ธัมมจักกัปปวัตตนสูตรกับกวางเกี่ยวข้องกันอย่างไร???
“กวาง”สัตว์สัญลักษณ์สำคัญในวันปฐมเทศนาธัมมจักกัปปวัตตนสูตร
กวาง ถือเป็นสัตว์ตามธรรมชาติ ในทางพุทธศาสนา กวางถือเป็นสัญลักษณ์ของป่าอิสิปตนมฤคทายวัน ซึ่งเป็นสถานที่สำคัญในการปฐมเทศนาครั้งแรกของพระพุทธเจ้านั้นคือธัมมจักกัปปวัตตนสูตร
วงล้อธรรมจักร - “วงล้อ” เป็นดุจธรรมคลาดเคลื่อน และ “รูปสัตว์กวาง” เป็นสัญลักษณ์ ทางพระพุทธศาสนา
ย้อนหลังไปดูถิ่นกำเนิดของธรรมจักรในสมัยอดีตเราจะพบ วงล้อธรรมจักรใหญ่ กับกวางหมอบคู่ กันอีกสัญลักษณ์หนึ่ง ก็เป็นสัญลักษณ์ที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนาเป็นสัญลักษณ์ที่ขุดได้จากอาณาจักรทวาราวดี จังหวัดนครปฐม
โดยกรมศิลปากรและตั้งแสดงให้ประชาชนได้เข้าชมและศึกษาอยู่ ณ พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ กรมศิลปากร สัญลักษณ์นี้เป็นสัญลักษณ์อันประเดิมเริ่มแรกประวัติศาสตร์ ของพระพุทธศาสนาทีเดียวคือเป็นสัญลักษณ์การประกาศพระพุทธศาสนาเป็นครั้งแรกของพระพุทธเจ้าโดยทรงเทศนาโปรดพระปัญจวัคคีย์ ๕ ท่าน คือ พระโกณฑัญญะ พระวัปปะ พระภัททิยะพระมกานามะ และพระอัสสชิ ด้วยพระธรรมเทศนา ชื่อว่า “ธัมมจักกัปปวัตนะ” ซึ่งเป็นกำเนิดของวงล้อธรรมะอันจะหมุนเคลื่อนตัวไปรอบแล้วรอบเล่าเพื่อจะให้เข้าถึงประชาหมู่สัตว์ทั่วๆ ไปดุจวงล้อของราชรถที่พระราชาประทับขับเคลื่อนไป
ฉะนั้นส่วนกวางหมอบเป็นสัญลักษณ์ของสถานที่ เป็นที่แสดงธรรมของพระสัมมาสัมพุทธะนั่นคือราวป่าเป็นที่อยู่อาศัยของบรรดาสรรพสัตว์ เขตปลดปล่อยโดยสวัสดิภาพมีชื่อเรียกว่า "ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน"
สารนาถอุทยาน คือ มฤคทายวัน มาจากศัพท์ว่า สารงฺค + นารถ = ที่อยู่ของสัตว์จำพวกกวาง นั่นคือ กวางหมายถึง ที่พึ่งอันประเสริฐของมวลมนุษย์ จากการประกาศพระธรรมจักร คือทางเดินที่เลือกไว้ดีแล้ว ได้แก่มัชฌิมาปฏิปทา
ป่าอิสิปตนมฤคทาย วันนั้น เป็นสถานที่อภัยทานแก่สัตว์มาแต่ครั้งก่อนพุทธกาล ในสมัยพระพุทธเจ้ายังบำเพ็ญบารมีเสวยพระชาติเป็นพญากวางโพธิสัตว์ ดังปรากฏใน มิคราชชาดก ได้ทรงสละชีวิตพระองค์ให้พระราชาในเมืองนั้น แทนกวางสองแม่ลูก พระราชาทรงเลื่อมใสในคุณธรรมของพญากวางจึงได้ทรงปล่อยไปและประกาศให้เขตป่านั้น เป็นสถานที่อภัยทานและเป็นที่อยู่อาศัยของกวางมาจนถึงปัจจุบัน แม้ปัจจุบันจะมีกวางน้อยลงแล้ว
ธัมมจักกัปปวัตตนสูตรกับกวางเกี่ยวข้องกันอย่างไร???
