ไหล่ ส่วนตัวคิดว่าแผลงมาจากคำว่า หล่าย ภาษาเหนือแปลว่าบริเวณ
หลวง แปลว่า ใหญ่
ไหล่หินหลวง ... หล่ายหินหลวง หมายถึง บริเวณที่มีหินใหญ่
ตั้งอยู่บนเนินเขาเล็กๆ ริมน้ำยาว
หมู่ที่ 2 ตำบลไหล่หิน อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง
สิงห์ เป็นสิงห์หัวเสาของกำแพงวัด ... บอกถึงแนวกำแพงเดิมของวัด
หลังจากที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้ได้ 8 พรรษา
ได้เสด็จจาริกมาถึงบริเวณหนึ่งที่ตอนนั้นเป็นท้องทะเล
ทรงทอดพระเนตรเห็นหงส์ทองสองตัวลงเล่นน้ำ
จึงทรงทำนายว่า
ภายหน้าสถานที่ที่หงส์ทองทั้งสองลงเล่นน้ำนั้น จะเกิดเป็นมหานครชื่อว่า หงสาวดี
และจะเป็นที่ตั้ง พระธาตุสถูปเจดีย์ พระศรีมหาโพธิ์ พระศาสนาคำสั่งสอนของพระองค์จะรุ่งเรืองสถิตสถาพร
ชาวมอญได้สร้างเมืองหงสาวดีขึ้น จึงถือว่าหงส์เป็นสัญญลักษณ์ของชนชาติ
และเชื่อว่าต้องสร้างเสาหงส์ขึ้นก่อนเป็นปฐม การก่อสร้างใด ๆ จึงจะสำเร็จราบรื่น
โรงธรรม อยู่ทางทิศใต้ของเขตพุทธาวาส
วัดสร้างโดยช่างจากเชียงตุงหลายท่าน
ช่างได้แข่งขันกันแกะสลักคันทวย ทำให้แต่ละชิ้นเป็นภาพต่างกัน
ภาพในเป็นที่เก็บคัมภีร์ใบลานพับสา ... ปิดกุญแจ
เก็บโดย ใช้ผ้าห่อคัมภีร์ แล้วเก็บไว้ใน
ด พระธรรม
ซุ้มโขง สู่เขตพุทธาวาส ... พุทธ + อาวาส คือที่อยู่ของพระพุทธ
เพื่อเข้าสู่ดินแดนศักดิ์สิทธิ์
ประตูโขง พัฒนาขึ้นจากเจดีย์แบบมณฑปปราสาท 5 ยอดของล้านนา หรืออาจจากซุ้มประตูจากขอมที่มาจากศาสนาฮินดูของอินเดีย
เป็นปูนปั้นลวดลายสัตว์หิมพานต์ ... อาจสื่อว่าต้องผ่านแดนหิมพานต์ก่อน ประดับกระเบื้องเคลือบ
กินรี
ตัวผู้
ตัวเมีย
อยู่ในซุ้มมกร (มกรมีกรงเล็บที่ขา) คายนาคสามเศียร (นาคไม่มีขา) หางขดพันกัน
หงส์ ลิง
ชั้นสูงสุดเป็นรูปบัวหลี่ยม
มีหมาตัวหนึ่ง ชอบออกไปป่าล่าสัตว์กับชาวบ้าน แล้วชาวบ้านล่าสัตว์ได้เสมอ
แต่ถ้าไม่ไปก็จะอับโชคไม่ได้สัตว์อะไรกลับมา
ดับนั้นใครที่ไปล่าสัตว์จะชวนมันไปด้วยเสมอ
ครั้งหนึ่งพรานชาวบ้านเจอเสือจู่โจม หมาได้ช่วยเอาไว้แต่มันบาดเจ็บและตายลง
จึงได้ปั้นรูปหมาไว้เป็นอนุสรณ์ และยังบนบานต่อรูปปั้นของหมา ก่อนจะเข้าป่าล่าสัตว์ทุกครั้ง
เมื่อล่าสัตว์ได้ จะนำสัตว์ที่ล่ามาส่วนหนึ่งแบ่งทำบุญถวายวัด
ใต้ซุ้มประตูด้านนอก เขาว่าเป็นรูปนกหัสดีลิงค์ ... ดูไม่ออกค่ะ
ใต้ซุ้มประตูด้านใน เป็นรูปธรรมจักร
ตำนานว่า
พระพุทธเจ้าได้เคยอธิษฐานไว้ว่าเมื่อพระองค์เสด็จสู่ปรินิพพาน
