เพื่อความเข้าใจระหว่างเซน และ เถรวาท..

วาทะธรรมของฝ่ายเถรวาทเรามักกล่าวกันว่า..
เมื่อมีตัวตน ของๆตนหรือมีอะไรเป็นเรา ของๆเรา
ก็จึงมีความดับของตัวตน ของๆตนหรือความดับของตัวเรา ของๆเรา
ที่มักใช้คำสมมุติว่ามีตัวตนคนนั้นคนนี้ ไปทำโน่น ทำนี่..ปฏิบัติโน่น ปฏิบัตินี่
เข้าถึงโน่น เข้าถึงนี่ เป็นต้น..
แต่ตรงข้ามกับวาทะธรรมของฝ่ายเซนที่มักกล่าวกันว่า..
เมื่อสรรพสิ่งเป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา..
สรรพสิ่งในธรรมชาติจึงไม่มีอะไรเป็นตัวเป็นตน หรือของๆตนอยู่แล้ว..
เมื่อสรรพสิ่งไม่มีอะไรเป็นตัวเป็นตน ของๆตนอยู่แล้ว
จึงไม่มีอะไรเป็นเรา ของๆเราอยู่แล้ว..
เมื่อไม่มีอะไรเป็นเรา ของๆเราอยู่แล้ว เราจึงไม่ได้ ไม่เสียอะไรอยู่แล้ว..
เมื่อไม่มีอะไรเป็นอะไร ก็จึงไม่มีอะไรทำอะไร..
เมื่อไม่มีอะไรทำอะไร ก็จึงไม่มีอะไรเข้าถึงอะไร..
.......................................................................
เมื่อไม่มีอะไรเป็นตัวเป็นตน ของๆตนอยู่แล้ว ก็ไม่ต้องดับตัวตน ของๆตนอะไรอีก..
ความเห็นเป็นตัวเป็นตน เป็นของๆตนนั้น จึงเป็นเพียงความหลงเท่านั้น
นิพพานที่เป็นความดับของธาตุขันธ์ ความดับของกรรม ความดับของตัณหาอุปาทาน
จึงเป็นความดับของสิ่งที่เป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา..
มรรค ๘ จึงนำไปสู่ความดับของอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา..
นำไปสู่ความดับของสิ่งที่เป็นมายา..ที่ไม่มีตัว ไม่มีตนอยู่แล้ว..มาตั้งแต่ต้น