สวัสดีค่ะทุกคน กระทู้นี้อยากจะมาแบ่งปันความรู้เกี่ยวกับเรื่องธรรมดาๆ ที่มีความเป็นมาที่ไม่ธรรมดา นั่นก็คือ "พัด" นั่นเองงงง!
พัดในปัจจุบันนี้คนจีนก็ใช้เพียงแค่คลายร้อนในบางครั้งคราวที่ไม่มีแอร์หรือพัดลมช่วยดับร้อน หรือประดับตกแต่งเพราะดูว่าสวยดี ดูเท่ๆ ดี แค่นั้น แต่สมัยก่อนไม่ใช่นะคะ พัดสื่อได้สารพัดอย่างตั้งแต่สถานะทางสังคม ชนชั้น แบ่งชายแบ่งหญิง บอกความเป้าหมายในชีวิต ยันไปถึงบอกเลิกสัมพันธ์เลยนะ!
เรื่องราวของพัดจะเป็นยังไง ติดตามได้ใน จขกท.นอกกะลากับเรื่องของพัด สำคัญขนาดไหนนะ?? ในโพสนี้ได้เลยค่ะ
ประวัติศาสตร์แห่งพัด
ย้อนอดีตกันไป คนจีนถือว่าพัดถูกคิดค้นครั้งแรกตั้งแต่ 4,200 ปีก่อน โดยฮ่องเต้ซุ่นตี้ 舜帝 [Shùn dì] พัดที่ถูกคิดค้นขึ้นมาครั้งแรกสมัยนั้นไม่ได้มีหน้าตาสวยๆเหมือนพัดสมัยนี้เลย แต่มีหน้าเหมือนปังตอมากกว่านะ
พัดในยุคแรกทำมาจากไม้ไผ่สานค่ะ ซึ่งคนจีนเคลมว่าพัดกำเนิดขึ้นที่จีนเป็นครั้งแรก หลังจากนั้นก็ถูกแพร่หลายไปยังญี่ปุ่นและฝรั่งตะวันตกด้วย อย่างยุคสมัยสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียแห่งสหราชอาณาจักรที่นิยมถือพัด ก็ได้รับการเผยแพร่ไปจากเมืองจีนนี่แหละจ้า
พัดมีกี่ประเภทกันแน่? และพัดแต่ละประเภทแตกต่างกันยังไง?
เอาจริงจังคือแบ่งได้ 3 ประเภทค่ะ ได้แก่
1. 折扇 [zhéshàn] อ่านว่าเจ๋อซ่าน เป็นลักษณะเหมือนพัดที่จอมยุทธ์จีนในหนังใช้กันค่ะ กางได้ พับได้ อันนี้เราคนไทยคุ้นตากันดี เห็นกันบ่อยๆ นะ ปกติแล้วในสมัยก่อนผู้ชายจะเป็นคนใช้พัดลักษณะนี้ค่ะ
2. 团扇 [tuánshàn] ถวานซ่าน พัดกลมหรือมีลักษณะเกือบกลม พับไม่ได้ แบบนี้เราเห็นน้อยหน่อย แต่ก็ยังพอเห็นบ้างในหนังในละคร พัดชนิดนี้ผู้หญิงจะเป็นคนใช้ค่ะ
3. 羽扇 [yǔshàn] อวี่ซ่าน ใครนึกหน้าตาพัดแบบนี้ไม่ออก ก็นี่เลยพัดที่ขงเบ้งใช้ในหนังสามก๊กนั่นเอง 孔明扇 [kǒngmíng shàn] พัดนี้นอกจากขงเบ้งใช้แล้ว คนใช้ก็จะออกแนวเป็นผู้ทรงภูมิปัญญา เป็นเสนาธิการ นักวางแผน ฯลฯ
พัดในสมัยก่อนบอกถึงอะไรได้บ้าง?
