มาละๆ ข่าวล่าวงการคลื่นความโน้มถ่วง
--
ก่อนอื่นต้องบอกว่า Press Conference ของ LIGO ที่เชิญผู้อำนวยการ NSF (National Science Foundation) ของอเมมาขึ้นแท่นแถลงด้วยนี่มักจะมีอะไรสำคัญๆ เพราะพี่แกเป็นสปอนเซอร์หลัก นับตั้งแต่การตรวจจับครั้งแรกในปี 2015 ไลโก้เจอคลื่นความโน้มถ่วงสามครั้ง (แบบที่สัญญาณชัดคอนเฟิร์มว่าเป็น candidate จริงๆ) ทุกครั้งเป็นระบบหลุมดำคู่ชนกัน ครั้งนี้ก็ไม่ต่างจากครั้งก่อน คือก็ยังเป็นหลุมดำเหมือนเดิม แต่ที่เพิ่มเติมคือ VIRGO (อ่านว่าเวียร์โก้ เวอร์โก้ แล้วแต่สำเนียง) เครื่องตรวจจับคลื่นความโน้มถ่วงเครื่องที่สามในอิตาลีที่แจมรันสังเกตการณ์ครั้งที่สองแล้วได้ยินสัญญาณกับเค้าด้วย ซึ่งคือเหตุผลที่ทำไมแถลงครั้งนี้ถึงมาจากยุโรป ไม่ใช่จากอเมริกา ส่วนวันที่ตรวจจับได้คือวันที่ 14 สิงหาคม ที่ผ่านมานี่เอง
---
ถามว่ามีเครื่องตรวจจับสามเครื่องแล้วดียังไง? คือที่ผ่านมาเครื่องตรวจจับของไลโก้สองเครื่องในอเมริกามันระบุทิศทางที่มาของสัญญาณไม่ค่อยแม่นยำเท่าไหร่ เพราะคลื่นความโน้มถ่วงมันมาได้จากทั้งข้างล่าง ข้างๆ และข้างบน ถ้านึกไม่ออกลองปิดหูข้างนึง เวลาได้ยินเสียงมันบอกจากหูข้างเดียวยากกว่าว่าเสียงมาจากไหน พอมีเครื่องตรวจจับสามเครื่องนี่ มันระบุทิศทางของสัญญาณได้ดีขึ้นถึงสิบเท่า
---
ระบุที่มาของสัญญาณได้แล้วมันดียังไง? คือไลโก้กะเวียร์โก้นี่ไม่ได้ทำงานกันโดดๆ คือเราติดต่อกับนักดาราศาสตร์คลื่นสนามแม่เหล็กไฟฟ้า (EM) และกล้องดูดาวอวกาศด้วย ทั้งGamma ray X-ray และคลื่นความยาวที่ตามองเห็น และสารพัดคลื่นความยาวที่ตามองไม่เห็น เพราะคลื่นความโน้มถ่วงมาจากปรากฎการณ์ที่รุนแรงในจักรวาล ซึ่งที่ผ่านมายังไม่มีการคอนเฟิร์มว่าการชนกันของหลุมดำนั้นมีคลื่น EM ตามหลังมาด้วยหรือไม่ หากต้องการศึกษาธรรมชาติของเหตุการณ์เหล่านี้ให้ละเอียดยิ่งขึ้น เราต้องมีข้อมูลจากกล้องดูดาวพวกนี้
---
แล้วกล้องดูดาวพวกนี้ field of view มันไม่ได้กว้าง ถ้าไม่ระบุตำแหน่งให้ชัดๆ บางทีมันก็มองอะไรไม่เห็น สรุปอะไรไม่ได้ การมีเครื่องตรวจจับคลื่นความโน้มถ่วงเครื่องที่สามที่เอามาช่วยระบุที่มาของสัญญาณได้ถือเป็นก้าวสำคัญมากของทั้งวงการฟิสิกส์คลื่นความโน้มถ่วงและวงการดาราศาสตร์ คราวนี้ถ้าชี้นิ้วไปที่ระบบหลุมดำคู่ชนกันแล้วกล้องดูดาวมองอะไรไม่เห็นละเอ้ยยย เปเปอร์ตามมาอีกเพียบ
---
แต่ VIRGO ที่นับว่าเป็นเครื่องตรวจจับรุ่นน้อง ความยาวแขน 3 กิโลเมตร ยังได้ยินไม่ไกลเท่า LIGO ฉะนั้นทุกคลื่นความตรวจจับหลังจากนี้ใช่ว่าจะมีตำแหน่งที่ชัดเจนเสมอไป
---
สำหรับหลุมดำที่ตรวจจับได้ในครั้งนี้คือมวล 31 กะ 25 Solar mass ชนกันกลายเป็นโกโก้ครั้นช์ เอ้ย หลุมดำขนาดประมาณ 53 solar mass มวลประมาณ 3 เท่าของดวงอาทิตย์ถูกแปลงเป็นคลื่นความโน้มถ่วง คล้ายๆกับการจรวจจับครั้งแรก
