คัมภีร์นี้ เขียนขึ้นโดยสมเด็จพระพนรัตน (แก้ว) วัดพระเชตุพนฯ เมื่อครั้งยังดำรงสมณศักดิ์ที่ พระพิมลธรรม เมื่อปี พ.ศ. 2332 ครับ เนื้อหาก็จะกล่าวถึงการสังคายนา 9 ครั้ง ซึ่งในเนื้อหานี้มีปัญหาที่มีคนหยิบยกขึ้นมากล่าวอ้าง เชื่อมโยงความ เพื่อจะสนับสนุนความคิดของตนเอง แล้วสรุปเอาว่า ในการสังคายนาครั้งที่ 9 ในประเทศไทย สมเด็จพระพนรัตนสอดแทรกเนื้อหาของคัมภีร์อรรถกถาของพระพุทธโฆสะเข้ามาในพระไตรปิฎกของไทย
ส่วนที่เป็นประเด็นในคัมภีร์นี้ คือ การนับการสังคายนา สมเด็จพระพนรัตน (ปัจจุบัน สมเด็จพระวันรัต ผมเขียนตามแบบเดิมนะครับ) ท่านนับเอาการแปลอรรถกถาของพระพุทธโฆสะในศตวรรษที่ 9 เป็นการสังคายนาครั้งที่ 6 ด้วย ซึ่งมันก็เป็นประเด็นที่มีคนโต้แย้งไว้แล้วว่า ไม่ควรนับเข้าว่าเป็นการสังคายนา เพราะแปลอรรถกถาเพียงอย่างเดียว ไม่ได้ไปทำอะไรกับพระไตรปิฎก ไม่มีประเด็นปัญหา ไม่มีอธิกรณ์อะไรที่ต้องแก้ไข ดังเช่น เหตุผลที่สมเด็จกรมพระปรมานุชิตฯได้แสดงความคิดเห็นไว้
จากการนับการแปลอรรถกถาเป็นการสังคายนาเช่นนี้ จึงมีคนคิดว่า สมเด็จพระพนรัตนท่านให้ความสำคัญกับอรรถกถา เมื่อไปเทียบกับการสังคายนาครั้งที่ 9 ซึ่งมีสมเด็จพระพนรัตนเหมือนกันเป็นแม่กองในการชำระพระวินัยปิฎก เขาจึงสรุปเอาเสียง่าย ๆ เพราะการที่ท่านให้ความสำคัญกับอรรถกถาจนยกขึ้นเป็นการสังคายนาครั้งหนึ่งนั้น ท่านจึงนำข้อความในอรรถกถามาแทรกไว้ในพระไตรปิฎกในการสังคายนาครั้งนั้นด้วย
ต่อไปนี้เป็นข้อความที่อยากให้พิจารณาครับ ว่าจริง หรือสมเหตุสมผลดังที่กล่าวอ้างหรือไม่
ผมเขียนไทม์ไลน์ใหม่ให้เข้าใจง่ายขึ้น
พ.ศ.900 กว่า ๆ พระพุทธโฆสะ แปลอรรถกถาที่ลังกา
พ.ศ.2331 ในหลวงรัชกาลที่ 1 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้สังคายนาพระไตรปิฎก สมเด็พระสังฆราชเป็นประธาน สมเด็จพระพนรัตน (สุก) วัดมหาธาตุฯ เป็นแม่กองชำระพระวินัยปิฎก
พ.ศ.2332 พระพิมลธรรม (แก้ว) วัดพระเชตุพนฯ รจนาคัมภีร์สังคีติยวงศ์ รวบรวมการสังคายนาทั้งหมดขึ้น โดยนับการแปลอรรถกถาของพระพุทธโฆสะเป็นการสังคายนาครั้งที่ 6
พ.ศ. 2337 สมเด็จพระพนรัตน (สุก) วัดมหาธาตุ ได้รับสถาปนาขึ้นเป็นสมเด็จพระสังฆราช พระพิมลธรรม (แก้ว) วัดพระเชตุพน ได้รับการสถาปนาขึ้นดำรงตำแหน่งที่ สมเด็จพระพนรัตน แทนที่
เมื่อดูไทม์ไลน์แล้ว จะเห็นว่า
- สังคายนาครั้งที่ 9 เกิดขึ้นก่อนการรจนาคัมภีร์สังคีติยวงศ์
- สมเด็จพระพนรัตน ผู้เป็นแม่กองชำระพระวินัยปิฎกในสังคายนาครั้งที่ 9 กับสมเด็จพระพนรัตน ผู้รจนาคัมภีร์สังคีติยวงศ์เป็นคนละคนกัน
