มฟังเพลงของ David Bowie และทำให้ได้รู้ว่า Sakamoto นอกจากแต่งเพลงแล้ว ยังรับบทนำในเรื่องนี้ด้วย (และก็รู้จัก ผกก. สุดอื้อฉาวอย่าง Nagisa Oshima ในช่วงไล่เลี่ยกันจากหนัง In the Realm of the Senses)

แอบตลกตรงที่หนัง 2 เรื่องที่ Sakamoto รับบทเป็นนายทหารยศสูง ที่เข้าฉายในไทยติด ๆ กันอย่าง The Last Emperor และ Mr. Lawrence นั้น ดันมี timeline ประวัติศาสตร์ใกล้เคียงกันเสียอีก
– Mr. Lawrence ออกฉายก่อนในปี 1983 แต่เหตุการณ์จะเกิดขึ้นในช่วงหลังปี 1936 เป็นต้นมา (ผู้กองโยโนอิเคยไปประจำการที่แมนจูเรีย)
– ขณะที่ Last Emperor ออกฉายในปี 1987 แต่เหตุการณ์ที่อะมะคะสุเข้าไปพัวพันในการสถาปนาปูยีเป็นจักรพรรดิหุ่นเชิดของแมนจูเรีย จะโฟกัสไปที่ช่วงปี 1934


ผลงานของ Oshima เรื่องนี้ ทีมงานถ่ายทำส่วนใหญ่เป็นชาวญี่ปุ่น (รวมถึงตากล้อง Toichiro Narushima ที่ถ่ายภาพออกมาได้งดงามมาก) ตีแผ่ด้านมืดของลัทธิจักรวรรดินิยมญี่ปุ่น โดยมุ่งเน้นไปที่ปมขัดแย้งระหว่างปรัชญาตะวันออก/ตะวันตก อุดมการณ์แบบอำนาจนิยม/เสรีนิยม ชาตินิยม/ปัจเจกนิยม และการต่อสู้ภายในจิตใจของตัวละครที่มีการปะทะกันระหว่าง “หน้าที่-มนุษยธรรม-ความรัก-จิตวิญญาณ”

ความสัมพันธ์ของตัวละครหลัก 2 คู่ 
–“แจ็ค&โยโนอิ” [โบวี&ซาคาโมโตะ] แฝงไว้ด้วยความเสน่หา ซึ่งเป็นเรื่องต้องห้ามทั้งในเชิงหน้าที่ (ศัตรู) และเชิงจารีต (ความรักแบบชาย-ชาย)
– “ลอว์เรนซ์&ฮาระ” [คอนติ&ทาเคชิ] เป็นมิตรภาพไร้พรมแดนที่เกิดขึ้นในสมรภูมิรบ ภายใต้มาดที่ดูแข็งกร้าว และซาดิสม์ คาแรกเตอร์ ผู้หมู่ฮาระ ค่อย ๆ พัฒนา ละลายพฤติกรรม จนเผยให้เราเห็นแง่มุมที่อ่อนโยนในช่วงท้าย ๆ

งานภาพในฉากที่ โบวี (แจ็ค) ระลึกถึงปมฝังใจที่เกิดจากการเพิกเฉยน้องชายตัวเอง ถ่ายทอดออกมาได้อย่างน่าสนใจ โดยมีการแทนภาพตัวละครแบบ Surreal ให้เรารู้สึกเหมือนว่า โบวี ย้อนไปสู่ภาพอดีตโดยที่ภาพแทนของตัวเขายังอยู่ในวัยปัจจุบัน ขณะที่ภาพแทนของน้องชายกลับเหมือนถูกสตาฟไว้ในวัยเด็ก เป็นห้วงคำนึงถึงเหตุการณ์ในอดีตที่ไม่อาจย้อนกลับไปแก้ไขได้


ได้อ่านเกร็ดเบื้องหลังของหนังเรื่องนี้น่าสนใจดี…
สาเหตุที่ Oshima เลือกร็อคสตาร์อย่าง Bowie มารับบทนำนั้น ก็เพราะได้ไปชมเขาแสดงละครเวที และเกิดประทับใจในการแสดงที่ทรงพลังและเต็มเปี่ยมไปด้วยจิตวิญญาณ ส่วน Bowie นั้นเล่าว่าในกองถ่าย Oshima กำกับนักแสดงญี่ปุ่นอย่างละเอียดยิบ ชนิดเก็บทุกเม็ด ขณะที่เวลากำกับนักแสดงตะวันตกนั้น Oshima กลับให้อิสระในการแสดงอย่างเต็มที่ นอกจากนี้ตัว Sakamoto ที่ทั้งแสดงนำและประพันธ์เพลงในหนังเรื่องนี้ เล่าว่า หลังถ่ายหนังเสร็จในแต่ละวัน ตัวเขาได้สังสรรค์กับ Bowie ทุกคืนตลอดทั้งเดือน ซึ่งเขาเป็นคนที่อัธยาศัยดี และตรงไปตรงมา แต่เขารู้สึกเสียดายที่ไม่กล้าเอ่ยปากขอคำแนะนำในการแต่งเพลงประกอบภาพยนตร์กับร็อคสตาร์ชาวอังกฤษ เพราะเขาเชื่อว่า ณ เวลานั้นตัว Bowie เองกำลังจดจ่อกับการแสดงอย่างเอาเป็นเอาตาย

ปล. ส่วนตัวดันชอบคู่ Lawrence & Hara ในหนังมากกว่า Lawrence ดูจะเป็นคนที่มีเหตุผล ประนีประนอมที่สุด ขณะที่ Hara นั้นดูจะเป็นตัวละครที่มีพัฒนาการและคลี่คลายได้ดีที่สุด ชอบฉาก Merry Christmas ของ Kitano ทั้ง 2 ครั้ง มันเป็นการแสดงที่ซื่อและกินใจแบบสุด ๆ