ใครสายฮาร์ดคอร์อยากลุยเปเปอร์ ตามไปที่ลิงค์นี้ได้เลย เปเปอร์ผ่านแล้ว จะได้ตีพิมพ์ใน PRL
https://dcc.ligo.org/LIGO-P170814/public/main
---
อันนี้ลิงค์ Press Release:
https://www.ligo.caltech.edu/news/ligo20170927…
--
ส่วนอันนี้สรุปวิทยาศาสตร์เบื้องต้นของการตรวจจับครั้งนี้ ขี้เกียจแปล คาดว่าเดี๋ยวก็มีดาราศาสตร์สาย outreach ในไทยแปลให้ มีไรถามในเมนท์ละกัน
http://www.ligo.org/science/Publication-GW170814/index.php
--
ส่วนสถานะเครื่องตรวจจับตอนนี้คือปิดอัพเกรด ไม่ได้สังเกตการณ์แล้ว น่าจะประมาณปีนึง แอดเดี๋ยวก็จะกลับไปช่วยงานที่ LIGO Hanford ปลายปีนี้ เราจะกลับมาปังกว่าเดิม
--
พอละ มีอะไรเพิ่มเติมแล้วจะ edit ต่อเรื่อยๆ
#GW170814
ปล. LIGO ไม่มีความเกี่ยวข้องลึกซึ้งกับ NASA นะ ไม่ใช่ว่าวิทยาศาสตร์ใหม่ๆแมร่งต้องนาซ่าทุกอย่าง ให้เครดิตทีมอื่นบ้าง
ปล2. Infrographic ภาษาไทยกำลังจะมานะฮะ อดใจรอกันอีกแป๊บ แปลส่งไปละ
แหล่งข้อมูลจาก
https://www.facebook.com/Trust.me.Physicist.I.am/posts/2148435945383238
https://www.ligo.caltech.edu/news/ligo20170927?platform=hootsuite
http://www.ligo.org/science/Publication-GW170814/index.php 
(คาบข่าวมารายงาน) มีข่าวมาอีกแล้ว คลื่นแรงโน้มถ่วง
--
ก่อนอื่นต้องบอกว่า Press Conference ของ LIGO ที่เชิญผู้อำนวยการ NSF (National Science Foundation) ของอเมมาขึ้นแท่นแถลงด้วยนี่มักจะมีอะไรสำคัญๆ เพราะพี่แกเป็นสปอนเซอร์หลัก นับตั้งแต่การตรวจจับครั้งแรกในปี 2015 ไลโก้เจอคลื่นความโน้มถ่วงสามครั้ง (แบบที่สัญญาณชัดคอนเฟิร์มว่าเป็น candidate จริงๆ) ทุกครั้งเป็นระบบหลุมดำคู่ชนกัน ครั้งนี้ก็ไม่ต่างจากครั้งก่อน คือก็ยังเป็นหลุมดำเหมือนเดิม แต่ที่เพิ่มเติมคือ VIRGO (อ่านว่าเวียร์โก้ เวอร์โก้ แล้วแต่สำเนียง) เครื่องตรวจจับคลื่นความโน้มถ่วงเครื่องที่สามในอิตาลีที่แจมรันสังเกตการณ์ครั้งที่สองแล้วได้ยินสัญญาณกับเค้าด้วย ซึ่งคือเหตุผลที่ทำไมแถลงครั้งนี้ถึงมาจากยุโรป ไม่ใช่จากอเมริกา ส่วนวันที่ตรวจจับได้คือวันที่ 14 สิงหาคม ที่ผ่านมานี่เอง
---
ถามว่ามีเครื่องตรวจจับสามเครื่องแล้วดียังไง? คือที่ผ่านมาเครื่องตรวจจับของไลโก้สองเครื่องในอเมริกามันระบุทิศทางที่มาของสัญญาณไม่ค่อยแม่นยำเท่าไหร่ เพราะคลื่นความโน้มถ่วงมันมาได้จากทั้งข้างล่าง ข้างๆ และข้างบน ถ้านึกไม่ออกลองปิดหูข้างนึง เวลาได้ยินเสียงมันบอกจากหูข้างเดียวยากกว่าว่าเสียงมาจากไหน พอมีเครื่องตรวจจับสามเครื่องนี่ มันระบุทิศทางของสัญญาณได้ดีขึ้นถึงสิบเท่า
---
