ผมเชื่อว่ามีหลายท่าน ซึ่งก็รวมถึงผมด้วยตอนที่เพิ่งเริ่มต้นศึกษาธรรมะ เชื่อว่า การที่พระอัญญาโกณทัญญะ เกิดดวงตาเห็นธรรม บรรลุเป็นพระโสดาบัน เพียงแค่ได้ฟังปฐมเทศนาจากพระพุทธเจ้าในครั้งแรกเลย (คือ ธัมมจักรกัปปวัตนสูตร) ไม่ใช่เรื่องปกติที่คนทั่วไปจะทำได้ เป็นเรื่องของบุญบารมีที่ท่านโกณทัญญะได้สั่งสมมา และอาจจะคิดไปถึงมีอะไรที่พิเศษส่งมาจากตัวพระพุทธเจ้า ทำให้บรรลุธรรมได้ง่าย
ซึ่งในความจริงแล้วไม่ได้เป็นอย่างนั้น ทุกคนที่มีคุณสมบัติเช่นเดียวกับพระอัญญาโกณทัญญะก็สามารถบรรลุธรรมได้เช่นกัน (ผมจะพูดถึงคุณสมบัติที่ว่านี้ต่อไป) ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดก็คือ พระปัญญจวัคคีย์ที่เหลืออีก 4 ท่าน ที่ได้ฟังเทศนาครั้งที่ 2 คือ อนัตตลักขณสูตร ก็สามารถบรรลุธรรมเช่นเดียวกัน และอนัตตลักขณสูตรนี้เอง ทำให้มีพระอรหันต์เกิดขึ้นครบทั้ง 5 รูป
ซึ่งการที่ผมยกเรื่องนี้มาพูดถึง เหตุผลสำคัญอีกอย่างหนึ่งก็เพื่อจะบอกหรือยืนยันว่า พระสูตร "ธัมมจักรกัปปวัตนสูตร" ซึ่งก็คืออริยสัจสี่ เมื่อรวมกับอนัตตลักขณสูตร ถือว่าเป็นทุกสิ่งทุกอย่างของพระพุทธศาสนา สามารถทำให้คนบรรลุธรรมได้ เกิดพระอรหันต์ขึ้นได้ ซึ่งนั่นก็คือเป้าหมายหลัก
หลายท่านในที่นี้ มีความเชื่อว่า การที่เราจะบรรลุธรรมได้นั้น เป็นสิ่งที่ซับซ้อน มีเทคนิคมากมาย เราจำเป็นต้องอ่านตำรามากๆ ถ้าอ่านพระไตรปิฏกให้ครบทั้งหมด 84,000 พระธรรมขันธ์และสามารถท่องจำได้ด้วยยิ่งดี ถ้าเพียงแค่ 2 พระสูตร คือ ธัมมจักรกัปปวัตนสูตร กับ อนัตตลัขณสูตร จะไปบรรลุธรรมได้อย่างไร เป็นไปไม่ได้
หากเป็นอย่างนั้นจริง พระปัญจวัคคีย์ก็คงไม่มีโอกาสบรรลุธรรม
เรื่องความสำคัญของการศึกษาตำราไว้พูดถึงต่อไป กลับเข้าเรื่องนะครับ
ถามว่า แล้วเหตุผลอะไรที่พระอัญญาโกณทัญญะถึงบรรลุธรรมได้?
เนื่องจากสิ่งนี้ไม่น่าจะมีคำอธิบายในพระไตรปิฏก อีกทั้งพระอรหันต์ทุกรูป โดยเฉพาะที่ทำสังคายนาพระไตรปิฏก ท่านก็คงบรรลุธรรมแบบเดียวกับพระอัญญาโกณทัญญะ เพราะตอนนั้นยังไม่มีพระไตรปิฏกเกิดขึ้น ดังนั้น ถือว่าเป็นความเห็นของผมนะครับ
สิ่งที่ทำให้พระอัญญโกณทัญญะ เกิดดวงตาเห็นธรรม ก็คือความเข้าใจอริยสัจสี่ นั่นแหละครับ เพียงเท่านี้เอง ส่วนจะเข้าใจว่าอย่างไร ไปอ่านธัมมจักรกัปปวัตนสูตรเองนะครับ
ถามต่อว่า ทำไมท่านรู้แค่นั้นก็สามารถบรรลุธรรมได้ ไม่ต้องอ่านพระไตรปิฏกอีก 83,999 พระขันธ์หรือ?