ให้ได้มีพระธาตุย่อย เพื่อนำไปบรรจุไว้เป็นที่บูชา เหมือนดังที่พระองค์ยังทรงมีพระชนม์อยู่
เมื่อพระองค์ดับขันธ์ปรินิพพานไปแล้วได้ 218 ปี
พระศรีธรรมโศกราชเกิดศรัทธาอันแก่กล้า
อยากสร้างเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า 84,000 องค์
ทรงโปรดให้พระเถระเจ้าสององค์ นำพระบรมสารีริกธาตุ
ไปบรรจุไว้ที่ วัดพระธาตุลำปางหลวง
เมื่อขบวนมาถึงม่อนหินแห่งนี้ ช้างไม่ยอมเดินทางต่อ
จึงสร้างพระเจดีย์องค์หนึ่งสูงสี่ศอก และอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุบรรจุไว้
และพยากรณ์ว่า
สถานที่แห่งนี้จักได้ชื่อตามเหตุการณ์ที่ผ่านมาว่า
วัดเสลารัตนปัพพตาราม คือ วัดไหล่หินหลวงแก้วช้างยืน
... เสลา - ศิลา รัตน - แก้วหรือจะหมายถึงช้างแก้ว ปัพพัตตะ - หลวงหรือใหญ่ ...
จากนั้นพระอรหันต์ทั้งสอง
ถึงนำขบวนช้างนำพระบรมสารีริกธาตุไปบรรจุไว้ที่วัดพระธาตุลำปางหลวงได้
พระเจดีย๋นี้ได้สร้างครอบพระเจดีย์องค์เดิมไว้
ศาลาบาตร รอบองค์พระบรมสารีริกธาตุ
ใช้สำหรับพิธีทำบุญตักบาตร ในวันศีล
ใช้เป็นสถานที่สำหรับนั่งประกอบพิธีกรรมรอบทั้ง 4 ทิศ
ใช้เป็นที่พักสำหรับผู้มาจำศีลในวันพระ
ซุ้มประตูทางด้านข้างของศาลาบาตร
เป็นทางลงสู่น้ำยาว ซึ่งเป็นทางคมนาคมอีกทางหนึ่งในสมัยก่อน
อุโบสถ หรือ โบสถ์
เป็นที่สำหรับพระสงฆ์ทำสังฆกรรม ทางล้านนาจะห้ามผู้หญิงเข้าโบสถ์เสมอ
เสมา
ราว ปีพ.ศ. 2181
มีสามเณรรูปหนึ่งจากวัดหลวงป่าซางเมืองหริภุญชัย มาอยู่ที่วัดนี้
เพราะบนศีรษะมีแต่โรคเรื้อรัง จึงไม่มีใครสนใจ และถูกรังแก อยู่สันโดษ
ไม่ชอบเล่าเรียน เขียนอ่าน ตามที่ท่านสมภารวัดท่านสั่ง
พอถึงวันเข้าพรรษา พระอาจารย์เรียกให้สามเณรรูปนั้นไปแสดงธรรม
หลังกราบพระรัตนตรัยและพระอาจารย์แล้ว
ได้วางธรรมใบลานผูก ไว้หน้าพระประธาน
แล้วขึ้นไปเทศน์ปากเปล่าตามธรรมใบลานผูกนั้นโดยผิดพลาดตลอดทั้งกัณฑ์
พระอาจารย์จึงนำธรรมใบลานทั้งหมดในวัด มาตัดเชือกออกทุกผูกทุกกัณฑ์ แล้วกองปนกัน
แล้วให้สามเณรเป็นผู้เรียงให้ได้เป็นผูกของใครของมัน ก็เรียงได้เรียบร้อยไม่มีผิดพลาด
จึงมีผู้เลื่อมใสในตัวสามเณรนั้น
พ.ศ. 2193 ท่านได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุ เป็น มหาเกสระปัญโญภิกขุ
เป็นพระนักปฏิบัติ แตกฉานสามารถแต่งเขียนธรรม เล่าลือว่าสามารถเหาะเหิรเดินอากาศได้
ท่านได้ไปบิณฑบาต โปรดสัตว์ ถึงเมืองเชียงตุง