เอาแค่นี้ก่อนไว้ให้คิดต่อกับครับ การนับการแปลอรรถกถาเป็นการสังคายนาจะเป็นข้ออ้างว่ามีการสอดแทรกเนื้อความในอรรถกถามาใส่ไว้ในพระไตรปิฎกหรือเปล่า จริง ๆ มีอีกหลายประเด็นถ้ามีข้อโต้แย้งเพิ่มเติมจะมาต่อครับ
เล่าเรื่องคัมภีร์สังคีติยวงศ์ ของสมเด็จพระพนรัตน
ส่วนที่เป็นประเด็นในคัมภีร์นี้ คือ การนับการสังคายนา สมเด็จพระพนรัตน (ปัจจุบัน สมเด็จพระวันรัต ผมเขียนตามแบบเดิมนะครับ) ท่านนับเอาการแปลอรรถกถาของพระพุทธโฆสะในศตวรรษที่ 9 เป็นการสังคายนาครั้งที่ 6 ด้วย ซึ่งมันก็เป็นประเด็นที่มีคนโต้แย้งไว้แล้วว่า ไม่ควรนับเข้าว่าเป็นการสังคายนา เพราะแปลอรรถกถาเพียงอย่างเดียว ไม่ได้ไปทำอะไรกับพระไตรปิฎก ไม่มีประเด็นปัญหา ไม่มีอธิกรณ์อะไรที่ต้องแก้ไข ดังเช่น เหตุผลที่สมเด็จกรมพระปรมานุชิตฯได้แสดงความคิดเห็นไว้
จากการนับการแปลอรรถกถาเป็นการสังคายนาเช่นนี้ จึงมีคนคิดว่า สมเด็จพระพนรัตนท่านให้ความสำคัญกับอรรถกถา เมื่อไปเทียบกับการสังคายนาครั้งที่ 9 ซึ่งมีสมเด็จพระพนรัตนเหมือนกันเป็นแม่กองในการชำระพระวินัยปิฎก เขาจึงสรุปเอาเสียง่าย ๆ เพราะการที่ท่านให้ความสำคัญกับอรรถกถาจนยกขึ้นเป็นการสังคายนาครั้งหนึ่งนั้น ท่านจึงนำข้อความในอรรถกถามาแทรกไว้ในพระไตรปิฎกในการสังคายนาครั้งนั้นด้วย
ต่อไปนี้เป็นข้อความที่อยากให้พิจารณาครับ ว่าจริง หรือสมเหตุสมผลดังที่กล่าวอ้างหรือไม่
ผมเขียนไทม์ไลน์ใหม่ให้เข้าใจง่ายขึ้น
พ.ศ.900 กว่า ๆ พระพุทธโฆสะ แปลอรรถกถาที่ลังกา
พ.ศ.2331 ในหลวงรัชกาลที่ 1 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้สังคายนาพระไตรปิฎก สมเด็พระสังฆราชเป็นประธาน สมเด็จพระพนรัตน (สุก) วัดมหาธาตุฯ เป็นแม่กองชำระพระวินัยปิฎก
พ.ศ.2332 พระพิมลธรรม (แก้ว) วัดพระเชตุพนฯ รจนาคัมภีร์สังคีติยวงศ์ รวบรวมการสังคายนาทั้งหมดขึ้น โดยนับการแปลอรรถกถาของพระพุทธโฆสะเป็นการสังคายนาครั้งที่ 6
พ.ศ. 2337 สมเด็จพระพนรัตน (สุก) วัดมหาธาตุ ได้รับสถาปนาขึ้นเป็นสมเด็จพระสังฆราช พระพิมลธรรม (แก้ว) วัดพระเชตุพน ได้รับการสถาปนาขึ้นดำรงตำแหน่งที่ สมเด็จพระพนรัตน แทนที่
เมื่อดูไทม์ไลน์แล้ว จะเห็นว่า
- สังคายนาครั้งที่ 9 เกิดขึ้นก่อนการรจนาคัมภีร์สังคีติยวงศ์
- สมเด็จพระพนรัตน ผู้เป็นแม่กองชำระพระวินัยปิฎกในสังคายนาครั้งที่ 9 กับสมเด็จพระพนรัตน ผู้รจนาคัมภีร์สังคีติยวงศ์เป็นคนละคนกัน
เอาแค่นี้ก่อนไว้ให้คิดต่อกับครับ การนับการแปลอรรถกถาเป็นการสังคายนาจะเป็นข้ออ้างว่ามีการสอดแทรกเนื้อความในอรรถกถามาใส่ไว้ในพระไตรปิฎกหรือเปล่า จริง ๆ มีอีกหลายประเด็นถ้ามีข้อโต้แย้งเพิ่มเติมจะมาต่อครับ