... "วันแซนโฎนตา" ปีนี้ตรงกับวันที่ 19 กันยายน 2560 เป็นวันที่เศรษฐกิจกลับมากระเตื้องอีกครั้ง

ไม่ว่าบุหรี่จะขึ้นราคา เหล้ายาจะราคาแพงขึ้น แต่สำหรับวันนี้ ทุกคนที่จะจัดพิธีเซ่นไหว้บรรพบุรุษพร้อมที่จะจ่าย

และเมื่อวาน จขกท.ได้พาแม่กลับไปบ้านเกิดอีกครั้ง ถึงแม้แม่จะไม่ใช่คนไทยเชื้อสายเขมร ไม่ใช่ส่วย

แต่ตาเป็นคนเลี้ยงช้าง ก็เลยมีพิธีเซ่นไหว้เหมือนกัน จขกท.ขับรถให้แม่นั่ง ระหว่างทางแม่จะชี้บอกตรงนั้นแม่เคยไป

ตรงนี้แม่กับเพื่อนๆจะพากันไปวิ่งเล่น จขกท.ก็คอยอือๆ ออๆไปกับแม่ พร้อมกับตั้งใจฟัง ทำตัวเป็นผู้ฟังที่ดี

แม่อาจจะจำไม่ได้ว่าปีที่ผ่านมาแม่ก็พูดเรื่องนี้ ปีนี้แม่ก็พูดอีก

คนแก่มีความสุขกับการเล่าความหลังนี่คงจะเป็นอย่างนั้นจริงๆ

ขับรถไปท่ามกลางถนนลาดยางแสงแดดที่แผดจ้าจนแสบตา ถนนตัดผ่านทุ่งกุลาร้องไห้

ถนนที่เมื่อก่อนเป็นแค่ทางเกวียน มองหาต้นไม้แทบไม่มี รถวิ่งใกล้ถึงบ้านตา แม่บอกดีใจจังที่ได้กลับมาบ้าน

เสียงโทรศัพท์ดังเป็นช่วงๆ ญาติพี่น้องแม่โทรตาม พอเห็นรถจขกท.กับแม่เลี้ยวเข้าไป

ญาติๆที่นั่งอยู่ ชี้บอกกันมาแล้ว มาแล้ว ญาติผู้ชายชี้มือบอกให้เอารถไปจอด จอดรถเสร็จ เราเปิดฝาท้าย

พวกญาติๆมายกของลงจากรถ ตอนนี้ก็ยกมือไหว้รอบวงเหมือนนักมวย

เสียงทักทาย เสียงคุย เสียงถามสารสุขทุกข์ดิบมั่ง ว่เสียงถามว่าได้อะไรมาบ้าง ไม่รู้จะตอบคำถามใครก่อนดี

บรรยากาศแบบนี้ จขกท.เจอมาตั้งแต่เป็นเด็ก โตมาก็บรรยากาศเดิมๆ บรรยากาศอบอุ่น

สายตาที่ญาติผู้ใหญ่เคยมองด้วยความเอ็นดู สายตานั้นก็ยังเหมือนเดิม

บรรยากาศที่ญาติพี่น้องฝั่งแม่ มารวมกันที่บ้านตา ถึงแม้ตาจะไม่อยู่เกือบ 20 ปีแล้ว

เมื่อถึงวันสำคัญแบบนี้ ลูกหลานจะมาพร้อมกันที่บ้านตาเหมือนเดิม

แม่ยิ้มแย้มแจ่มใส มีความสุขมาก จขกท.ก็มีหน้าที่ถ่ายรูปให้แม่กับญาติๆ

อาหารการกินที่ล้นเหลือ อาหารที่ปรุงใหม่ๆร้อนๆ ยกมาวางทีละอย่าง อันนั้นก็อร่อย

อันนี้ก็น่ากิน งานเลี้ยงย่อมมีวันเลิกลา จขกท.กับแม่บอกลาญาติๆ

พร้อมของกินของฝากที่ญาติๆขนใส่ท้ายรถมาให้ รถหนักอึ้งเหมือนตอนขามา

ขับรถกลับบ้านท่ามกลางแสงแดดที่ร้อนระอุมากกว่าเดิม คุยกันกับแม่เรื่องญาติๆ

แม่รำพึงว่า ถ้าแม่ตายไปแล้วจะมีใครคอยเอาของไหว้บรรพบุรุษมาไหว้ที่บ้านตามั้ย

จขกท.บอกแม่ ไว้ถ้าถึงวันนั้นจริงๆ หนูจะกลับมาบ้านตาพร้อมของไหว้ทุกปีเองแม่...

...บรรยากาศจากทุ่งกุลาร้องไห้เมื่อวาน...