ธรรมเนียมการตั้งชื่อศักราชของจีนเป็นอย่างไรครับ

ปีศักราชหรือ เหนียนเฮ่า (年號) ไม่ได้มีการเจาะจงว่าหนึ่งรัชกาลสามารถใช้เพียงศักราชเดียวครับ แต่สามารถเปลี่ยนได้เรื่อยๆ ตลอด ซึ่งส่วนมากแล้วชื่อของปีมักสะท้อนถึงอุดมคติที่มุ่งหวังให้เกิดขึ้นในยุคใหม่ หรืออาจสะท้อนเหตุการณ์สำคัญต่างๆ ที่เกิดขึ้น

ตัวอย่างเช่นฮั่นอู่ตี้ ซึ่งเป็นจักรพรรดิองค์แรกที่กำหนดให้มีเหนียนเฮ่า ได้ตั้งชื่อเหนียนเฮ่าแรกว่า เจี้ยนหยวน (建元) แปลว่า ปฐมสถาปนา เป็นการสะท้อนว่าเป็นศักราชแรกที่ถูกสร้างขึ้น ต่อมาทั้งรัชกาลทรงเปลี่ยนเหนียนเฮ่าอีกหลายครั้ง รวมถึงสิ้น 11 ชื่อ

ยกตัวอย่างพระเจ้าเหี้ยนเต้ในสามก๊ก มีรายชื่อปีศักราชคือ

- หย่งฮั่น (永漢) แปลว่า ฮั่นนิรันดร์ ตั้งขึ้นเมืองครองราชย์ น่าจะเป็นการสะท้อนเจตจำนงที่จะให้ราชวงศ์ฮั่นได้คงอยู่อย่างสถาพร
- ชูผิง (初平) แปลว่า ความสงบเริ่มต้น  
- ซิงผิง (興平) แปลว่า ความสงบรุ่งเรือง
- เจี้ยนอัน (建安) แปลว่า สันติสุขถาปนา เปลี่ยนหลังจากที่พระเจ้าเหี้ยนเต้หนีลิฉุย กุยกีกลับไปเมืองลั่วหยาง (ลกเอี๋ยง)
- เหยียนคัง (延康) แปลว่า สันติสุขสถาพร เปลี่ยนหลังจากที่โจโฉตายและโจผีได้ขึ้นเป็นวุยอ๋องแทนที่

เมื่อโจผีบังคับให้พระเจ้าเหี้ยนเต้สละราชสมบัติ แล้วสถาปนาราชวงศ์เว่ย (วุย) ขึ้น โจผีได้เปลี่ยนศักราชใหม่เป็น หวงซู (黃初) แปลว่า เหลืองกำเนิด ทั้งนี้เป็นการอิงจากหลักการก่อกำเนิดของธาตุทั้งห้า คือราชวงศ์เว่ยเป็นธาตุดิน ก่อกำเนิดจากราชวงศ์ฮั่นที่เป็นธาตุไฟ สีเหลืองเป็นสีของธาตุดิน นอกจากนี้ยังใช้สีเหลือเป็นสีประจำราชวงศ์ด้วย แต่โจผีครองราชย์ไม่นานก็ตาย เลยไม่ได้เปลี่ยนศักราช

โจยอยหรือ เว่ยหมิงตี้ เมื่อครองราชได้เปลี่ยนศักราชใหม่เป็น ไท่เหอ (太和) แปลว่า มหาสันติ ต่อมามีผู้พบเห็นมังกรเขียวปรากฏขึ้นขึ้น เป็นนิมิตมงคลอันดี ก็เลยเปลี่ยนศักราชใหม่เป็น ชิงหลง (青龍) แปลว่า มังกรเขียว ต่อมาก็เปลี่ยนเป็น จิ่งชู (景初) ปฐมรุ่งโรจน์ เป็นต้นครับ


การเปลี่ยนศักราชไม่ตายตัว จะเปลี่ยนมากเปลี่ยนน้อยแล้วแต่รัชกาล บางรัชกาลไม่เปลี่ยนเลยก็มีเช่น พระเจ้าถังไท่จงใช้ศักราชเจินกวน (貞觀) ปแปลว่า "วิสัยทัศน์พิสุทธิ์" ตลอดรัชกาล บางรัชกาลก็เปลี่ยนบ่อยมาก เช่น พระเจ้าซุนโฮในสามก๊ก ครองราชย์แค่ 16 ปี แต่เปลี่ยนศักราชไป 8 หน


มาจนถึงสมัยราชวงศ์หมิงและราชวงศ์ชิง หนึ่งรัชกาลจะใช้เพียงศักราชเดียวไม่เปลี่ยน เลยทำให้เหนียนเฮ่าถูกนำมาใช้เรียกแทนพระนามจักรพรรดิไปด้วย เช่น จูหยวนจางเมื่อสถาปนาราชวงศ์หมิง ตั้งชื่อศักราชว่า หงอู่ (洪武) หรือ "ยุทธมหาศาล"

เว้นแต่จักรพรรดิหมิงอิงจงที่ครองราชย์สองครั้ง เลยมีเหนียนเฮ่าสองชื่อคือ เจิ้งถ่ง (正統) กับ เทียนซุ่น (天順) กับจักรพรรดิผู่อี๋ซึ่งเดิมใช้ศักราชเซฺวียนถง (宣統)  ต่อมาเมื่อรับเป็นหุ่นเชิดครองแมนจูกั๋วให้ญี่ปุ่นจึงประกาศศักราชใหม่ว่าต้าถง (大同) และเมื่อสถาปนาตนเองขึ้นเป็นจักรพรรดิแห่งแมนจูกั๋วเลยเปลี่ยนชื่อศักราชเป็นคังเต๋อ (康德) และเรียกขานพระนามว่า คังเต๋อหวงตี้ (康德皇帝) ครับ