วันหนึ่งเจ้าฟ้าเมืองเชียงตุง เอามะพร้าวลูกหนึ่งมาปอก ขูดเปลือกจนเกลี้ยง แล้วผ่ากะลาออกเป็นสองซีก
เก็บรักษาเอาไว้ซีกหนึ่ง อีกซีกใส่บาตรพระเถระเจ้า
พร้อมทั้งถามว่า ท่านจำพรรษาอยู่ที่ไหน
พระเถระเจ้าตอบว่า ท่านอยู่วัดขบบ่แตก ... ขบ แปลว่ากัด บ่ แปลว่าไม่
เจ้าฟ้าเมืองเชียงตุงจึงว่า
ขออาราธนาพระคุณเจ้าฉันเนื้อมะพร้าวแล้วเก็บกะลาไว้ด้วย ข้าพเจ้าจะได้ไปรับเอากะลาทีหลัง
จากนั้นเจ้าฟ้าก็ได้สั่งให้บริวารออกติดตามหาวัดของพระเถระเจ้า และกะลามะพร้าว
เป็นเวลา 7 เดือน ถึงมาถึงวัดไหล่หินแห่งนี้
เมื่อได้เอากะลาจากใต้เตียงมาประกบกะลามาประกบกับซีกของเจ้าฟ้าเชียงตุงก็ใช่คู่กันจริง
เจ้าฟ้าเมืองเชียงตุงจึงได้พาข้าทาสบริวารเดินทางมาบูรณะวัด สร้างวิหาร เจดีย์ขึ้นใหม่ ทั้งวัด ใน จ.ศ. 1045 หรือ ปี พ.ศ. 2226
ตามจารึกวัดเสลารัตนปัพพะตาราม แห่งนี้
วิหารล้านนา
เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ยกเก็จของผผัง เพื่อแบ่งพื้นที่ใช้สอยออกเป็นออกเป็นสามส่วนคือ พระประธาน พระสงฆ์ และฆาราวาส
มีแบบ 2 แบบคือ
วิหารปิด คิอ ผนังวิหารปิดทั้งหมด
และ
วิหารโถง คือ ผนังของวิหารเปิดโล่ง ภาษาเหนือเรียกวิหารป๋วย แปลว่าเปลือย
แต่มีแผงไม้ต่อลงมาเพื่อป้องกันแสงแดด และฝนสาด เรียกว่า แผงน้ำย้อย
ห้องสุดท้ายและด้านหลังพระประธาน จะมีผนังเพื่อกันแดดกันฝน
(ตกแต่งวิหาร เขียนภาพลายคำ คือภาพที่เขียนด้วยลวดลายทอง ... ประดับ)
หลังคาเป็นทรงจั่ว
ซ้อนชั้นของหลังคาด้านหน้าสามชั้น ด้านหลังสองชั้น
สัมพันธ์กับการยกเก็จของผนัง
รูปทรงหลังคาดังกล่าว ถือเป็นเอกลักษณ์เฉพาะที่สำคัญของวิหารล้านนา
เฟื้อง
หน้าบันเป็นไม้ประดับปูนปั้น
หัวเสาตู้หน้าเป็นตัวมอม ... แสดงถึงความเป็นสิริมงคล
20
โครงหลังคาแบบม้าต่างไหม
ตกแต่งด้วยภาพเขียนและลายคำ
พระประธาน ปางมารวิชัย
ตุงกระด้างด้านหน้า สร้างขึ้นเพื่อเป็นพุทธบูชา
เสาวิหาร ตรงหน้าพระประธานทางทิศใต้ต้นที่หนึ่ง ... ขวามือพระประธาน
เมื่อฝนจะตก น้ำจะท่วม จะปรากฏว่ามีน้ำมันซึมออกมาให้เห็น
ปัจจุบันปูนหล่อครอบไว้
บนฐานชุกชี ของพระสาวก
เป็นปูนปั้นลายหม้อดอก หรือบูรณฆฎะ หมายถึงความอุดมสมบูรณ์
ขนาบด้วยกินรีร่ายรำ
ยกเก็จที่ฐานชุกชี
เป็นวัดเก่าที่มีเรื่องราวแฝงอยู่มากมาย
มีพิพิธภัณฑ์ มีเรื่องราวจากอดีตมาบอกผ่านมากมาย
ปิดท้ายด้วยองค์พระบรมสารีริกธาตุ ที่ถือว่าเป็นพี่ของวัดพระธาตุลำปางหลวง