ระบุที่มาของสัญญาณได้แล้วมันดียังไง? คือไลโก้กะเวียร์โก้นี่ไม่ได้ทำงานกันโดดๆ คือเราติดต่อกับนักดาราศาสตร์คลื่นสนามแม่เหล็กไฟฟ้า (EM) และกล้องดูดาวอวกาศด้วย ทั้งGamma ray X-ray และคลื่นความยาวที่ตามองเห็น และสารพัดคลื่นความยาวที่ตามองไม่เห็น เพราะคลื่นความโน้มถ่วงมาจากปรากฎการณ์ที่รุนแรงในจักรวาล ซึ่งที่ผ่านมายังไม่มีการคอนเฟิร์มว่าการชนกันของหลุมดำนั้นมีคลื่น EM ตามหลังมาด้วยหรือไม่ หากต้องการศึกษาธรรมชาติของเหตุการณ์เหล่านี้ให้ละเอียดยิ่งขึ้น เราต้องมีข้อมูลจากกล้องดูดาวพวกนี้
---
แล้วกล้องดูดาวพวกนี้ field of view มันไม่ได้กว้าง ถ้าไม่ระบุตำแหน่งให้ชัดๆ บางทีมันก็มองอะไรไม่เห็น สรุปอะไรไม่ได้ การมีเครื่องตรวจจับคลื่นความโน้มถ่วงเครื่องที่สามที่เอามาช่วยระบุที่มาของสัญญาณได้ถือเป็นก้าวสำคัญมากของทั้งวงการฟิสิกส์คลื่นความโน้มถ่วงและวงการดาราศาสตร์ คราวนี้ถ้าชี้นิ้วไปที่ระบบหลุมดำคู่ชนกันแล้วกล้องดูดาวมองอะไรไม่เห็นละเอ้ยยย เปเปอร์ตามมาอีกเพียบ
---
แต่ VIRGO ที่นับว่าเป็นเครื่องตรวจจับรุ่นน้อง ความยาวแขน 3 กิโลเมตร ยังได้ยินไม่ไกลเท่า LIGO ฉะนั้นทุกคลื่นความตรวจจับหลังจากนี้ใช่ว่าจะมีตำแหน่งที่ชัดเจนเสมอไป
---
สำหรับหลุมดำที่ตรวจจับได้ในครั้งนี้คือมวล 31 กะ 25 Solar mass ชนกันกลายเป็นโกโก้ครั้นช์ เอ้ย หลุมดำขนาดประมาณ 53 solar mass มวลประมาณ 3 เท่าของดวงอาทิตย์ถูกแปลงเป็นคลื่นความโน้มถ่วง คล้ายๆกับการจรวจจับครั้งแรก
ใครสายฮาร์ดคอร์อยากลุยเปเปอร์ ตามไปที่ลิงค์นี้ได้เลย เปเปอร์ผ่านแล้ว จะได้ตีพิมพ์ใน PRL https://dcc.ligo.org/LIGO-P170814/public/main
---
อันนี้ลิงค์ Press Release: https://www.ligo.caltech.edu/news/ligo20170927…
--
ส่วนอันนี้สรุปวิทยาศาสตร์เบื้องต้นของการตรวจจับครั้งนี้ ขี้เกียจแปล คาดว่าเดี๋ยวก็มีดาราศาสตร์สาย outreach ในไทยแปลให้ มีไรถามในเมนท์ละกัน
http://www.ligo.org/science/Publication-GW170814/index.php
--
ส่วนสถานะเครื่องตรวจจับตอนนี้คือปิดอัพเกรด ไม่ได้สังเกตการณ์แล้ว น่าจะประมาณปีนึง แอดเดี๋ยวก็จะกลับไปช่วยงานที่ LIGO Hanford ปลายปีนี้ เราจะกลับมาปังกว่าเดิม
--
พอละ มีอะไรเพิ่มเติมแล้วจะ edit ต่อเรื่อยๆ
#GW170814
ปล. LIGO ไม่มีความเกี่ยวข้องลึกซึ้งกับ NASA นะ ไม่ใช่ว่าวิทยาศาสตร์ใหม่ๆแมร่งต้องนาซ่าทุกอย่าง ให้เครดิตทีมอื่นบ้าง
ปล2. Infrographic ภาษาไทยกำลังจะมานะฮะ อดใจรอกันอีกแป๊บ แปลส่งไปละ
แหล่งข้อมูลจาก
https://www.facebook.com/Trust.me.Physicist.I.am/posts/2148435945383238
https://www.ligo.caltech.edu/news/ligo20170927?platform=hootsuite
http://www.ligo.org/science/Publication-GW170814/index.php