บอกเยอะเลยค่ะ เช่นบอกว่ามีการศึกษาหรือไม่ บอกความมั่งคั่งร่ำรวยและบอกศักดินากลายๆ ถ้าเป็นพัดจีบแบบผู้ชายถือ คนที่ถือพัดแบบนี้ต้องเป็นคนมีการศึกษามีความรู้ ซึ่งคนยากไร้ชาวไร่ชาวนาเค้าไม่ถือกันค่ะ เพราะต้องทำมาหากินกันหน้าตั้ง เอาเวลาที่ไหนไปโบกพัด ส่วนพัดกลมคนที่จะถือพัดแบบนี้ได้ก็ต้องเป็นระดับนางใน เป็นเจ้าหญิง เป็นเชื้อพระวงศ์หรือลูกสาวขุนนางระดับสูง หญิงชาวบ้านร้านตลาดไม่มีสิทธิถือนะคะ
ตกลงคนจีนสมัยก่อน เอาพัดไว้ใช้ทำอะไรกันแน่นะ?
ประโยชน์ของพัดสมัยก่อนมี 3 อย่างหลักๆ เลยค่ะคือ
1. ไว้บังแดด ไว้พัดคลายร้อน
2. ไว้บอกสถานะทางสังคมของผู้ถือว่าเป็นใคร ลูกท่านหลานเธอหรืออะไร พ่อใหญ่แค่ไหน อะไรยังไง
3. ไว้บอกความรู้สึกนึกคิดของตัวเอง
ข้อนี้จขกท.ต้องขยายความหน่อยว่า สมัยก่อนเจ้าของพัดส่วนใหญ่จะเป็นคนทำพัดเองนะคะ ไม่ใช่ว่าอยากได้อะไรก็ไปซื้อเอาที่ 7-11 ดังนั้นพัดจึงเป็นสิ่งบ่งบอกตัวตนของเจ้าของพัด รวมไปถึงจุดยืน ความคิด ความเชื่อต่างๆ ถ้าเจ้าของพัดเรียนหนังสือมาดี เรียนสูง เรียนเก่งก็อาจจะแต่งกลอนที่เป็น motto ประจำใจแล้วเขียนลงไปบนพัด (เช่น สู้เพื่อแม่ อิอิ) หรือถ้าวาดรูปเก่ง วาดสวย หรือเขียนอักษรจีนได้สวยงามก็เขียนลงไปสิจ๊ะ เพราะเวลาเอาพัดออกมาใช้โชว์คนอื่น คนอื่นก็จะได้อู้หูว์ว่าพัดสวยจัง ไม่ธรรมดาเลยนะ หรือกลอน กวีไพเราะเหลือเกิน แต่งเองหรือคุณพี่หมื่น ฯลฯ ดังนั้นพัดจึงสามารถบอกความรู้สึกนึกคิดของตัวเจ้าของพัดได้ด้วยประการละฉะนี้ค่ะ
ลักษณะท่าทางในการใช้พัด
นอกจากว่าประโยชน์ในการคลายร้อน ลักษณะท่าทางการใช้พัดยังน่าสนใจอีกด้วยค่ะ จขกท.เห็นว่าสนุกดีก็เลยขอเล่าให้ฟังเป็นน้ำจิ้มนะจ๊ะ หลักฐานวิชาการตรงนี้ไม่มีเพราะฟังเค้าเล่ามาอีกที แหะๆ
- ดรุณีน้อย นอกจากจะพัดเพื่อคลายร้อน ยังสามารถเอาพัดมาบังเสี้ยวหน้าเพื่อกลบความเอียงอาย ไม่ให้ชายหนุ่มเห็นตนเองขณะยิ้มหรือหัวเราะ เดี๋ยวจะเสียกริยานะ เพราะผู้หญิงผู้ดีสมัยก่อนห้ามหัวเราะร่าเห็นฟัน TT (จขกท.ตกกระป๋องทันที 555)
- บัณฑิตหนุ่ม จะพัดช้าๆแบบใช้ข้อมือนิดๆ นัยว่าพัดเร็วไปคนอื่นจะไม่เห็นลายมือสุดสวยบนพัดที่ตัวเองเขียนหรือภาพวาดที่ตัวเองวาด
- สาวคณิกาหรือแม่สื่อ จะใช้พัดพัดช้าๆ ตรงบริเวณเนินอก โชว์ของเรียกแขกว่างั้น
- บรรดาเถ้าแก่หรือเศรษฐี มักจะใช้พัดพัดตรงพุงใหญ่ๆ ประมาณว่ากินเยอะ ท้องทำงานหนัก ร้อนท้องก็พัดซะหน่อยหรือจะทำนองไว้โชว์ป๋าก็น่าจะได้
- ส่วนหมู่เฮาชาวบ้านร้านตลาด (ที่ยุคหลังๆ สามารถใช้พัดได้) เวลาพัดคลายร้อนจะพัดเร็วๆ แรงๆ ที่หัว เพราะทำงานเหนื่อย เหงื่อออก หัวร้อนนนค่า!