วิหารโถงล้านนา วัดไหล่หินหลวง หรือ วัดเสลารัตนปัพพะตาราม อ.เกาะคา ลำปาง
ไหล่ ส่วนตัวคิดว่าแผลงมาจากคำว่า หล่าย ภาษาเหนือแปลว่าบริเวณ
หลวง แปลว่า ใหญ่
ไหล่หินหลวง ... หล่ายหินหลวง หมายถึง บริเวณที่มีหินใหญ่
ตั้งอยู่บนเนินเขาเล็กๆ ริมน้ำยาว
หมู่ที่ 2 ตำบลไหล่หิน อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง
สิงห์ เป็นสิงห์หัวเสาของกำแพงวัด ... บอกถึงแนวกำแพงเดิมของวัด
หลังจากที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้ได้ 8 พรรษา
ได้เสด็จจาริกมาถึงบริเวณหนึ่งที่ตอนนั้นเป็นท้องทะเล
ทรงทอดพระเนตรเห็นหงส์ทองสองตัวลงเล่นน้ำ
จึงทรงทำนายว่า
ภายหน้าสถานที่ที่หงส์ทองทั้งสองลงเล่นน้ำนั้น จะเกิดเป็นมหานครชื่อว่า หงสาวดี
และจะเป็นที่ตั้ง พระธาตุสถูปเจดีย์ พระศรีมหาโพธิ์ พระศาสนาคำสั่งสอนของพระองค์จะรุ่งเรืองสถิตสถาพร
ชาวมอญได้สร้างเมืองหงสาวดีขึ้น จึงถือว่าหงส์เป็นสัญญลักษณ์ของชนชาติ
และเชื่อว่าต้องสร้างเสาหงส์ขึ้นก่อนเป็นปฐม การก่อสร้างใด ๆ จึงจะสำเร็จราบรื่น
โรงธรรม อยู่ทางทิศใต้ของเขตพุทธาวาส
วัดสร้างโดยช่างจากเชียงตุงหลายท่าน
ช่างได้แข่งขันกันแกะสลักคันทวย ทำให้แต่ละชิ้นเป็นภาพต่างกัน
ภาพในเป็นที่เก็บคัมภีร์ใบลานพับสา ... ปิดกุญแจ
เก็บโดย ใช้ผ้าห่อคัมภีร์ แล้วเก็บไว้ใน
ซุ้มโขง สู่เขตพุทธาวาส ... พุทธ + อาวาส คือที่อยู่ของพระพุทธ
เพื่อเข้าสู่ดินแดนศักดิ์สิทธิ์
ประตูโขง พัฒนาขึ้นจากเจดีย์แบบมณฑปปราสาท 5 ยอดของล้านนา หรืออาจจากซุ้มประตูจากขอมที่มาจากศาสนาฮินดูของอินเดีย
เป็นปูนปั้นลวดลายสัตว์หิมพานต์ ... อาจสื่อว่าต้องผ่านแดนหิมพานต์ก่อน ประดับกระเบื้องเคลือบ
กินรี
ตัวผู้
ตัวเมีย
อยู่ในซุ้มมกร (มกรมีกรงเล็บที่ขา) คายนาคสามเศียร (นาคไม่มีขา) หางขดพันกัน
หงส์ ลิง
ชั้นสูงสุดเป็นรูปบัวหลี่ยม
มีหมาตัวหนึ่ง ชอบออกไปป่าล่าสัตว์กับชาวบ้าน แล้วชาวบ้านล่าสัตว์ได้เสมอ
แต่ถ้าไม่ไปก็จะอับโชคไม่ได้สัตว์อะไรกลับมา
ดับนั้นใครที่ไปล่าสัตว์จะชวนมันไปด้วยเสมอ
ครั้งหนึ่งพรานชาวบ้านเจอเสือจู่โจม หมาได้ช่วยเอาไว้แต่มันบาดเจ็บและตายลง
จึงได้ปั้นรูปหมาไว้เป็นอนุสรณ์ และยังบนบานต่อรูปปั้นของหมา ก่อนจะเข้าป่าล่าสัตว์ทุกครั้ง
เมื่อล่าสัตว์ได้ จะนำสัตว์ที่ล่ามาส่วนหนึ่งแบ่งทำบุญถวายวัด
ใต้ซุ้มประตูด้านนอก เขาว่าเป็นรูปนกหัสดีลิงค์ ... ดูไม่ออกค่ะ
ใต้ซุ้มประตูด้านใน เป็นรูปธรรมจักร
ตำนานว่า
