
☼ ๔ คนหาม ๓ คนแห่ ๑ คนนั่งแคร่ ๒ คนพาไป ☼
ปริศนาธรรมนี้ สื่อให้เรามีสติมีปัญญาระลึกไว้ซึ่งความดี ความเป็นจริงของเหตุและผลทั้งหลาย
๔ คนหาม หมายถึง ธาตุทั้งสี่ที่ประกอบเป็นรูปร่างตัวตนของเรา อันได้แก่ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุลม ธาตุไฟ
๓ คนแห่ หมายถึง ไตรลักษณ์ (กฎอันธรรมดาสามข้อของสรรพสิ่งทั้งปวง) อันได้แก่ อนิจจัง (ความไม่เที่ยงแท้) ทุกข์ขัง (ความเป็นทุกข์ที่เปลี่ยนแปลงไม่คงทน) อนัตตา (ความไม่ใช่ตัวตนที่ไม่ยั่งยืน)
๑ คนนั่งแคร่ หมายถึง จิตใจทั้งจิตสังขารและจิตวิญญาณ อันรวมตัวด้วยธาตุทั้งสี่ (ขันธ์ ๕) จิตเป็นนาย กายเป็นบ่าว จิตนี้สำคัญยิ่ง ผู้มีปัญญาย่อมพิจารณาขวนขวายพัฒนาจิตตนอยู่เป็นนิจ
๒ คนพาไป หมายถึง กรรมดีและกรรมชั่ว บุญกุศลและบาป ที่เราได้สร้างไว้ เราเป็นผู้เริ่มเจตนาในกรรมดีกรรมชั่ว ผลแห่งเหตุเจตนานั้นย่อมติดตามเราเหมือนเงาติดตามตัว ไม่มีใครหนีหรือลบล้างกรรมที่ทำไว้ได้
☼ยศและลาภ หาบไป ไม่ได้แน่
เว้นเสียแต่ ต้นทุน บุญกุศล
ต้องละทิ้ง สิ่งที่หวง ให้ปวงชน
แม้ร่างตน เขายังเอา ไปเผาไฟ
ตอนเกิดมา เจ้ามี มือเปล่าเปล่า
เจ้าจะเอา แต่สุข สนุกไฉน
มามือเปล่า เจ้าจะ เอาอะไร
เจ้าก็ไป มือเปล่า เหมือนเจ้ามา
☼อย่าดูหมิ่น บาปกรรม ว่าทำน้อย
จะไม่ด้อย ตามต้อง สนองผล
แม้ทำชั่ว นิดหน่อย พลอยกังวล
ย่อมพาตน ตกไป ในอบาย.
๔ คนหาม ๓ คนแห่.................
☼ ๔ คนหาม ๓ คนแห่ ๑ คนนั่งแคร่ ๒ คนพาไป ☼
ปริศนาธรรมนี้ สื่อให้เรามีสติมีปัญญาระลึกไว้ซึ่งความดี ความเป็นจริงของเหตุและผลทั้งหลาย
๔ คนหาม หมายถึง ธาตุทั้งสี่ที่ประกอบเป็นรูปร่างตัวตนของเรา อันได้แก่ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุลม ธาตุไฟ
๓ คนแห่ หมายถึง ไตรลักษณ์ (กฎอันธรรมดาสามข้อของสรรพสิ่งทั้งปวง) อันได้แก่ อนิจจัง (ความไม่เที่ยงแท้) ทุกข์ขัง (ความเป็นทุกข์ที่เปลี่ยนแปลงไม่คงทน) อนัตตา (ความไม่ใช่ตัวตนที่ไม่ยั่งยืน)
๑ คนนั่งแคร่ หมายถึง จิตใจทั้งจิตสังขารและจิตวิญญาณ อันรวมตัวด้วยธาตุทั้งสี่ (ขันธ์ ๕) จิตเป็นนาย กายเป็นบ่าว จิตนี้สำคัญยิ่ง ผู้มีปัญญาย่อมพิจารณาขวนขวายพัฒนาจิตตนอยู่เป็นนิจ
๒ คนพาไป หมายถึง กรรมดีและกรรมชั่ว บุญกุศลและบาป ที่เราได้สร้างไว้ เราเป็นผู้เริ่มเจตนาในกรรมดีกรรมชั่ว ผลแห่งเหตุเจตนานั้นย่อมติดตามเราเหมือนเงาติดตามตัว ไม่มีใครหนีหรือลบล้างกรรมที่ทำไว้ได้
☼ยศและลาภ หาบไป ไม่ได้แน่
เว้นเสียแต่ ต้นทุน บุญกุศล
ต้องละทิ้ง สิ่งที่หวง ให้ปวงชน
แม้ร่างตน เขายังเอา ไปเผาไฟ
ตอนเกิดมา เจ้ามี มือเปล่าเปล่า
เจ้าจะเอา แต่สุข สนุกไฉน
มามือเปล่า เจ้าจะ เอาอะไร
เจ้าก็ไป มือเปล่า เหมือนเจ้ามา
☼อย่าดูหมิ่น บาปกรรม ว่าทำน้อย
จะไม่ด้อย ตามต้อง สนองผล
แม้ทำชั่ว นิดหน่อย พลอยกังวล
ย่อมพาตน ตกไป ในอบาย.