สิ่งที่เขียนในพระไตรปิฏกทั้งหมด ล้วนเป็นการขยายความจากธัมมจักรกัปปวัตนสูตร (และอนัตตลักขณสูตร) ที่ผมกล้ายืนยันแบบนี้ เพราะเรามีพระอรหันต์เกิดขึ้นแล้ว เป้าหมายของเราคือเป็นพระอรหันต์ถูกหรือไม่ครับ
มาถึงเรื่องสำคัญ ถามว่าแล้วท่านบรรลุธรรมได้อย่างไร อะไรที่เป็น "คุณสมบัติ" ที่ผมพูดถึงในตอนต้น?
คุณสมบัติที่ว่านั้นก็คือ พระปัญญจวัคคีย์ทั้ง 5 รวมถึงเจ้าชายสิทธัตถะด้วย ท่านได้ "ฌาน" แล้ว หมายถึงฌานจากสมถะ ส่วนจะเป็นขั้นไหนนั้น เรารู้ว่าเจ้าชายสิทธัตถะได้ถึงฌาน 8 คืออรูปฌาน ในขณะที่พระปัญญจวัคคีย์ขณะที่ผมเขียนนี้ไม่ได้ศึกษานะครับ อาจจะถึงฌาน 8 เช่นกัน แต่ฌาน 4 คงได้แน่ๆ (ซึ่งศาสนาพุทธเรา ใช้เพียงฌาน 4 เท่านั้น)
การที่ได้ฌาน จิตสงบ ก็สามารถพิจารณาอริยสัจสี่ได้ทันที เพราะก่อนที่พระพุทธเจ้าจะตรัสรู้ ไม่มีใครรู้หรือคาดคิดมาก่อนว่า แท้จริงแล้วร่างกายและจิตใจไม่ใช่เรา ทุกอย่างเกิดจากอุปาทานขันธ์ 5 ทั้งสิ้น
ซึ่งเมื่อเข้าใจแบบนี้ จากปกติเมื่อเกิดสภาวธรรมใดๆ ขึ้นกับจิตขณะเข้าฌาน เราก็จะไปตามจิตนั้น เพราะคิดว่าจิตนั้นเป็นเรา แต่เมื่อรู้แล้วว่าจิตไม่ใช่เรา จิตเป็นอนัตตา มันทำงานของมันเอง ก็จะไม่หลงไปกับจิตนั้น
ซึ่งในรายละเอียดต่อจากนี้ ก็คงให้ไปพิจารณาหรือจินจนาการกันเอาเองนะครับ
หลายท่านคงเกิดคำถามว่า ถ้าอย่างนั้น เราก็ทำสมถะให้ได้ฌานก่อนไม่ดีกว่าหรือ?
