มันเป็นสำนวนพูดเล่น  ใช้แทน "เหล้า" ให้สิ่งที่โดนประณามว่าผิดศีล หรือทำเสียคน ให้ดูเหมือนมีคุณค่ามหาศาล
แต่ก็เป็นไปแบบสนุกสนานเฮฮา ไม่ได้จริงจัง ว่าจะต่อต้านคนที่ประณาม
โดยสำนวน สื่ออีกนัย ว่าเป็น "ยอด" สูงสุด แบบยอดคน ยอดวิชาความรู้ ยอดเยี่ยมอะไรแบบนั้น
อีกแง่ ก็มาจากข้อเท็จจริง ว่าของมึนเมาทั้งหลาย คือเบียร์และสุรา ก่อนจะมาเป็นเครื่องดื่มมีดีกรีมีแอลกอฮอล์ ก็ส่วนใหญ่ ทำมาจากเมล็ดข้าวได้จริงๆ (ข้อเท็จจริงคือวัตถุดิบที่มีน้ำตาล มีแป้ง หมักเป็นเครื่องดืมมึนเมาได้ ไม่ใช่เฉพาะข้าวเท่านั้น)



คำว่ายอดข้าวจริงๆ ตรงไปตรงมาที่ไม่ได้เป้นสำนวน ก็ลองคิดถึง ยอดผัก ซึ่งจะหมายถึงเป็นใบอ่อนแตกออกมา
คำว่า "ยอด" ในพืช คือการแตกชิ้นส่วนออกทางปลาย แล้วชูขึ้นไป เวลาอยู่สูงๆ ก็เป็นยอดไม้ ซึ่งจริงๆ ยอดคน ยอดวิชาความรู้ ก็เป็นสำนวน ว่าเป็นคนเก่งมาก ยอดวิชา ก็วิชาความรู้สูงมาก

ในคำว่า "ยอดข้าว" ถ้าจะเอาจริงๆ โครงสร้างต่างกันกับผัก ที่เป็นการแตกออกชัดเจนเด่นทุ่ง ก็จะเป็นรวงข้าว มากกว่าจะสนใจที่ใบ อย่างพวกผักที่เรากินใบ โดยองค์ประกอบใหญ่สุดรวงข้าวก้เป็นเม็ดข้าว
แต่ไม่มีใครนิยมใช้คำว่ายอดข้าวกันจริงๆ จังๆ นอกจากจะหมายถึงระดับของข้าวสูงขนาดไหนใช้กันไม่บ่อยนัก แต่การจะบอกส่วนประกอบของข้าวในทุ่ง ก็ว่ากันไปเลย ต้นข้าว ใบข้าว รวงข้าว ก็ว่าไปเลย

ในส่วนประกอบของเมล็ดข้าว ก็ไม่มีส่วนใด ที่เรียกเป็นยอดของเมล็ดข้าวจริงๆ
ปลายข้าวสาร เรียกจมูกข้าว ส่วนปลายข้าวเปลือก ก็เรียกหางข้าว

จึงเหลือใช้เป็นสำนวนที่ว่าพูดเล่นเท่านั้น ที่แพร่หลายที่สุด