พระพุทธเจ้าได้เคยอธิษฐานไว้ว่าเมื่อพระองค์เสด็จสู่ปรินิพพาน
ให้ได้มีพระธาตุย่อย เพื่อนำไปบรรจุไว้เป็นที่บูชา เหมือนดังที่พระองค์ยังทรงมีพระชนม์อยู่
เมื่อพระองค์ดับขันธ์ปรินิพพานไปแล้วได้ 218 ปี
พระศรีธรรมโศกราชเกิดศรัทธาอันแก่กล้า
อยากสร้างเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า 84,000 องค์
ทรงโปรดให้พระเถระเจ้าสององค์ นำพระบรมสารีริกธาตุ
ไปบรรจุไว้ที่ วัดพระธาตุลำปางหลวง
เมื่อขบวนมาถึงม่อนหินแห่งนี้ ช้างไม่ยอมเดินทางต่อ
จึงสร้างพระเจดีย์องค์หนึ่งสูงสี่ศอก และอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุบรรจุไว้
และพยากรณ์ว่า
สถานที่แห่งนี้จักได้ชื่อตามเหตุการณ์ที่ผ่านมาว่า
วัดเสลารัตนปัพพตาราม คือ วัดไหล่หินหลวงแก้วช้างยืน
... เสลา - ศิลา รัตน - แก้วหรือจะหมายถึงช้างแก้ว ปัพพัตตะ - หลวงหรือใหญ่ ...
จากนั้นพระอรหันต์ทั้งสอง
ถึงนำขบวนช้างนำพระบรมสารีริกธาตุไปบรรจุไว้ที่วัดพระธาตุลำปางหลวงได้
พระเจดีย๋นี้ได้สร้างครอบพระเจดีย์องค์เดิมไว้
ศาลาบาตร รอบองค์พระบรมสารีริกธาตุ
ใช้สำหรับพิธีทำบุญตักบาตร ในวันศีล
ใช้เป็นสถานที่สำหรับนั่งประกอบพิธีกรรมรอบทั้ง 4 ทิศ
ใช้เป็นที่พักสำหรับผู้มาจำศีลในวันพระ
ซุ้มประตูทางด้านข้างของศาลาบาตร
เป็นทางลงสู่น้ำยาว ซึ่งเป็นทางคมนาคมอีกทางหนึ่งในสมัยก่อน
อุโบสถ หรือ โบสถ์
เป็นที่สำหรับพระสงฆ์ทำสังฆกรรม ทางล้านนาจะห้ามผู้หญิงเข้าโบสถ์เสมอ
เสมา
ราว ปีพ.ศ. 2181
มีสามเณรรูปหนึ่งจากวัดหลวงป่าซางเมืองหริภุญชัย มาอยู่ที่วัดนี้
เพราะบนศีรษะมีแต่โรคเรื้อรัง จึงไม่มีใครสนใจ และถูกรังแก อยู่สันโดษ
ไม่ชอบเล่าเรียน เขียนอ่าน ตามที่ท่านสมภารวัดท่านสั่ง
พอถึงวันเข้าพรรษา พระอาจารย์เรียกให้สามเณรรูปนั้นไปแสดงธรรม
หลังกราบพระรัตนตรัยและพระอาจารย์แล้ว
ได้วางธรรมใบลานผูก ไว้หน้าพระประธาน
แล้วขึ้นไปเทศน์ปากเปล่าตามธรรมใบลานผูกนั้นโดยผิดพลาดตลอดทั้งกัณฑ์
พระอาจารย์จึงนำธรรมใบลานทั้งหมดในวัด มาตัดเชือกออกทุกผูกทุกกัณฑ์ แล้วกองปนกัน
แล้วให้สามเณรเป็นผู้เรียงให้ได้เป็นผูกของใครของมัน ก็เรียงได้เรียบร้อยไม่มีผิดพลาด
จึงมีผู้เลื่อมใสในตัวสามเณรนั้น
พ.ศ. 2193 ท่านได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุ เป็น มหาเกสระปัญโญภิกขุ
เป็นพระนักปฏิบัติ แตกฉานสามารถแต่งเขียนธรรม เล่าลือว่าสามารถเหาะเหิรเดินอากาศได้
ท่านได้ไปบิณฑบาต โปรดสัตว์ ถึงเมืองเชียงตุง