ธรรมเนียมการให้พัด
ปกติแล้วการให้พัดในอดีต (แต่ปัจจุบันบางคนก็ยังเชื่อนะคะ) จะไม่มีการส่งให้กับแฟนและเพื่อนเป็นเด็ดขาด เพราะว่าพัด 扇 [shàn] ไปเสียงคล้ายกับคำว่า 散 [sàn] ที่หมายถึงแยกจากกัน หลายคนจึงถือเคล็ดนี้ไม่มอบพัดเป็นของขวัญให้กับเพื่อนหรือแฟนเพราะอาจต้องเลิก มิตรภาพอาจต้องพัง
แต่ที่นิยมมอบพัดให้กันมากคือนักเรียนให้พัดครูเป็นของขวัญเพื่อแสดงถึงความเคารพ และครูก็สามารถให้พัดนักเรียนเพื่อแสดงการปรารถนาดี การให้กำลังใจแบบนี้ได้ค่ะ
พัดที่แพงที่สุดในโลก
พัดที่แพงที่สุดที่ในโลกที่มีการประมูลกันเกิดขึ้นเป็นพัดที่วาดโดย 唐寅 [Táng Yín] ถังหยิน ซึ่งเป็น 1 ใน 4 ยอดจิตรกรแดนใต้แห่งยุคราชวงศ์หมิง (江南四大才子) ชื่อภาพ 《听瀑图》 [tīng pù tú] ฟังเสียงน้ำตก
พัดนี้แพงมากเพราะว่ามีความสมบูรณ์อยู่ในตัวเอง ไม่รอยขาดหรือบุบสลาย เป็นกระดาษพัดแบบเต็มๆ ใบเลยค่ะ ส่วนราคาอยู่ที่ RMB 16,800,000 ถ้าคิดเป็นเงินไทยก็ประมาณ 84,000,000 บาทเท่านั้นเองงงงง
ปัจจุบันยังมีอาชีพไหนใช้พัดอีกบ้างนะ?
เดี๋ยวนี้จุดประสงค์ในการใช้พัดคลายร้อนเริ่มลดลงเพราะว่าเรามีแอร์ มีพัดลมกันหมดแล้ว แต่เอ..แล้วยังมีคนใช้พัดกันอยู่มั๊ยน้าา?
มีค่ะ อาชีพปัจจุบันที่ยังนิยมใช้พัดอยู่ได้แก่ครูสอนประวัติศาสตร์กับนักเล่นโกะค่ะ ถือว่าเป็นสองอาชีพที่นิยมถือพัดเป็นพร็อพประกอบการทำงานอยู่ในปัจจุบัน ซึ่งการถือพัดของทั้งสองอาชีพนี้ไม่ได้มีวัตถุประสงค์หลักถือไว้พัดเพื่อคลายร้อน แต่ถือไว้เพื่อบ่งบอกว่าตัวเองมีความรู้ความสามารถต่างหากล่ะคะ
จบแล้วค่ะ เนื้อหาของ 扇子 พัด ในโพสนี้ สำหรับผู้อ่านที่สนใจเรื่องจีนๆ ภาษาจีน เกร็ดจีนสนุกๆ ตามต่อได้ที่ fan page จขกท. นะคะที่
https://www.facebook.com/chinesexpert/
ขอบคุณมากค่ะ^^
เรื่องของพัด 扇子 สำคัญไฉนนะ?? (เรื่องราวเล่าขานความเป็นมาของพัดจีน)
พัดในปัจจุบันนี้คนจีนก็ใช้เพียงแค่คลายร้อนในบางครั้งคราวที่ไม่มีแอร์หรือพัดลมช่วยดับร้อน หรือประดับตกแต่งเพราะดูว่าสวยดี ดูเท่ๆ ดี แค่นั้น แต่สมัยก่อนไม่ใช่นะคะ พัดสื่อได้สารพัดอย่างตั้งแต่สถานะทางสังคม ชนชั้น แบ่งชายแบ่งหญิง บอกความเป้าหมายในชีวิต ยันไปถึงบอกเลิกสัมพันธ์เลยนะ!
