ออกตัวก่อนว่าผมเองดูหนัง ภาพยนต์ อ่านนิยาย ประวัติศาสตร์มาบ้าง แต่ไม่ได้ลึกซึ้งอะไรมากมาย พอดีผมสังเกตุจากเวลาดูหนัง ภาพยนต์ หรืออ่านประวัติศาสตร์หรือนิยายต่าง ๆ ชนชาติจีนจะมีบุคลากรประเภท ที่ปรึกษา ผู้ทรงปัญญา คือแบ่งแยกบุ๋น บู๊ ค่อนข้างชัดเจน ตัวอย่างง่าย ๆ เช่นใน สามก๊ก มี กุยแก กาเซี่ยง ซุนฮก ซุนฮิว ขงเบ้ง ชีซี โลซก เตียวเจียว เหล่านี้คือขุนนางบุ๋น หน้าที่คือวางแผนการ บริหารจัดการต่าง ๆ แต่กลับกัน ด้านประเทศอื่น ๆ จะไม่มีแบ่งแยกชัดเจนแบบประเทศจีน ส่วนใหญ่คือผู้นำจะเป็นคนที่เก่งครบเครื่องในตัวคนเดียวอยู่แล้ว เช่นในญี่ปุ่น ทาเคดะ ชินเก็น อุเอซึงิ เคนชิน หรือในฝั่งตะวันตก ที่เคยผ่านหูผ่านตามา ก็จะเป็นเหล่าขุนศึกทำหน้าที่ทั้งวางแผนและออกรบเอง เลยสงสัยน่ะครับ ว่านอกจากจีนแล้ว ที่อื่นเค้าไม่แบ่งตำแหน่งพวกนี้ชัดเจนเหรอครับ
นอกจากจีนแล้ว ชาติอื่นในสมัยโบราณ มีที่ปรึกษา เสนาธิการหรือกุนซือรึเปล่าครับ