วันหนึ่งเจ้าฟ้าเมืองเชียงตุง เอามะพร้าวลูกหนึ่งมาปอก ขูดเปลือกจนเกลี้ยง แล้วผ่ากะลาออกเป็นสองซีก
เก็บรักษาเอาไว้ซีกหนึ่ง อีกซีกใส่บาตรพระเถระเจ้า
พร้อมทั้งถามว่า ท่านจำพรรษาอยู่ที่ไหน
พระเถระเจ้าตอบว่า ท่านอยู่วัดขบบ่แตก ... ขบ แปลว่ากัด บ่ แปลว่าไม่
เจ้าฟ้าเมืองเชียงตุงจึงว่า
ขออาราธนาพระคุณเจ้าฉันเนื้อมะพร้าวแล้วเก็บกะลาไว้ด้วย ข้าพเจ้าจะได้ไปรับเอากะลาทีหลัง
จากนั้นเจ้าฟ้าก็ได้สั่งให้บริวารออกติดตามหาวัดของพระเถระเจ้า และกะลามะพร้าว
เป็นเวลา 7 เดือน ถึงมาถึงวัดไหล่หินแห่งนี้
เมื่อได้เอากะลาจากใต้เตียงมาประกบกะลามาประกบกับซีกของเจ้าฟ้าเชียงตุงก็ใช่คู่กันจริง
เจ้าฟ้าเมืองเชียงตุงจึงได้พาข้าทาสบริวารเดินทางมาบูรณะวัด สร้างวิหาร เจดีย์ขึ้นใหม่ ทั้งวัด ใน จ.ศ. 1045 หรือ ปี พ.ศ. 2226
ตามจารึกวัดเสลารัตนปัพพะตาราม แห่งนี้
วิหารล้านนา
เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ยกเก็จของผผัง เพื่อแบ่งพื้นที่ใช้สอยออกเป็นออกเป็นสามส่วนคือ พระประธาน พระสงฆ์ และฆาราวาส
มีแบบ 2 แบบคือ
วิหารปิด คิอ ผนังวิหารปิดทั้งหมด
และ
วิหารโถง คือ ผนังของวิหารเปิดโล่ง ภาษาเหนือเรียกวิหารป๋วย แปลว่าเปลือย
แต่มีแผงไม้ต่อลงมาเพื่อป้องกันแสงแดด และฝนสาด เรียกว่า แผงน้ำย้อย
ห้องสุดท้ายและด้านหลังพระประธาน จะมีผนังเพื่อกันแดดกันฝน
(ตกแต่งวิหาร เขียนภาพลายคำ คือภาพที่เขียนด้วยลวดลายทอง ... ประดับ)
หลังคาเป็นทรงจั่ว
ซ้อนชั้นของหลังคาด้านหน้าสามชั้น ด้านหลังสองชั้น
สัมพันธ์กับการยกเก็จของผนัง
รูปทรงหลังคาดังกล่าว ถือเป็นเอกลักษณ์เฉพาะที่สำคัญของวิหารล้านนา
เฟื้อง
หน้าบันเป็นไม้ประดับปูนปั้น
หัวเสาตู้หน้าเป็นตัวมอม ... แสดงถึงความเป็นสิริมงคล
โครงหลังคาแบบม้าต่างไหม
ตกแต่งด้วยภาพเขียนและลายคำ
พระประธาน ปางมารวิชัย
ตุงกระด้างด้านหน้า สร้างขึ้นเพื่อเป็นพุทธบูชา
เสาวิหาร ตรงหน้าพระประธานทางทิศใต้ต้นที่หนึ่ง ... ขวามือพระประธาน
เมื่อฝนจะตก น้ำจะท่วม จะปรากฏว่ามีน้ำมันซึมออกมาให้เห็น
ปัจจุบันปูนหล่อครอบไว้
บนฐานชุกชี ของพระสาวก
เป็นปูนปั้นลายหม้อดอก หรือบูรณฆฎะ หมายถึงความอุดมสมบูรณ์
ขนาบด้วยกินรีร่ายรำ
ยกเก็จที่ฐานชุกชี
เป็นวัดเก่าที่มีเรื่องราวแฝงอยู่มากมาย
มีพิพิธภัณฑ์ มีเรื่องราวจากอดีตมาบอกผ่านมากมาย
ปิดท้ายด้วยองค์พระบรมสารีริกธาตุ ที่ถือว่าเป็นพี่ของวัดพระธาตุลำปางหลวง