เรื่องราวของพัดจะเป็นยังไง ติดตามได้ใน จขกท.นอกกะลากับเรื่องของพัด สำคัญขนาดไหนนะ?? ในโพสนี้ได้เลยค่ะ
ประวัติศาสตร์แห่งพัด
ย้อนอดีตกันไป คนจีนถือว่าพัดถูกคิดค้นครั้งแรกตั้งแต่ 4,200 ปีก่อน โดยฮ่องเต้ซุ่นตี้ 舜帝 [Shùn dì] พัดที่ถูกคิดค้นขึ้นมาครั้งแรกสมัยนั้นไม่ได้มีหน้าตาสวยๆเหมือนพัดสมัยนี้เลย แต่มีหน้าเหมือนปังตอมากกว่านะ
พัดในยุคแรกทำมาจากไม้ไผ่สานค่ะ ซึ่งคนจีนเคลมว่าพัดกำเนิดขึ้นที่จีนเป็นครั้งแรก หลังจากนั้นก็ถูกแพร่หลายไปยังญี่ปุ่นและฝรั่งตะวันตกด้วย อย่างยุคสมัยสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียแห่งสหราชอาณาจักรที่นิยมถือพัด ก็ได้รับการเผยแพร่ไปจากเมืองจีนนี่แหละจ้า
พัดมีกี่ประเภทกันแน่? และพัดแต่ละประเภทแตกต่างกันยังไง?
เอาจริงจังคือแบ่งได้ 3 ประเภทค่ะ ได้แก่
1. 折扇 [zhéshàn] อ่านว่าเจ๋อซ่าน เป็นลักษณะเหมือนพัดที่จอมยุทธ์จีนในหนังใช้กันค่ะ กางได้ พับได้ อันนี้เราคนไทยคุ้นตากันดี เห็นกันบ่อยๆ นะ ปกติแล้วในสมัยก่อนผู้ชายจะเป็นคนใช้พัดลักษณะนี้ค่ะ
2. 团扇 [tuánshàn] ถวานซ่าน พัดกลมหรือมีลักษณะเกือบกลม พับไม่ได้ แบบนี้เราเห็นน้อยหน่อย แต่ก็ยังพอเห็นบ้างในหนังในละคร พัดชนิดนี้ผู้หญิงจะเป็นคนใช้ค่ะ
3. 羽扇 [yǔshàn] อวี่ซ่าน ใครนึกหน้าตาพัดแบบนี้ไม่ออก ก็นี่เลยพัดที่ขงเบ้งใช้ในหนังสามก๊กนั่นเอง 孔明扇 [kǒngmíng shàn] พัดนี้นอกจากขงเบ้งใช้แล้ว คนใช้ก็จะออกแนวเป็นผู้ทรงภูมิปัญญา เป็นเสนาธิการ นักวางแผน ฯลฯ
พัดในสมัยก่อนบอกถึงอะไรได้บ้าง?
บอกเยอะเลยค่ะ เช่นบอกว่ามีการศึกษาหรือไม่ บอกความมั่งคั่งร่ำรวยและบอกศักดินากลายๆ ถ้าเป็นพัดจีบแบบผู้ชายถือ คนที่ถือพัดแบบนี้ต้องเป็นคนมีการศึกษามีความรู้ ซึ่งคนยากไร้ชาวไร่ชาวนาเค้าไม่ถือกันค่ะ เพราะต้องทำมาหากินกันหน้าตั้ง เอาเวลาที่ไหนไปโบกพัด ส่วนพัดกลมคนที่จะถือพัดแบบนี้ได้ก็ต้องเป็นระดับนางใน เป็นเจ้าหญิง เป็นเชื้อพระวงศ์หรือลูกสาวขุนนางระดับสูง หญิงชาวบ้านร้านตลาดไม่มีสิทธิถือนะคะ
ตกลงคนจีนสมัยก่อน เอาพัดไว้ใช้ทำอะไรกันแน่นะ?
ประโยชน์ของพัดสมัยก่อนมี 3 อย่างหลักๆ เลยค่ะคือ
1. ไว้บังแดด ไว้พัดคลายร้อน
2. ไว้บอกสถานะทางสังคมของผู้ถือว่าเป็นใคร ลูกท่านหลานเธอหรืออะไร พ่อใหญ่แค่ไหน อะไรยังไง
3. ไว้บอกความรู้สึกนึกคิดของตัวเอง
ข้อนี้จขกท.ต้องขยายความหน่อยว่า สมัยก่อนเจ้าของพัดส่วนใหญ่จะเป็นคนทำพัดเองนะคะ ไม่ใช่ว่าอยากได้อะไรก็ไปซื้อเอาที่ 7-11 ดังนั้นพัดจึงเป็นสิ่งบ่งบอกตัวตนของเจ้าของพัด รวมไปถึงจุดยืน ความคิด ความเชื่อต่างๆ ถ้าเจ้าของพัดเรียนหนังสือมาดี เรียนสูง เรียนเก่งก็อาจจะแต่งกลอนที่เป็น motto ประจำใจแล้วเขียนลงไปบนพัด (เช่น สู้เพื่อแม่ อิอิ) หรือถ้าวาดรูปเก่ง วาดสวย หรือเขียนอักษรจีนได้สวยงามก็เขียนลงไปสิจ๊ะ เพราะเวลาเอาพัดออกมาใช้โชว์คนอื่น คนอื่นก็จะได้อู้หูว์ว่าพัดสวยจัง ไม่ธรรมดาเลยนะ หรือกลอน กวีไพเราะเหลือเกิน แต่งเองหรือคุณพี่หมื่น ฯลฯ ดังนั้นพัดจึงสามารถบอกความรู้สึกนึกคิดของตัวเจ้าของพัดได้ด้วยประการละฉะนี้ค่ะ
ลักษณะท่าทางในการใช้พัด
นอกจากว่าประโยชน์ในการคลายร้อน ลักษณะท่าทางการใช้พัดยังน่าสนใจอีกด้วยค่ะ จขกท.เห็นว่าสนุกดีก็เลยขอเล่าให้ฟังเป็นน้ำจิ้มนะจ๊ะ หลักฐานวิชาการตรงนี้ไม่มีเพราะฟังเค้าเล่ามาอีกที แหะๆ
- ดรุณีน้อย นอกจากจะพัดเพื่อคลายร้อน ยังสามารถเอาพัดมาบังเสี้ยวหน้าเพื่อกลบความเอียงอาย ไม่ให้ชายหนุ่มเห็นตนเองขณะยิ้มหรือหัวเราะ เดี๋ยวจะเสียกริยานะ เพราะผู้หญิงผู้ดีสมัยก่อนห้ามหัวเราะร่าเห็นฟัน TT (จขกท.ตกกระป๋องทันที 555)
- บัณฑิตหนุ่ม จะพัดช้าๆแบบใช้ข้อมือนิดๆ นัยว่าพัดเร็วไปคนอื่นจะไม่เห็นลายมือสุดสวยบนพัดที่ตัวเองเขียนหรือภาพวาดที่ตัวเองวาด
- สาวคณิกาหรือแม่สื่อ จะใช้พัดพัดช้าๆ ตรงบริเวณเนินอก โชว์ของเรียกแขกว่างั้น
- บรรดาเถ้าแก่หรือเศรษฐี มักจะใช้พัดพัดตรงพุงใหญ่ๆ ประมาณว่ากินเยอะ ท้องทำงานหนัก ร้อนท้องก็พัดซะหน่อยหรือจะทำนองไว้โชว์ป๋าก็น่าจะได้
- ส่วนหมู่เฮาชาวบ้านร้านตลาด (ที่ยุคหลังๆ สามารถใช้พัดได้) เวลาพัดคลายร้อนจะพัดเร็วๆ แรงๆ ที่หัว เพราะทำงานเหนื่อย เหงื่อออก หัวร้อนนนค่า!