คำตอบคือ หากเราสามารถทำสมถะจนได้(ปฐม)ฌานย่อมดีแน่นอน แต่เพราะการได้ฌานนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย บางคนอาจใช้เวลาทั้งชีวิตก็ไม่สามารถทำได้
มีอาจารย์ท่านหนึ่ง ผมจำชื่อไม่ได้ เคยไปออกรายการคมชัดลึก (ถ้าจำได้จะมาบอกอีกที แต่ท่านเพิ่งเสียชีวิตไปไม่นาน น่าจะปีที่แล้ว) ท่านบอกว่า ในประเทศไทยปัจจุบันนี้ ไม่มีใครสามารถทำฌานแม้แต่คนเดียว ใครที่บอกว่าทำได้นั้น ของปลอมทั้งสิ้น หรือโกหกทั้งสิ้น
ส่วนหากจะมีคนทำได้จริงๆ ก็เป็นของเก่าจากชาติก่อนๆ ซึ่งอาจารย์ไม่ได้พูดถึงพระที่ท่านปฏิบัตินะครับ หมายถึงคนทั่วไป ดังนั้น การทำสมาธิถึงขั้นได้ฌานนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย
บางคนอาจจะคิดว่าตัวเองได้ฌาน ถึงขนาดไปถามหลวงพ่อพุธ พอหลวงพ่อท่านได้ฟังท่านก็ไม่ตอบว่าใช่หรือไม่ใช่ แต่อธิบายว่าได้ฌานเป็นอย่างไร ก็ลองไปศึกษาจากการเทศน์ของหลวงพ่อนะครับ
ที่จริงก็อยากสรุปสุดท้าย แต่เขียนไปเขียนมาก็ยืดยาว ตอนนี้ก็ดึกแล้ว ไว้มีโอกาสจะมาเพิ่มเติมอีกที แต่อยากจะยกตัวอย่างบุคคลท่านหนึ่ง ที่อาจจะเทียบได้กับการบรรลุธรรมของพระอัญญาโกณทัญญะ คือ หลวงพ่อสดวัดปากน้ำ
หลวงพ่อสดท่านปฏิบัติวิชาธรรมกาย และท่านเข้าใจว่านั่นคือนิพพาน จนกระทั่งได้พบท่านเจ้าคุณโชดก และท่านเจ้าคุณบอกว่านั่นคือสมถะ ไม่ใช่วิปัสสนา
หลังจากนั้น หลวงพ่อสดท่านก็นั่งสมาธิโดยมีท่านเจ้าคุณโชดกสอบอารมณ์ หลวงพ่อสดบอกว่าเห็นพระพุทธเจ้า ท่านเจ้าคุณก็บอกว่า ให้พิจารณา "เห็นหนอ เห็นหนอ" เท่านั้นพระพุทธเจ้าก็หายไป สุดท้ายหลวงพ่อสดก็พบความจริง
ไว้ผมจะเอาคลิปเรื่องนี้มาให้อีกทีนะครับ เป็นเสียงของท่านเจ้าคุณโชดกเอง (หลายท่านน่าจะเคยฟังกันแล้ว)
ก็คงมีเท่านี้นะครับ เพราะขณะที่พิมพ์ก็ดึกแล้ว
เพราะเหตุใด พระอัญญาโกณทัญญะถึงฟังธรรมะจากพระพุทธเจ้าครั้งแรกสามารถบรรลุธรรมได้เลย
ซึ่งในความจริงแล้วไม่ได้เป็นอย่างนั้น ทุกคนที่มีคุณสมบัติเช่นเดียวกับพระอัญญาโกณทัญญะก็สามารถบรรลุธรรมได้เช่นกัน (ผมจะพูดถึงคุณสมบัติที่ว่านี้ต่อไป) ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดก็คือ พระปัญญจวัคคีย์ที่เหลืออีก 4 ท่าน ที่ได้ฟังเทศนาครั้งที่ 2 คือ อนัตตลักขณสูตร ก็สามารถบรรลุธรรมเช่นเดียวกัน และอนัตตลักขณสูตรนี้เอง ทำให้มีพระอรหันต์เกิดขึ้นครบทั้ง 5 รูป
ซึ่งการที่ผมยกเรื่องนี้มาพูดถึง เหตุผลสำคัญอีกอย่างหนึ่งก็เพื่อจะบอกหรือยืนยันว่า พระสูตร "ธัมมจักรกัปปวัตนสูตร" ซึ่งก็คืออริยสัจสี่ เมื่อรวมกับอนัตตลักขณสูตร ถือว่าเป็นทุกสิ่งทุกอย่างของพระพุทธศาสนา สามารถทำให้คนบรรลุธรรมได้ เกิดพระอรหันต์ขึ้นได้ ซึ่งนั่นก็คือเป้าหมายหลัก
หลายท่านในที่นี้ มีความเชื่อว่า การที่เราจะบรรลุธรรมได้นั้น เป็นสิ่งที่ซับซ้อน มีเทคนิคมากมาย เราจำเป็นต้องอ่านตำรามากๆ ถ้าอ่านพระไตรปิฏกให้ครบทั้งหมด 84,000 พระธรรมขันธ์และสามารถท่องจำได้ด้วยยิ่งดี ถ้าเพียงแค่ 2 พระสูตร คือ ธัมมจักรกัปปวัตนสูตร กับ อนัตตลัขณสูตร จะไปบรรลุธรรมได้อย่างไร เป็นไปไม่ได้
หากเป็นอย่างนั้นจริง พระปัญจวัคคีย์ก็คงไม่มีโอกาสบรรลุธรรม
เรื่องความสำคัญของการศึกษาตำราไว้พูดถึงต่อไป กลับเข้าเรื่องนะครับ
ถามว่า แล้วเหตุผลอะไรที่พระอัญญาโกณทัญญะถึงบรรลุธรรมได้?
