ความคิดเห็นจาก Expert Account
ความคิดเห็นที่ 4
เรื่องเจ้าพระญาศรีธรรมราช (ปาน) หรือ โกษาปานถึงแก่อสัญกรรม มีระบุในจดหมายของบาทหลวงกาเบรียล โบรด์ (Gabriel Braud) รองประมุขมิสซังสยาม ส่งถึงบาทหลวงบริซาซิเยร์ (๋Jacques-Charles de Brisacier ) ผู้อำนวยการคณะมิสซังต่างประเทศ กรุงปารีส เมื่อเดือนสิงหาคม ค.ศ.๑๗๐๐ (พ.ศ. ๒๒๔๓) มีเนื้อหากล่าวถึงการลงอาญาและประหารชีวิตขุนนางที่ส่งไปปราบกบฏที่เมืองนครราชสีมาจำนวนมาก รวมถึงมรณกรรมโกษาปานซึ่งถึงแก่อสัญกรรมไปก่อนหน้าสองเดือนแล้ว (แก้การสะกดคำเป็นแบบปัจจุบัน)
"เจ้าพระยาพระคลังหาได้อยู่ในจำพวกขุนนางที่ถูกประหารชีวิตไม่ เพราะได้ตายเสียก่อนสองเดือนมาแล้ว เขาพูดกันว่าที่ตายนี้ก็เพราะถูกเฆี่ยนตายทั้งเสียใจที่ตัวต้องถูกเฆี่ยนและถูกลงอาญาบ่อยๆด้วย เพราะเมื่อ ๔ ปีมาแล้วพระเจ้าแผ่นดินทรงกริ้วขึ้นมาก็ได้เอาพระแสงดาบตัดปลายจมูกเจ้าพระยาพระคลัง ตั้งแต่นั้นมาเจ้าพระยาพระคลังก็ต้องรับพระราชอาญาเรื่อยมา เพราะพระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงไว้พระทัยเสียแล้ว ก่อนที่เจ้าพระยาพระคลังจะตายนั้นบุตรสาวคนใหญ่คน ๑ บุตรชายสองสามคนกับภรรยาน้อยของเจ้าพระยาพระคลังได้ถูกจับไปและถูกชำระ จึงได้เกิดลือกันว่าเจ้าพระยาพระคลังมีความเสียใจนักจึงได้เอามีดแทงชายโครงฆ่าตัวเองตาย การที่เจ้าพระยาพระคลังตายนี้พระเจ้าแผ่นดินก็ออกตัวได้ดี ได้ทรงแกล้งทำเสียพระทัยว่าเจ้าพระยาพระคลังได้ถึงอสัญกรรมเสียแล้ว จึงได้โทษว่าหมอจีนซึ่งเปนผู้รักษาเจ้าพระยาพระคลังได้เอายาพิษให้เจ้าพระยาพระคลังรับประทานจึงได้พระราชทานรางวัลโดยให้ลงพระราชอาญาเฆี่ยนหมอคนนั้นและให้เฆี่ยนทั้งหลังและท้องด้วย เวลากลางคืนได้ยกศพเจ้าพระยาพระคลังไปฝังไว้ยังวัดหาได้มีการทำบุญให้ทานอย่างใดไม่และมิได้ทำการศพให้สมกับเกียรติยศ ซึ่งต้องมีการแห่ศพไปไว้ยังโรงทึมและเผาตามธรรมเนียม นี่แหละเปนสิ้นชื่อของอัครราชทูตสยามที่ได้ไปเจริญทางพระราชไมตรีกับประเทศฝรั่งเศส และเปนอัครมหาเสนาบดีของพระเจ้าแผ่นดินสยามองค์ปัจจุบันนี้ด้วย ออกญาพิพัฒน์ผู้ช่วยของเจ้าพระยาพระคลังซึ่งเปนคนอัธยาศัยดีคงทำการให้พระเจ้าแผ่นดินโปรดอยู่เสมอ แต่ออกญาพิพัฒน์ก็พูดอยู่เสมอว่ามิช้ามิเร็วก็คงจะถูกเหมือนอย่างคนทั้งหลายเหมือนกัน"
ถ้าอ้างอิงตามจดหมายนี้ เจ้าพระญาศรีธรรมราช (ปาน) ถึงแก่อสัญกรรมประมาณเดือนมิถุนายน ค.ศ. ๑๗๐๐
