จริงๆแล้วสยามเคยเผาเมืองเวียงจันทร์จริงๆตามที่คนลาวบอกไหมครับ

สำหรับเรื่องการเผาเมืองเวียงจันทน์ ต้องถามให้ลึกขึ้นว่าเผาทั้งเมืองหรือเผาบางส่วนของเมือง เพราะก็คือเผาเมืองไม่ต่างกันครับ  

พิจารณาตามหลักฐานจริงๆ คือในศึกเจ้าอนุวงศ์ "มีคำสั่ง" ให้เผาทำลายเมืองเวียงจันทน์ทิ้งครับ

ในพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๓ ของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ระบุว่าเมื่อทัพหลวงของกรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพย์ยกไปถึงและยึดเมืองเวียงจันทน์ได้ มีข้อความว่า "ฝ่ายทัพหลวงก็เสด็จมาตั้งอยู่ที่เมืองพันพร้าว มิได้เสด็จไปทอดพระเนตรเมืองเวียงจันท์ด้วยกริ้วอนุอยู่ ให้เผาเมืองตัดต้นไม้ที่มีผล แล้วเกณฑ์ไพร่ให้รื้ออิฐกำแพงเมืองเสีย"


จากเนื้อความแล้วคือโปรดให้ทำลายเมืองให้สิ้นซากไม่ให้หลงเหลือ ซึ่งความสอดรับกับพงศาวดารที่ยกข้อความจากจดหมายรับสั่งของกรมพระราชวังบวรฯ มาถึงกรมหมื่นสุรินทรรักษ์ กรมหมื่นรักษรณเรศร ให้กราบทูลพระกรุณารัชกาลที่ ๓ มีความตอนหนึ่งกล่าวว่า

"...ครั้นจะคิดให้ตั้งเมืองเวียงจันท์ไว้เกลี้ยกล่อมก่อน ก็หามีผู้ใดอยู่รักษาไม่ จะให้แต่กำลังเมืองหลวงพระบางอยู่รักษาและเกลี้ยกล่อมครัวก็ยังไม่ได้ตัว อ้ายอนุ อ้ายปาศักดิ์ อ้ายราชวงศ์ อ้ายสุทธิสาร อ้ายโถง เห็นเมืองหลวงพระบางจะทำเมืองเดียวหาได้ไม่ จึ่งให้ทำลายเมืองเวียงจันท์เสียให้สิ้นอาลัย"


แต่ว่าเจ้าพระยาราชสุภาวดี (สิงห์ สิงหเสนี) ที่ได้รับคำสั่งให้ดูแลจัดแจงเมืองจำปาศักดิ์และเมืองลาวเมืองเขมรในแถบป่าดง ได้แบ่งครอบครัวลาวบางส่วนมาอยู่เป็นพลเมืองเวียงจันทน์ และตั้งให้เพี้ยเมืองอยู๋รักษาเมือง แล้วกวาดค้อนครอบรัวที่เหลือลงมากรุง ไม่ได้ทำลายเมืองทิ้งตามพระราชบัญฑูรกรมพระราชวังบวรฯ ทำให้รัชกาลที่ ๓ ทรงขัดเคืองมาก มีพระราชโองการดำรัสว่า

"ตัวอ้ายอนุก็ยังจับไม่ได้ จะกลับมาตั้งบ้านเมืองอีกประการใดก็ยังไม่แจ้ง เมืองเวียงจันท์นี้เป็นกบฏมา ๒ ครั้งแล้ว ไม่ควรจะเอาไว้เป็นบ้านเมืองให้อยู่สืบไป ให้กลับขึ้นไปทำลายล้างเสียให้สิ้น อย่าให้ตั้งติดอยู่ได้"


นอกจากนี้เดิมรัชกาลที่ ๓ ทรงตั้งพระทัยจะเลื่อนเจ้าพระยาราชสุภาวดีเป็นสมุหนายก แต่ "ทรงขัดเคืองอยู่ที่ไม่ทำลายล้างเมืองเวียงจันท์เสียให้สาบสูญ มาคิดตั้งขึ้นให้เป็นบ้านเมืองไว้ ยังหาโปรดตั้งเป็นที่จักรีไม่ ให้แต่ว่าที่อยู่ก่อน"