เนื่องจากสิ่งนี้ไม่น่าจะมีคำอธิบายในพระไตรปิฏก อีกทั้งพระอรหันต์ทุกรูป โดยเฉพาะที่ทำสังคายนาพระไตรปิฏก ท่านก็คงบรรลุธรรมแบบเดียวกับพระอัญญาโกณทัญญะ เพราะตอนนั้นยังไม่มีพระไตรปิฏกเกิดขึ้น ดังนั้น ถือว่าเป็นความเห็นของผมนะครับ
สิ่งที่ทำให้พระอัญญโกณทัญญะ เกิดดวงตาเห็นธรรม ก็คือความเข้าใจอริยสัจสี่ นั่นแหละครับ เพียงเท่านี้เอง ส่วนจะเข้าใจว่าอย่างไร ไปอ่านธัมมจักรกัปปวัตนสูตรเองนะครับ
ถามต่อว่า ทำไมท่านรู้แค่นั้นก็สามารถบรรลุธรรมได้ ไม่ต้องอ่านพระไตรปิฏกอีก 83,999 พระขันธ์หรือ?
สิ่งที่เขียนในพระไตรปิฏกทั้งหมด ล้วนเป็นการขยายความจากธัมมจักรกัปปวัตนสูตร (และอนัตตลักขณสูตร) ที่ผมกล้ายืนยันแบบนี้ เพราะเรามีพระอรหันต์เกิดขึ้นแล้ว เป้าหมายของเราคือเป็นพระอรหันต์ถูกหรือไม่ครับ
มาถึงเรื่องสำคัญ ถามว่าแล้วท่านบรรลุธรรมได้อย่างไร อะไรที่เป็น "คุณสมบัติ" ที่ผมพูดถึงในตอนต้น?
คุณสมบัติที่ว่านั้นก็คือ พระปัญญจวัคคีย์ทั้ง 5 รวมถึงเจ้าชายสิทธัตถะด้วย ท่านได้ "ฌาน" แล้ว หมายถึงฌานจากสมถะ ส่วนจะเป็นขั้นไหนนั้น เรารู้ว่าเจ้าชายสิทธัตถะได้ถึงฌาน 8 คืออรูปฌาน ในขณะที่พระปัญญจวัคคีย์ขณะที่ผมเขียนนี้ไม่ได้ศึกษานะครับ อาจจะถึงฌาน 8 เช่นกัน แต่ฌาน 4 คงได้แน่ๆ (ซึ่งศาสนาพุทธเรา ใช้เพียงฌาน 4 เท่านั้น)
การที่ได้ฌาน จิตสงบ ก็สามารถพิจารณาอริยสัจสี่ได้ทันที เพราะก่อนที่พระพุทธเจ้าจะตรัสรู้ ไม่มีใครรู้หรือคาดคิดมาก่อนว่า แท้จริงแล้วร่างกายและจิตใจไม่ใช่เรา ทุกอย่างเกิดจากอุปาทานขันธ์ 5 ทั้งสิ้น
ซึ่งเมื่อเข้าใจแบบนี้ จากปกติเมื่อเกิดสภาวธรรมใดๆ ขึ้นกับจิตขณะเข้าฌาน เราก็จะไปตามจิตนั้น เพราะคิดว่าจิตนั้นเป็นเรา แต่เมื่อรู้แล้วว่าจิตไม่ใช่เรา จิตเป็นอนัตตา มันทำงานของมันเอง ก็จะไม่หลงไปกับจิตนั้น
ซึ่งในรายละเอียดต่อจากนี้ ก็คงให้ไปพิจารณาหรือจินจนาการกันเอาเองนะครับ
หลายท่านคงเกิดคำถามว่า ถ้าอย่างนั้น เราก็ทำสมถะให้ได้ฌานก่อนไม่ดีกว่าหรือ?
