Bangkok Nites (Katsuya Tomita, 183 min, 2016)

!SPOILER ALERT!
.
.
.
.
.

ประเทศไทยกลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญของโลกตั้งแต่ช่วงปี 1960 การเดินทางใช้เวลาเพียงหกชั่วโมงจากญี่ปุ่น นี่เองจึงทำให้นักเที่ยวส่วนใหญ่เป็นชาวญี่ปุ่น อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวที่ไม่ต้องปิดบังกันให้อายนั่นคือการค้าประเวณี และเมืองหลวงของไทยแห่งนี้เองก็ถึงกับมีตรอกซอยแห่งหนึ่งที่กำเนิดขึ้นมาเพื่อตอบสนองวัตถุประสงค์นี้ นั้นคือซอยธนิยะในย่านพัฒน์พงศ์ แหล่งธุรกิจสีเทาขนาดใหญ่สำหรับชาวต่างชาติ นอกจากนี้ยังมีธนิยะพลาซ่าอันถือเป็นแหล่งค้าขายอุปกรณ์กอล์ฟ กีฬาโปรดของเหล่าผู้ที่มาใช้บริการ

บางครั้งนักท่องเที่ยวถึงกับพูดว่ามันคือ ลิตเติ้ลโตเกียว เพราะด้วยการประดับประดาร้านค้าป้ายสถานบันเทิง ร้านคาราโอเกะ บาร์เปลื้องผ้า และคลับจำนวนมาก ที่สร้างขึ้นมาเพื่อลูกค้าชายชาวญี่ปุ่นทั้งบนถนนธนิยะและธนิยะซอยสอง ที่นั่นต้อนรับมนุษย์เงินเดือนผู้จากบ้านมาไกล ถนนพัฒน์พงศ์แต่เดิมเป็นป่ากล้วยรกร้าง ถูกจัดสรรค์พื้นที่ในช่วงถูกครอบครองพื้นที่โดยญี่ปุ่นสมัยสงครามโลกครั้งที่สอง ต่อมาก็ถูกเปลี่ยนสถานบันเทิงเพื่อรองรับทหารอเมริกันในช่วงสงครามเวียดนาม

ในช่วงปี 1955-1975 เกิดสงครามเวียดนาม การร่วมมือกันผู้ปกครองของไทยกับสหรัฐฯ มีการส่งทหารไทยไปร่วมรบ เพื่อช่วยปกป้องสกัดกั้นการเข้ามาของลัทธิคอมมิวนิสต์ในไทย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ทรงประทานของกำนัลให้กับผู้บาดเจ็บจากสงคราม การได้เข้าไปมีส่วนร่วมในสงครามถือเป็นความภาคภูมิใจอย่างยิ่ง สวนทางกับประชาชนชาวอเมริกันที่ต่อต้านสงคราม

กองทัพได้รับเงินสนับสนุนจากสหรัฐฯกว่า 1,100 ล้านดอลลาร์ เพื่อแลกกับการ เช่นการให้ที่ตั้งฐานทัพอากาศแก่สหรัฐฯ 7 แห่ง เพื่อปฏิบัติการในภูมิภาค คนที่มีสายสัมพันธ์กับรัฐก็ได้ผลประโยชน์ในการสร้างธุรกิจรองรับต่างชาติ

สิ่งที่ตามมาอย่างหลีกเลี่ยงไมได้คือย่านโคมแดงรองรับการมาของชาวตะวันตกจำนวนมาก ส่วนหนึ่งคือจีไอหรือ Government Issue ที่มาใช้สนามบินอู่ตะเภา เป็นฐานที่มั่นประจำการ พัทยาแต่เดิมเป็นหมู่บ้านประมงเล็กๆ พัทยากลายเป็นศูนย์กลางแหล่งความบันเทิงอย่างรวดเร็ว หญิงไทยได้ให้บริการเมียเช่าตั้งแต่จุดนี้
แม้ว่าสงครามสิ้นสุดลงแต่พัทยายังคงสถานะต่อไป

Bangkok Nites ของ Katsuya Tomita เล่าถึงคนตัวเล็กในระบบล่าอาณานิคมสมัยใหม่ เลนินได้กล่าวว่า การที่มหาอำนาจพยายามบุกเข้าไปมีอำนาจเหนือประเทศในโลกที่สองหรือสามนั้นเกิดจากปัจจัยหลักคือความเฟื่องฟูถึงขีดสุดของระบบทุนนิยม อันเนื่องมากจากการหาทรัพยากรเพื่อขยายฐานอำนาจของตนเองให้มากยิ่งขึ้น