หลักฐานของบาทหลวงฝรั่งเศสอีกคนคือ จดหมายของบาทหลวงเคเมอเน (Quémener) ถึงบาทหลวงถึง เดอ ตอร์ซี (de Torcey) ลงวันที่ ๔ มกราคม ค.ศ. ๑๗๐๑ (พ.ศ. ๒๒๔๔) ระบุว่าเจ้าพระญาศรีธรรมราชถูกเฆี่ยนจนตาย แต่ช่วงเวลาไม่ตรงกับจดหมายของบาทหลวงโบรด์ เพราะระบุว่า "เจ้าพระยาพระคลังคนที่เคยไปฝรั่งเศสนั้นได้ถูกเฆี่ยนตายเมื่อเดือนพฤศจิกายนปีกลายนี้แล้ว" หมายความว่าท่านถึงแก่อสัญกรรมในเดือนพฤจิกายน ค.ศ. ๑๗๐๐
แต่หลักฐานร่วมสมัยของดัตช์กล่าวต่างกันเล็กน้อย ตามรายงานของกิเดโยน ตันต์ (Gideon Tant) หัวหน้าบริษัทอินเดียตะวันออกของดัตช์ในกรุงศรีอยุทธยาเวลานั้นส่งไปถึงสำนักงานที่เมืองปัตตาเวีย ระบุว่าเจ้าพระญาศรีธรรมราชถูกลงโทษขังไว้ในพระราชวังหลวงจนป่วยหนัก และถึงอสัญกรรมในวันที่ ๑๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๑๖๙๙
ตันต์ตั้งสมมติฐานว่ากบฎเมืองนครราชสีมานั้นมีบุคคลในราชสำนักแอบสนับสนุนอยู่เบื้องหลัง โดยมีจุดพระสงค์จะล้มสมเด็จพระเพทราชาลงจากราชสมบัติ แล้วยกเจ้าพระขวัญซึ่งเป็นโอรสของพระองค์กับเจ้าฟ้ากรมหลวงโยธาเทพพระราชธิดาของสมเด็จพระนารายณ์ขึ้นครองบัลลังก์แทน โดยเชื่อกันเจ้าฟ้ากรมหลวงโยธาเทพกับเจ้าพระญาศรีธรรมราช (ปาน) เป็นผู้ที่อยู่เบื้องหลังเรื่องนี้ จึงนำมาสู่การกวาดล้างขุนนางในราชสำนักอย่างรุนแรงในช่วงนั้นครับ
"เจ้าพระยาพระคลังหาได้อยู่ในจำพวกขุนนางที่ถูกประหารชีวิตไม่ เพราะได้ตายเสียก่อนสองเดือนมาแล้ว เขาพูดกันว่าที่ตายนี้ก็เพราะถูกเฆี่ยนตายทั้งเสียใจที่ตัวต้องถูกเฆี่ยนและถูกลงอาญาบ่อยๆด้วย เพราะเมื่อ ๔ ปีมาแล้วพระเจ้าแผ่นดินทรงกริ้วขึ้นมาก็ได้เอาพระแสงดาบตัดปลายจมูกเจ้าพระยาพระคลัง ตั้งแต่นั้นมาเจ้าพระยาพระคลังก็ต้องรับพระราชอาญาเรื่อยมา เพราะพระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงไว้พระทัยเสียแล้ว ก่อนที่เจ้าพระยาพระคลังจะตายนั้นบุตรสาวคนใหญ่คน ๑ บุตรชายสองสามคนกับภรรยาน้อยของเจ้าพระยาพระคลังได้ถูกจับไปและถูกชำระ จึงได้เกิดลือกันว่าเจ้าพระยาพระคลังมีความเสียใจนักจึงได้เอามีดแทงชายโครงฆ่าตัวเองตาย การที่เจ้าพระยาพระคลังตายนี้พระเจ้าแผ่นดินก็ออกตัวได้ดี ได้ทรงแกล้งทำเสียพระทัยว่าเจ้าพระยาพระคลังได้ถึงอสัญกรรมเสียแล้ว จึงได้โทษว่าหมอจีนซึ่งเปนผู้รักษาเจ้าพระยาพระคลังได้เอายาพิษให้เจ้าพระยาพระคลังรับประทานจึงได้พระราชทานรางวัลโดยให้ลงพระราชอาญาเฆี่ยนหมอคนนั้นและให้เฆี่ยนทั้งหลังและท้องด้วย เวลากลางคืนได้ยกศพเจ้าพระยาพระคลังไปฝังไว้ยังวัดหาได้มีการทำบุญให้ทานอย่างใดไม่และมิได้ทำการศพให้สมกับเกียรติยศ ซึ่งต้องมีการแห่ศพไปไว้ยังโรงทึมและเผาตามธรรมเนียม นี่แหละเปนสิ้นชื่อของอัครราชทูตสยามที่ได้ไปเจริญทางพระราชไมตรีกับประเทศฝรั่งเศส และเปนอัครมหาเสนาบดีของพระเจ้าแผ่นดินสยามองค์ปัจจุบันนี้ด้วย ออกญาพิพัฒน์ผู้ช่วยของเจ้าพระยาพระคลังซึ่งเปนคนอัธยาศัยดีคงทำการให้พระเจ้าแผ่นดินโปรดอยู่เสมอ แต่ออกญาพิพัฒน์ก็พูดอยู่เสมอว่ามิช้ามิเร็วก็คงจะถูกเหมือนอย่างคนทั้งหลายเหมือนกัน"
ถ้าอ้างอิงตามจดหมายนี้ เจ้าพระญาศรีธรรมราช (ปาน) ถึงแก่อสัญกรรมประมาณเดือนมิถุนายน ค.ศ. ๑๗๐๐
หลักฐานของบาทหลวงฝรั่งเศสอีกคนคือ จดหมายของบาทหลวงเคเมอเน (Quémener) ถึงบาทหลวงถึง เดอ ตอร์ซี (de Torcey) ลงวันที่ ๔ มกราคม ค.ศ. ๑๗๐๑ (พ.ศ. ๒๒๔๔) ระบุว่าเจ้าพระญาศรีธรรมราชถูกเฆี่ยนจนตาย แต่ช่วงเวลาไม่ตรงกับจดหมายของบาทหลวงโบรด์ เพราะระบุว่า "เจ้าพระยาพระคลังคนที่เคยไปฝรั่งเศสนั้นได้ถูกเฆี่ยนตายเมื่อเดือนพฤศจิกายนปีกลายนี้แล้ว" หมายความว่าท่านถึงแก่อสัญกรรมในเดือนพฤจิกายน ค.ศ. ๑๗๐๐
แต่หลักฐานร่วมสมัยของดัตช์กล่าวต่างกันเล็กน้อย ตามรายงานของกิเดโยน ตันต์ (Gideon Tant) หัวหน้าบริษัทอินเดียตะวันออกของดัตช์ในกรุงศรีอยุทธยาเวลานั้นส่งไปถึงสำนักงานที่เมืองปัตตาเวีย ระบุว่าเจ้าพระญาศรีธรรมราชถูกลงโทษขังไว้ในพระราชวังหลวงจนป่วยหนัก และถึงอสัญกรรมในวันที่ ๑๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๑๖๙๙
ตันต์ตั้งสมมติฐานว่ากบฎเมืองนครราชสีมานั้นมีบุคคลในราชสำนักแอบสนับสนุนอยู่เบื้องหลัง โดยมีจุดพระสงค์จะล้มสมเด็จพระเพทราชาลงจากราชสมบัติ แล้วยกเจ้าพระขวัญซึ่งเป็นโอรสของพระองค์กับเจ้าฟ้ากรมหลวงโยธาเทพพระราชธิดาของสมเด็จพระนารายณ์ขึ้นครองบัลลังก์แทน โดยเชื่อกันเจ้าฟ้ากรมหลวงโยธาเทพกับเจ้าพระญาศรีธรรมราช (ปาน) เป็นผู้ที่อยู่เบื้องหลังเรื่องนี้ จึงนำมาสู่การกวาดล้างขุนนางในราชสำนักอย่างรุนแรงในช่วงนั้นครับ
สมาชิกหมายเลข 1394741 ถูกใจ, jevaisbien ถูกใจ, สมาชิกหมายเลข 7409897 ถูกใจ, TUM GARAGE ถูกใจ, ฉันจะบินบินไปไกลแสนไกลไม่หวั่น ถูกใจ, กวนฐานฮวา ณ อเบอร์ดีน ทึ่ง, giggsmay ถูกใจ, jiri ถูกใจ, สมาชิกหมายเลข 4387939 ถูกใจ, เรียกฉันว่าที่รัก ถูกใจรวมถึงอีก 5 คน ร่วมแสดงความรู้สึก
แสดงความคิดเห็น
เจ้าพระยาโกษาธิบดี (ปาน) ท่านเสียชีวิตด้วยเหตุผลอะไร
บางบันทึกไม่ได้ระบุว่าท่านเสียชีวิตยังไง อยากรู้ว่าท่านเสียชีวิตด้วยสาเหตุอะไรกันแน่ครับ
ขอถามเพิ่มเติมอีกสักข้อท่านโกษาเหล็กถูกสมเด็จพระนารายณ์โบยจนตายด้วยสาเหตุอะไรครับ