คำตอบคือ หากเราสามารถทำสมถะจนได้(ปฐม)ฌานย่อมดีแน่นอน แต่เพราะการได้ฌานนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย บางคนอาจใช้เวลาทั้งชีวิตก็ไม่สามารถทำได้
มีอาจารย์ท่านหนึ่ง ผมจำชื่อไม่ได้ เคยไปออกรายการคมชัดลึก (ถ้าจำได้จะมาบอกอีกที แต่ท่านเพิ่งเสียชีวิตไปไม่นาน น่าจะปีที่แล้ว) ท่านบอกว่า ในประเทศไทยปัจจุบันนี้ ไม่มีใครสามารถทำฌานแม้แต่คนเดียว ใครที่บอกว่าทำได้นั้น ของปลอมทั้งสิ้น หรือโกหกทั้งสิ้น
ส่วนหากจะมีคนทำได้จริงๆ ก็เป็นของเก่าจากชาติก่อนๆ ซึ่งอาจารย์ไม่ได้พูดถึงพระที่ท่านปฏิบัตินะครับ หมายถึงคนทั่วไป ดังนั้น การทำสมาธิถึงขั้นได้ฌานนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย
บางคนอาจจะคิดว่าตัวเองได้ฌาน ถึงขนาดไปถามหลวงพ่อพุธ พอหลวงพ่อท่านได้ฟังท่านก็ไม่ตอบว่าใช่หรือไม่ใช่ แต่อธิบายว่าได้ฌานเป็นอย่างไร ก็ลองไปศึกษาจากการเทศน์ของหลวงพ่อนะครับ
ที่จริงก็อยากสรุปสุดท้าย แต่เขียนไปเขียนมาก็ยืดยาว ตอนนี้ก็ดึกแล้ว ไว้มีโอกาสจะมาเพิ่มเติมอีกที แต่อยากจะยกตัวอย่างบุคคลท่านหนึ่ง ที่อาจจะเทียบได้กับการบรรลุธรรมของพระอัญญาโกณทัญญะ คือ หลวงพ่อสดวัดปากน้ำ
หลวงพ่อสดท่านปฏิบัติวิชาธรรมกาย และท่านเข้าใจว่านั่นคือนิพพาน จนกระทั่งได้พบท่านเจ้าคุณโชดก และท่านเจ้าคุณบอกว่านั่นคือสมถะ ไม่ใช่วิปัสสนา
หลังจากนั้น หลวงพ่อสดท่านก็นั่งสมาธิโดยมีท่านเจ้าคุณโชดกสอบอารมณ์ หลวงพ่อสดบอกว่าเห็นพระพุทธเจ้า ท่านเจ้าคุณก็บอกว่า ให้พิจารณา "เห็นหนอ เห็นหนอ" เท่านั้นพระพุทธเจ้าก็หายไป สุดท้ายหลวงพ่อสดก็พบความจริง
ไว้ผมจะเอาคลิปเรื่องนี้มาให้อีกทีนะครับ เป็นเสียงของท่านเจ้าคุณโชดกเอง (หลายท่านน่าจะเคยฟังกันแล้ว)
ก็คงมีเท่านี้นะครับ เพราะขณะที่พิมพ์ก็ดึกแล้ว