ตัวอย่างชัดเจนคือความสำเร็จของอุตสาหกรรมญี่ปุ่่น ทำให้ต้องแสวงหาวัตถุดิบและตลาดมากขึ้น มีศักดิ์ศรีเทียบเท่าตะวันตก เริ่มมีนโยบายจักรวรรดินิยมแบบตะวันตก เดินทางมาตามคำเชื้อเชิญของรัฐบาลไทย การล่าอาณานิคมสมัยใหม่นายทุนแค่ส่งเงินมาลงทุน หาช่องว่างได้เปรียบทางกฎหมาย และร่วมมือกับเจ้าหน้าที่ติดสินบน ระบบการศึกษาเองที่ออกแบบมาให้หมุนวนสร้างคนป้อนเข้าไปในระบบทุน รับค่าแรงต่ำ ถูกหยามเหยียดเกียรติศักดิ์ศรีไม่มีที่สิ้นสุด

ลัก ทำงานขายบริการในย่านที่เติบโตอย่างไม่สิ้นสุดบนซากปรักหักพังของจิตวิญญาณชนชั้นแรงงาน เธอมีขายความรักชั่วคราวหวังค่าตอบแทนราคาสูงจากตั้งแต่นักธุรกิจระดับผู้บริหาร มนุษย์เงินเดือน ไปจนถึงพวกตกอับ คนชายขอบที่ไม่มีหลักแหล่งจากบ้านเกิดเมืองนอน ความสัมพันธ์ระหว่างเธอหมุนเปลี่ยนเวียนวนจนเราเองเวียนหัว สิ่งที่ไม่แพ้กันคือแผนการขยายอำนาจของกลุ่มนายทุนมาเฟียญี่ปุ่นแผ่ไปยังประเทศข้างเคียง

ธนิยะที่พูดอีกแง่หนึ่งก็ไม่ต่างจากเมืองขึ้นของญี่ปุ่นถือเป็นอนุสรณ์สถานที่ยืนยงมาหลายทศวรรษ ผ่านการช่วงชิงพื้นที่ เกมอำนาจของมหาอำนาจและคนใหญ่คนโตในประเทศนี้ ภาพหลุมบ่ออุกกาบาตจากสงครามอินโดจีนที่วังเวียงอันแสดงถึงความบอบช้ำคงคนในพื้นที่ เท่านั้นยังไม่พอการแย่งชิงพื้นที่ในยุคปัจจุบันที่เปลี่ยนจากระเบิดหรือลูกปืน กลายเป็นเงินทุนข้ามชาติ แหล่งกามวิตถารคนชอบเด็กที่ถือกำเนิด การค้าขายแรงงานทางเพศ จะว่ามันคือเคราะห์ซ้ำกรรมซัดก็คงไม่ผิด ที่วังเวียงกำลังจะมีชะตากรรมไม่ต่างจากประเทศไทย

มีคนเปรียบเปรยว่า วิญญาณของคาร์ล มากซ์ยังคงตามหลอกหลอนผู้คนจนมาถึงยุคปัจจุบัน ตราบจนถึงวันนี้ก็สองร้อยปี ภาพวิญญาณของชายที่เคยจงรักษ์พักดีต่อแนวคิดสังคมนิยมมันได้กลับหัวกลับหางชนิดหน้ามือเป็นหลังมือ โดยมาในนามของจิตร ภูมิศักดิ์ เขาร่อนเร่ไปในหลายท้องที่ของภาคอีสาน สังเกตจากว่าจริงๆแล้วเขาตายที่สกลนคร แต่โอซาว่าเมากัญชาจนเห็นภาพว่าเขามาปรากฎตัวให้เห็นที่หนองคาย

ผีตัวนี้เองในอดีตเคยถูกตราหน้าว่าเป็นสิ่งที่น่าพรั่นพรึงสยดสยองต่อชนชั้นผู้ปกครอง เจ้าหน้าที่รัฐ และชนชั้นกระฎุมพี บัดนี้ผีตัวนี้เองมันอ่อนกำลัง เหมือนสัมภเวสี ชื่อกับรูปลักษณ์สะท้อนขัดแย้งขั้วตรงข้ามของกันและกัน มาร์กซ์เคยพูดถึงความยากลำบากของการเปลี่ยนเปลี่ยนสังคมนั่นคือ ค่านิยมคนรุ่นเก่าที่ฝั่งลึกยากจะถอนโคนได้ หากจะว่าไปนี่เองก็เป็นผีจำพวกหนึ่งเหมือนกัน ที่นับวันยิ่งเจริญด้วยอำนาจปกคลุมทั่วทุกหนแห่ง

พญานาคคือความล้มเหลวของการเข้าสู่ร่มกาสาวภักดิ์เพราะถูกพระพุทธเจ้าจับได้ว่าเป็นสัตว์เดรัจฉาน นาคขอฝากชื่อไว้เป็นที่ระลึกว่าตนเองศรัทธาพระพุทธเจ้ามาก มันคือความไม่ได้เป็นอย่างที่คาดหวัง ภาพกึ่งจริงกึ่งฝันระหว่างที่ลักและเพื่อนเธอพูดคุยบนเรือที่แล่นบนแม่น้ำโขง การปรากฎตัวของนาคอีกครั้งนับตั้งแต่ที่เธอเคยเห็นตอนเด็กจึงย้ำเตือนอะไรบางอย่าง

