สัมมาสมาธิในมรรค ๘ เป็นอารัมมณูปนิชฌาน หรือลักขณูปนิชฌาน

สมาธิแบ่งได้ สองประเภท 1. สัมมาสมาธิ - สมาธิที่มีสติประกอบ 2. มิจฉาสมาธิ - สมาธิที่ขาดสติ สัมมาสมาธิ - 1. สมาธิ ที่มีสติ และเพ่งอารมณ์ อารัมมณูปนิชฌาน         

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกายปฏิสัมภิทามรรค เล่ม ๗ ภาค ๑-หน้าที่ 504   บทว่า   ฌาน   ฌานมี  ๒  อย่าง &nb

เพราะอะไร  ท่านถึงทำได้เพียงอย่างเดียว  นักสมาธิที่ทำวิปัสสนาด้วย ควรทำได้ทั้ง 2 แบบ หรืออย่างใดอย่างหนึ่งก็พอ 

อยู่ในห้องนี้มาเกือบ7ปี มีคนที่เคยเห็น ฌานสัมมาสมาธิน้อยมาก ฌานสัมมาสมาธิ เป็นหัวใจหลักการภาวนา 1.ฌาน คือสติและสัมปชัญญะ อันเป็นการรู้สัมปชัญญะ คล้ายความรู้สึกตัว แต่เป็นการรู้ ทั้งรู้ทั้งรูปทั้งนาม

ทำไมอาการในสมาธิ ระดับฌาน 4 ของแต่ละท่าน จึงมีไม่เหมือนกันหล่ะครับ บางท่านว่า พอถึงฌาน 4 แล้ว ตัวแข็งทื่อ เป็นหินเลย บางท่านว่า พอถึงฌาน 4 แล้ว หลังจะคุ้มงอ อวัยวะภายในเหมือนหยุดทำงาน ประดุจเครื่องจัก

เป็นเพราะบริขาร ๗ หรือครับ ทำให้อยู่เพียงฌาน ๔

คำว่า ฌาน หมายถึง เพ่งหรือเผา ได้แก่ วิตก วิจาร ปีติ เป็นต้น (หมายถึงองค์ฌาน) ฌานมีทั้งกุศลฌานและอกุศลฌาน คือ ถ้าองค์ของฌานเกิดกับจิตที่เป็น