ร่องรอยอารยธรรม - เมืองเก่าลำปาง

เมืองเก่าลำปางหรือเขลางค์นคร ตั้งอยู่ในเขตตำบลเวียงเหนือ ฝั่งขวาของแม่น้ำวัง
สร้างขึ้นราว พ.ศ. 1223 โดยพระสุพรหมฤษีสร้างถวายพระเจ้าอนันตยศกุมาร หรือ อินทรเกิงการ โอรสของพระนางจามเทวี
โดยได้พรานชื่อเขลางค์เป็นผู้หาที่ตั้งเมืองให้
ผังเมืองมีลักษณะคล้ายรูปหอยสังข์ เป็นเมืองคู่แฝดของเมืองหริภุญชัย
มีประตูเมืองสำคัญได้แก่ ประตูม้า ประตูผาป่อง ประตูท่านาง ประตูต้นผึ้ง ประตูป่อง ประตูนกกดและประตูตาล
... เมืองลำปางรุ่น 1 เรียกว่าเมืองเขลางค์ ...

ตามร่องรอยกำแพงเมืองเขลางค์นครมาถนนหลังวัดประตูป่อง คือ ถนนวังเหนือ
ถนนวังเหนือ เป็นถนนเลียบด้านในกำแพงเมือง ทางเท้าเป็นกำแพงเมืองเดิมที่ถูกไถทิ้งเพื่อขยายถนน
จัดตั้งเป็นถนนสายวัฒนธรรมของจังหวัดลำปาง ทุกเย็นวันศุกร์มี กาดมั่วคัวแลง
... กาด คือ ตลาด , มั่ว คือ ปะปนกัน , คัว คือ สิ่งของ , แลง คือ ตอนเย็น ...




วัดกากแก้ว
ตั้งอยู่บนถนนสายวัฒนธรรมนี้










กู่เจ้าย่าสุตา
เล่าว่าเจ้าย่าสุตา เป็นโยมอุปฐากของวัดนี้ เมื่อตายลงจึงสร้างกู่ที่เก็บอัฐิไว้ที่ข้างต้นโพธิ์




ซุ้มประตูโขงของวัดกากแก้ว
ตั้งอยู่บนฐานแปดเหลี่ยม รับซุ้มประตูสี่เหลี่ยมย่อมุม 28 เพื่อเสารับซุ้มประตู




ด้านข้างรับแนวกำแพง




ใต้ซุ้มพระมีร่องรอยพระพุทธรูปในซุ้ม




สิ่งที่แปลกไปกว่าซุ้มประตูโขงที่เคยเห็นคือ เทวดาปูนปั้นยืนบนบัวหงายที่มุมทั้งสี่ของซุ้มประตู







องค์นี้เครื่องแต่งตัวแปลก




ตรงกลางซุ้ม น่าจะมีบานประตูไม้ปิดเปิด




จากวัดกากแก้ว ถึงแยกประตูต้นผึ้ง




เลี้ยวซ้ายไปวัดแสนเมืองมา
ส่วนนี้น่าจะทำขึ้นมาภายหลังเพื่อกันฝน




หน้าบันเป็นภาพเขียนที่สวยงาม ทำให้อยากเห็นภาพจิตรกรรมฝาผนังภายในที่ร่ำลือว่าสวยมาก




บันไดมกรคายนาค




ผนังด้านหลังมีฐานชุกชียื่นออกมา




กลับออกมาที่ประตูต้นผึ้ง ป้ายวัดหันออกสู่ช่องประตู




วัดนี้เพิ่งมาสร้างขึ้นในสมัยรัตนโกสินทร์นี่เอง และเรียกชื่อตามชื่อประตู




ไปตามถนนเลียบกำแพง ยังวัดประตูเหลียว
รูปนี้
ถนนเลี้ยวไปทางซ้ายคือช่องประตู ตรงไปไปวัดประตูต้นผึ้ง รั้วขวามือคือรั้ววัดนางเหลียว




เนินดินขวามือคือแนวกำแพงเมืองเก่า




วัดนางเหลียวมีความสัมพันธ์กับวัดสุชาดา วัดพระแก้วดอนเต้า และวัดพระธาตุลำปางหลวงคือ
วัดพระแก้วดอนเต้า เดิมน่าจะชื่อวัดพระแก้วชมพู
มีตำนานว่าสร้างโดยพญาชมพูจิตตะ เจ้าเมือง เมืองกุกุฎนคร (ลำปาง) และ เคยเป็นที่ประดิษฐานพระแก้วมรกต

เมื่อพญากาวิละได้ยกทัพไปตีพม่าที่เมืองเชียงแสน
ได้เผาเมืองและเทครัว ที่เรียกว่า เก็บผักใส่ซ้า เก็บข้าใส่เมือง ชาวเชียงแสนมาอยู่ ณ บริเวณวัดพระแก้วชมพู
ได้เกิดตำนานพระแก้วดอนเต้า ที่เขียนโดยชาวเชียงแสนขึ้น เป็นไปได้ว่าพระแก้วดอนเต้าอาจนำมาจากเชียงแสนด้วย
ภายหลังกลัวว่าพระแก้วดอนเต้าจะถูกอัญเชิญเข้ากรุงเทพ จึงได้นำไปไว้ที่วัดพระธาตุลำปางหลวง

บ้านนางสุชาดา ได้สร้างเป็นวัดขึ้นเรียกว่าวัดสุชาดา










วัดพระแก้ว คือวัดพระแก้วดอนเต้า





ขณะที่นำนางสุชาดาล่องเรือข้ามฝั่งเพื่อไปตัดหัว นางได้เหลียวมามองสวนหลังบ้านของนาง คือวัดนางเหลียว







เจดีย์อีกองค์คือเจดีย์วัดพระแก้วดอนเต้า




จากประตูตาล มีแนวถนนโบราณตรงไปยังกลุ่ม วัดกู่ คำ กู่แดง กู่ขาว ... เส้นสีฟ้าในแผนที่
เป็นกลุ่มวัดอรัญวาสี ของเมืองโบราณเขลางค์นคร
ดูจากอิฐที่พบในบริเวณนั้น







เป็นลักษณะอิฐสมัยหริภุญชัย  รวบรวมไว้ที่วัดพระเจ้าทันใจ










อุโบสถ




ศิลปะพม่า




เจดีย์ ศิลปะพม่า




หอไตร ศิลปะพม่า




ประตูโขงสู่วิหาร










หลวงพ่อ พระเจ้าทันใจ