๑. นิวรณ์ ๕ (The Five Hindrances):นิวรณ์ ๕ คือกิเลสหรือสภาวะทางจิตที่เป็นอุปสรรคต่อการเจริญสมาธิ ทำให้จิตไม่สงบและไม่สามารถเข้าถึงฌานได้ ประกอบด้วย: กามฉันทะ (Sensory Desire): ความปรารถนาในกามคุณทั้ง

นิ่ง มีสมาธิ ลากเส้นในใจ จาก 1.แขนซ้ายไปแขนขวา 2.ข้างหน้าไปข้างหลัง 3.มองลงไปจากข้างบน จะเห็นอุคหนิมิต ยิบๆเกิดที่ท้อง 4. ข้อ3ที่เกิดเป็นนามกาย(ตัวรู้) 5.นามกาย ที่เกิด เอามาใช้ดูการเกิดดับของขันธ์5

เมื่อตาที่3เปิด จะเห็นถึงเหตุแห่ง“การเกิดจิต” เกิดภพชาติ สายปฎิจสมุปบาท การเกิดจิต เนื่องมาจาก รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาน ที่เข้ามาทางอายาตน6 ตาที่3 เป็นความตั้งมั่นภายใน อารมณ์ภายนอก

ลักษณะของจิต เช่น ตั้งมั่น สงบ เป็นผลจากการเห็น“วิญญาน“ วิญญานเช่น รูปที่นั่ง การเคลื่อนไหว ความรู้สึกขณะนั้น(เวทนา) การคิด จำได้หมายรู้ เหล่านี้เป็น วิญญาน เห็นวิญญานได้ เพราะมีอีกสิ่งไป

ความแตกต่างระหว่าง ฌาน ญาณและอภิญญา 1.ฌาน อ่านว่า ชาน แปลว่า การเพ่งอารมณ์จนใจแน่วแน่เป็นอัปปนาสมาธิ ภาวะจิตสงบประณีต 2.ญาณ อ่านว่า ยาน แปลว่า ความรู้ คือ ปรีชาหยั่งรู้ ปรีชากำหนดรู้ หรือ กำหนดรู้ได

คำถาม to Deepseek (https://chat.deepseek.com/) ช่วยอธิบายเปรียบเทียบระหว่าง สัมมาสมาธิที่ประกอบด้วยองค์ ๕ อันเป็นอริยะ ประการที่ ๕ (ปัจจเวกขณนิมิต) ที่อ้างอิงตาม ปัญจังคิกสูตร และ ปัจจเวกขณญาณ (วิปัส