เธอเป็นโสเภณีมีเพื่อนที่ทำงานใช้เวลาว่างในการเก็บแต้มบุญ เพศชายที่มีทางเลือกในการรับใช้อุดมการณ์ชาตินิยมธำรงสถาบันทั้งในรูปแบบการบวชที่ถือว่าเป็นบุญมหากุศลและเกณฑ์ทหารเพื่อปกป้องอริราชศัตรู บทบาทหน้าที่พลเมืองของเธอในระบอบนี้มีจำกัด เธอแสดงออกความรักชาติอย่างมีขอบเขต ผิดกับเพศชายที่มีทางเลือกในวัยผู้ใหญ่ตอนต้นไม่ว่าเลือกทางใดก็ดูดีไปเสียหมด ระหว่างที่เธอในวัยนั้นต้องขายเรือนร่างเพื่อประทังชีวิตคนในครอบครัว

จึงเท่ากับว่าน้องชายลูกครึ่งคนละพ่อของเธอก็ถูกผีตัวเดียวกันนี้ดูดเลือดของความรักชาติกินเช่นกันกับโอซาว่าในอดีต เขาทั้งคู่เป็นภาพสะท้อนของกันละกันไม่มีผิด หากแต่ละคนละเวลาสถานที่ ในวันที่ญี่ปุ่นถือเป็นประเทศในโลกที่หนึ่ง (เช่นเดียวกับชายชาวฝรั่งเศสในสไมล์บาร์) แต่ไทยยังย่ำหมิหนำซ้ำถอยหลัง โอซาวาสถานะของเขาแม้ว่าถ้าเทียบเงินเก็บของเขากับลัก ตำแหน่งหน้าที่การงานของเธอรายได้เป็นกอบเป็นกำ ต่างจากเขาที่ตกกระป๋องหาเงินจากเกมออนไลน์เล็กๆน้อยๆ แต่พอมาวัดกันจริงๆ โอซาว่ามีอำนาจเหนือกว่าทั้งในแง่ของความเป็นชาย ผู้ที่มอบความรักที่ลักคะนึงหา และในฐานะผู้ล่าอาณานิคม

คืนที่เขาทั้งคู่ใช้ร่วมกันที่พัทยา แหล่งต้นกำเนิดของระบบเมียเช่า ลักหลุดลอยปล่อยใจและกายไปกับเกลียวคลื่น เสียงคร่ำครวญของเธอถึงอ้อมอกบิดามารดาที่ถูกพรากไปในวัยเยาว์ เสียงที่เธอตัดพ้อถึงความยากลำบากของชีวิตที่ต้องดิ้นรน เป็นช่วงเดียวในภาพยนตร์ที่เป็นเสียงพากย์ มันน่าสนใจว่าเธอเปิดเผยว่าติดโรคร้ายหลังจากที่เธอได้ยินว่าคนที่เธอรู้จักในละแวกบ้านเป็นโรคนี้ มันพูดได้ยากเหมือนกันว่าจริงๆแล้วเรื่องราวของเธอเป็นอย่างไรกันแน่

ภาพยนตร์ละเว้นการชี้แจงข้อเท็จจริงปมปัญหาคาใจของตัวละคร มันยังคงถูกซุกซ่อน พอมีการคลายปมบ้างให้หายกระวนกระวายแต่ก็ไม่ชัดแจ้ง ภาพสุดท้ายจึงไม่แปลก เมื่อวันรุ่งขึ้นเขาทั้งคู่แยกทางกัน โอซาวาร้องตะโกนราวกับว่าค้นพบสัจธรรมอะไรบางอย่าง เขามุ่งหน้าไปซื้อปืน

เขาเดินมุ่งสู่ดวงอาทิตย์ส่องสว่าง ข้างทางเป็นเหมือนภาพวิญญาณของทหารอเมริกันและเมียเช่ายืนกอดรัดกันมากมายหลายคู่ เขากำลังปล่อยตัวปล่อยใจไปตามกระแสของสังคมเช่นเดียวกับลัก โอซาวากลายเป็นลูกน้องเฝ้าหน้าซ่องเหมือนเดิม ส่วนภาพสุดท้ายของลักที่เราเห็นเป็นภาพย้อนอดีตเมื่อเธออยู่บ้านหลังเก่า แร้นแค้น เขี่ยกองฟืนที่กำลังมอด มืออีกข้างอุ้มน้อง แม่เธอเรียกด้วยน้ำเสียงเอ็นดู ตรงนี้ทำให้นึกถึง Citizen Kane (1941) มันคือความเปลี่ยวเปล่าทางจิตวิญญาณที่ไม่อาจย้อนกลับไปได้แล้ว ทำได้เพียงตริตรองภาพในอดีตอันสดใส

ปล.ภาพนี้เหมือนพวกเธอนุ่งขาวห่มขาวแบบแม่ชีเลย
แสดงความคิดเห็น
โปรดศึกษาและยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคลก่อนเริ่มใช้งาน อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่