ธรรมเนียมการให้พัด
ปกติแล้วการให้พัดในอดีต (แต่ปัจจุบันบางคนก็ยังเชื่อนะคะ) จะไม่มีการส่งให้กับแฟนและเพื่อนเป็นเด็ดขาด เพราะว่าพัด 扇 [shàn] ไปเสียงคล้ายกับคำว่า 散 [sàn] ที่หมายถึงแยกจากกัน หลายคนจึงถือเคล็ดนี้ไม่มอบพัดเป็นของขวัญให้กับเพื่อนหรือแฟนเพราะอาจต้องเลิก มิตรภาพอาจต้องพัง
แต่ที่นิยมมอบพัดให้กันมากคือนักเรียนให้พัดครูเป็นของขวัญเพื่อแสดงถึงความเคารพ และครูก็สามารถให้พัดนักเรียนเพื่อแสดงการปรารถนาดี การให้กำลังใจแบบนี้ได้ค่ะ
พัดที่แพงที่สุดในโลก
พัดที่แพงที่สุดที่ในโลกที่มีการประมูลกันเกิดขึ้นเป็นพัดที่วาดโดย 唐寅 [Táng Yín] ถังหยิน ซึ่งเป็น 1 ใน 4 ยอดจิตรกรแดนใต้แห่งยุคราชวงศ์หมิง (江南四大才子) ชื่อภาพ 《听瀑图》 [tīng pù tú] ฟังเสียงน้ำตก
พัดนี้แพงมากเพราะว่ามีความสมบูรณ์อยู่ในตัวเอง ไม่รอยขาดหรือบุบสลาย เป็นกระดาษพัดแบบเต็มๆ ใบเลยค่ะ ส่วนราคาอยู่ที่ RMB 16,800,000 ถ้าคิดเป็นเงินไทยก็ประมาณ 84,000,000 บาทเท่านั้นเองงงงง
ปัจจุบันยังมีอาชีพไหนใช้พัดอีกบ้างนะ?
เดี๋ยวนี้จุดประสงค์ในการใช้พัดคลายร้อนเริ่มลดลงเพราะว่าเรามีแอร์ มีพัดลมกันหมดแล้ว แต่เอ..แล้วยังมีคนใช้พัดกันอยู่มั๊ยน้าา?
มีค่ะ อาชีพปัจจุบันที่ยังนิยมใช้พัดอยู่ได้แก่ครูสอนประวัติศาสตร์กับนักเล่นโกะค่ะ ถือว่าเป็นสองอาชีพที่นิยมถือพัดเป็นพร็อพประกอบการทำงานอยู่ในปัจจุบัน ซึ่งการถือพัดของทั้งสองอาชีพนี้ไม่ได้มีวัตถุประสงค์หลักถือไว้พัดเพื่อคลายร้อน แต่ถือไว้เพื่อบ่งบอกว่าตัวเองมีความรู้ความสามารถต่างหากล่ะคะ
จบแล้วค่ะ เนื้อหาของ 扇子 พัด ในโพสนี้ สำหรับผู้อ่านที่สนใจเรื่องจีนๆ ภาษาจีน เกร็ดจีนสนุกๆ ตามต่อได้ที่ fan page จขกท. นะคะที่ https://www.facebook.com/chinesexpert/
ขอบคุณมากค่ะ^^