ระหว่างที่เจ้าพระยาราชสุภาวดีเดินทางกลับไปเวียงจันทน์ ได้ให้พระยาราชรองเมือง พระยาพิไชยสงคราม พระยาทุกขราษฎร์เมืองนครราชสีมา หลวงสุเรนทรวิชิต คุมไพร่ ๕๐๐ คนยกขึ้นไปตั้งอยู่พันพร้าว ซึ่งต่อมาก็ได้ข้ามฟากไปเวียงจันทน์ปรึกษากับเพี้ยเมือง ต่อมาญวนได้ส่งตัวเจ้าอนุวงศ์กลับมาที่เวียงจันทน์พร้อมกับช่วยรับรอง พระยาทั้ง ๓ ก็ไม่ได้ติดใจปล่อยให้เจ้าอนุอยู่ที่วัดพระแก้วจึงเป็นการยืนยันว่าในเวลานั้นวัดพระแก้วไม่น่าจะถูกเผา และเวียงจันทน์ยังเป็นเมืองอยู่ ซึ่งสุดท้ายก็พลาดท่าถูกเจ้าอนุยึดเวียงจันทน์กลับไปได้ ซึ่งในเวลานั้นเจ้าพระยาราชสุภาวดียังไม่ได้ทำตามพระราชโองการของรัชกาลที่ ๓ เวียงจันทน์จึงน่าจะยังไม่ได้ถูกรื้อ

ต่อมาเมื่อเจ้าพระยาราชสุภาวดีกลับไปยึดเมืองเวียงจันทน์ครั้งที่ ๒ จึงได้ออกคำสั่ง "ให้เลิกรื้อทำลายบ้านเมืองเสียให้สิ้น เว้นไว้แต่วัดเท่านั้น ฝ่ายท้าวเพี้ยเมืองเวียงจันท์ ก็พากันเข้าหาเจ้าพระยาราชสุภาวดี ๆ จึ่งจัดคนให้ไปติดตามกวาดต้อนครัวเมืองเวียงจันท์ ข้ามมารวบรวมไว้ณฟากพันพร้าว กำหนดจะกวาดครัวส่งมาณกรุงเทพมหานครณเดือน ๑๒ คิดอ่านตัดรอนผ่อนกำลังรี้พลอนุเสียให้สิ้น มิให้ตั้งบ้านเมืองต่อไปได้ จะให้ยังอยู่แต่ป่าเปล่า"


จากพงศาวดารจะเห็นได้ชัดเจนว่าทั้งรัชกาลที่ ๓ และกรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพย์ทรงมีพระราชประสงค์จะทำลายเมืองเวียงจันทน์ให้สิ้นสูญถึงขั้นที่จะไม่ให้ตั้งเป็นบ้านเมืองได้อีกต่อไป ซึ่งแน่นอนว่าการทำลายเมืองให้สิ้นสูญนั้นเลี่ยงไม่ได้แน่นอนที่จะต้องมีการเผาเมือง ดังที่ปรากฏในพระราชบัญฑูรของกรมพระราชวังบวรฯ ให้ "ให้เผาเมืองตัดต้นไม้ที่มีผล แล้วเกณฑ์ไพร่ให้รื้ออิฐกำแพงเมืองเสีย"


เมืองเวียงจันทน์ต้องถูกรื้อจนหมดสถานะความเป็นเมืองตามพระราชโองการของรัชกาลที่ ๓ แต่ในทางปฏิบัติปรากฏหลักฐานอยู่ว่าเวียงจันทน์ไม่ได้ถูกทำลายทิ้งทั้งเมือง วัดวาอารามยังคงอยู่มากจนตั้งมาเป็นเมืองได้ในภายหลังตามคำสั่งของเจ้าพระยาราชสุภาวดี (ผมหาในพงศาวดารไม่เจอว่ารัชกาลที่ ๓ ให้เว้นวัดไว้) เพียงแต่กวาดต้อนผู้คนลงมาไม่ให้มีคนอยู่อาศัยตั้งความเป็นเมืองได้อีก และก็ควรมีการทำลายอาคารบ้านเรือนด้วยตามปกติ  


ทัพสยามคงไม่ได้เอาไฟมาเผาทำลายเมืองเวียงจันทน์ทิ้งทั้งเมือง แต่สำหรับอาคารบ้านเรือนของชาวบ้านทั่วไปส่วนใหญ่ที่ทำจากไม้หรือจากในเวลานั้นก็น่าจะถูกทำลายด้วยการเผาอยู่หลายส่วน เพราะเป็นวิธีที่ง่ายที่สุดในการทำลายฐานกำลังของศัตรู และเป็นเรื่องปกติของสงครามในอดีต ถ้าอ่านพงศาวดารรัชกาลที่ ๓ จะเห็นภาพชัดเจนอยู่หลายครั้งว่าการเผาเมืองเผาเสบียงเป็นเรื่องค่อนข้างปกติครับ