“กวาง”สัตว์สัญลักษณ์สำคัญในวันปฐมเทศนาธัมมจักกัปปวัตตนสูตร
กวาง ถือเป็นสัตว์ตามธรรมชาติ ในทางพุทธศาสนา กวางถือเป็นสัญลักษณ์ของป่าอิสิปตนมฤคทายวัน ซึ่งเป็นสถานที่สำคัญในการปฐมเทศนาครั้งแรกของพระพุทธเจ้านั้นคือธัมมจักกัปปวัตตนสูตร
วงล้อธรรมจักร - “วงล้อ” เป็นดุจธรรมคลาดเคลื่อน และ “รูปสัตว์กวาง” เป็นสัญลักษณ์ ทางพระพุทธศาสนา
ย้อนหลังไปดูถิ่นกำเนิดของธรรมจักรในสมัยอดีตเราจะพบ วงล้อธรรมจักรใหญ่ กับกวางหมอบคู่ กันอีกสัญลักษณ์หนึ่ง ก็เป็นสัญลักษณ์ที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนาเป็นสัญลักษณ์ที่ขุดได้จากอาณาจักรทวาราวดี จังหวัดนครปฐม
โดยกรมศิลปากรและตั้งแสดงให้ประชาชนได้เข้าชมและศึกษาอยู่ ณ พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ กรมศิลปากร สัญลักษณ์นี้เป็นสัญลักษณ์อันประเดิมเริ่มแรกประวัติศาสตร์ ของพระพุทธศาสนาทีเดียวคือเป็นสัญลักษณ์การประกาศพระพุทธศาสนาเป็นครั้งแรกของพระพุทธเจ้าโดยทรงเทศนาโปรดพระปัญจวัคคีย์ ๕ ท่าน คือ พระโกณฑัญญะ พระวัปปะ พระภัททิยะพระมกานามะ และพระอัสสชิ ด้วยพระธรรมเทศนา ชื่อว่า “ธัมมจักกัปปวัตนะ” ซึ่งเป็นกำเนิดของวงล้อธรรมะอันจะหมุนเคลื่อนตัวไปรอบแล้วรอบเล่าเพื่อจะให้เข้าถึงประชาหมู่สัตว์ทั่วๆ ไปดุจวงล้อของราชรถที่พระราชาประทับขับเคลื่อนไป
ฉะนั้นส่วนกวางหมอบเป็นสัญลักษณ์ของสถานที่ เป็นที่แสดงธรรมของพระสัมมาสัมพุทธะนั่นคือราวป่าเป็นที่อยู่อาศัยของบรรดาสรรพสัตว์ เขตปลดปล่อยโดยสวัสดิภาพมีชื่อเรียกว่า "ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน"
สารนาถอุทยาน คือ มฤคทายวัน มาจากศัพท์ว่า สารงฺค + นารถ = ที่อยู่ของสัตว์จำพวกกวาง นั่นคือ กวางหมายถึง ที่พึ่งอันประเสริฐของมวลมนุษย์ จากการประกาศพระธรรมจักร คือทางเดินที่เลือกไว้ดีแล้ว ได้แก่มัชฌิมาปฏิปทา
ป่าอิสิปตนมฤคทาย วันนั้น เป็นสถานที่อภัยทานแก่สัตว์มาแต่ครั้งก่อนพุทธกาล ในสมัยพระพุทธเจ้ายังบำเพ็ญบารมีเสวยพระชาติเป็นพญากวางโพธิสัตว์ ดังปรากฏใน มิคราชชาดก ได้ทรงสละชีวิตพระองค์ให้พระราชาในเมืองนั้น แทนกวางสองแม่ลูก พระราชาทรงเลื่อมใสในคุณธรรมของพญากวางจึงได้ทรงปล่อยไปและประกาศให้เขตป่านั้น เป็นสถานที่อภัยทานและเป็นที่อยู่อาศัยของกวางมาจนถึงปัจจุบัน แม้ปัจจุบันจะมีกวางน้อยลงแล้ว