วันที่ ๓ พฤศจิกายน ๒๕๖๐ ตรงกับวันขึ้น ๑๕ ค่ำเดือน ๑๒ ซึ่งถือกันว่าเป็นวันลอยกระทง

ตามประวัติเดิม วันลอยกระทง เป็นประเพณีโบราณตั้งแต่สมัยสุโขทัย เนื้อเรื่องโดยย่อ

ทุกคนทราบดีว่า เกิดจากนาง นพมาศ หรือ ท้าวศรีจุฬาลักษณ์ หรือ เรวดีนพมาศ ซึ่งเป็นพระสนมเอกของพระร่วงเจ้า

[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้(ท้าวศรีจุฬาลักษณ์ คือ ตำแหน่ง ๑ใน๔ สนมเอกคือ ท้าวอินทรสุเรนทร ท้าวศรีสุดาจันทร์

ท้าวอินทรเทวี และท้าวศรีจุฬาลักษณ์)

นางนพมาศนี้ มีคุณลักษณะเป็นกุลสตรีทุกอย่าง การประดิษฐ์กระทงรูปดอกบัวในพระราชพิธี "จองเปรียง"

(ชื่อประเพณีในวันเพ็ญเดือน 12 สมัยนั้น) ของนางนพมาศ ถูกพระทัยพระร่วงเจ้ามากที่สุด


แต่เรื่องราวของนางนพมาศ ถูกบิดาประวัติศาสตร์ไทย สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ

ตั้งข้อสังเกตุว่า "หนังสือเรื่อง นางนพมาศ น่าจะแต่งขึ้นในสมัยรัตนโกสินทร์ และอ่านจากสำนวน

มีส่วนคล้ายพระราชนิพนธ์ของรัชกาลที่ ๓ เพราะมีพิรุธอยู่หลายจุด อาทิเช่น

ต่างประเทศที่ระบุไว้ในหนังสือ บางชาติเช่น สหรัฐอเมริกา ยังไม่ได้เป็นประเทศด้วยซ้ำ ฯลฯ

กรมพระยาดำรงราชานุภาพ


สมมุติฐานนี้สอดคล้องกับ นิธิ เอียวศรีวงศ์ และ สุจิตต์ วงษ์เทศ สองนักประวัติศาสตร์ชื่อดังในปัจจุบัน

ก็สนับสนุนแนวความคิดของกรมพระยาดำรงราชานุภาพ

โดยมีเหตุผลเพิ่มขึ้นมาประกอบดังนี้

๑ ด้วยสภาพทางภูมิศาสตร์ กรุงสุโขทัย ไม่ได้อยู่ติดลำแม่น้ำ หนำซ้ำอยู่ห่างนับ ๑๐ กิโลเมตร

มีแต่ ตระพังน้ำ  ซึ่งใช้เป็นส่วนอุปโภค บริโภค ไม่สามารถทำให้สกปรกได้

การลอยกระทงใน ตระพังน้ำ จึงไม่น่าเป็นไปได้

๒ ในศิลาจารึกหลักที่ ๑ กล่าวถึงแต่ "เผาเทียน เล่นไฟ" ซึ่งมีความหมายแค่ "การทำบุญไว้พระ"

ไม่มีข้อใดกล่าวถึงการลอยกระทงเลย

เหตุผลของ สุจิตต์ วงษ์เทศ ที่เชื่อว่า นางนพมาศ ไม่มีจริง

นางนพมาศ เป็นวรรณกรรมคล้ายนิยายแต่งสมัย ร.3 กรุงรัตนโกสินทร์ ที่สมมุติฉากกรุงสุโขทัย

โดยไม่เคยมีเหตุการณ์เกิดขึ้นจริงๆ
          

เมืองสุโขทัยของพระร่วง ตั้งอยู่บนที่ดอนเชิงเขาหลวง มีทางน้ำธรรมชาติไหลผ่านตัวเมืองเรียกคูแม่ลำพัน

ลงแม่น้ำยม ซึ่งห่างตัวเมืองสุโขทัยไปทางทิศตะวันออกราว 12 กิโลเมตร (ลำพัน น่าจะมาจากคำเขมรว่า ลํพาน่

อ่านว่า ลุม-เปือน หมายถึงว่านชนิดหนึ่ง จำพวกหญ้า ใบแบน ใช้ทำยาได้)

เมื่อตั้งอยู่บนที่ดอนเชิงเขา เป็นบริเวณแล้งน้ำในฤดูแล้ง จึงต้องจัดการระบบน้ำในเมืองโดยขุดสระน้ำ

เรียกตระพัง เพื่อกักเก็บน้ำไว้ใช้ยามแล้ง

สระน้ำ หรือตระพัง กลางเมืองสุโขทัย เป็นแหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์ของวัดและวังในเมือง จึงไม่ใช่ขุดไว้

ลอยกระทง เพราะฉะนั้นการลอยกระทงจึงไม่เคยมีในยุคสุโขทัย



บทพิสูจน์นี้ หลายฝ่ายโดยเฉพาะนักวิชาการด้านประวัติศาสตร์ ส่วนใหญ่ให้การยอมรับ

แต่ด้วยเหตุผลของการส่งเสริมการท่องเที่ยว รัฐบาลที่ผ่านมาทุกรัฐบาลจึงต้องคงเรื่องนางนพมาศนี้ไว้

เพื่อเป็นจุดขายในการท่องเที่ยว

ป.ล ในเม้นท์ย่อยจะมีประเพณีต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับวันลอยกระทง

ป.ล 2 วันลอยกระทงเมื่อปี พ.ศ 2527 มีเหตุการณ์การเมืองที่น่าสนใจ

https://pantip.com/topic/37051193