โรคภูมิแพ้ แพ้อากาศ

นายแพทย์ชัยยศ  เด่นอริยะกูล
สต ศอ นาสิกแพทย์
โรงพยาบาลกลาง    
Credit : Health News

---

สวัสดีครับท่านผู้อ่านที่รักและเคารพ  ฉบับนี้ถือเป็นฉบับปฐมฤกษ์   เปิดตัวหนังสือและคอลัมน์เป็นครั้งแรก  ประกอบกับขณะนี้เริ่มเข้าสู่ฤดูหนาวแล้ว  อากาศหนาวเย็นลง  ท่านผู้อ่านจะมีปัญหามาพบแพทย์หู คอ จมูก  ด้วยเรื่องปัญหาเกี่ยวกับโรคของระบบทางเดินหายใจมากขึ้น   โรคยอดฮิตติดอันดับ ก็เห็นจะเป็นเรื่องโรคภูมิแพ้  หรือโรคแพ้อากาศ   ดังนั้นจึงขอเริ่มต้นด้วยเรื่องโรคที่พบบ่อยนี้   และจากสถิติล่าสุดของคนที่อยู่ตามเมืองใหญ่ทั่วโลก  รวมทั้งกรุงเทพมหานครด้วย พบว่า  จะมีคนเป็นโรคภูมิแพ้ หรือแพ้อากาศได้ประมาณ  15-20 % ของประชากรทั่วไป  แต่ละคนจะมีอาการมากน้อยแตกต่างกันไป  และ มีอยู่ราว 5 % ที่จำเป็นต้องรับประทานยา  หรือมาพบแพทย์  เนื่องจากมีอาการมาก ขั้นแรกเรามาทำความรู้จักโรคภูมิแพ้กันก่อน   โรคภูมแพ้  หรือโรคแพ้อากาศ เป็นโรคที่เกิดจากปฏิกิริยาของร่างกายที่ตอบสนองต่อสารก่อภูมิแพ้ในสภาพแวดล้อม  ก่อให้เกิดอาการผิดปกติของร่างกาย  สารก่อภูมิแพ้ที่ก่อให้เกิดอาการมีได้หลายรูปแบบ  เช่น  ถ้าเป็นสารที่อยู่ในอากาศ  ก่อให้เกิดอาการเมื่อเราสูดหายใจเข้าทางเดินหายใจ  ได้แก่ ฝุ่น  เชื้อรา  ตัวไรฝุ่น  ขนสัตว์  ละอองเกสรพืช  หญ้า เป็นต้น   ถ้าเป็นสารที่ก่อให้เกิดอาการเมื่อเราสัมผัสถูกทางผิวหนัง ได้แก่ นิเกิ้ล  น้ำหอม  เครื่องสำอาง   ยาง เป็นต้น  ถ้าเป็นสารที่ก่อให้เกิดอาการเมื่อเรารับประทาน ได้แก่  อาหารพวกนม  ถั่ว  อาหารทะเล  ผงชูรส  ยา  เป็นต้น  หรือสุดท้ายถ้าเป็นสารที่ฉีด หรือถูกกัด ต่อยเข้าไป ได้แก่ ยาฉีด  พิษแมลงต่างๆ เป็นต้น  อาการแสดงของโรคภูมิแพ้เป็นได้หลายอย่างตามระบบของร่างกาย  ที่ถูกสารก่อภูมิแพ้กระตุ้นให้เกิดโรค  เช่น  อาการทางจมูก  หรือที่เรียกว่าโรคแพ้อากาศ  ก่อให้เกิดอาการเยื่อบุจมูกอักเสบ  บวมคัดแน่นจมูก  หายใจลำบาก  มีน้ำมูกไหล จาม   ถ้าเป็นอาการทางคอ  ก็จะเกิดการระคายคอ  ไอ  คออักเสบเรื้อรัง  ถ้าเป็นที่หลอดลม  ก็ทำให้เกิดอาการหอบหืด  ถ้าเป็นที่ระบบทางเดินอาหาร  ทำให้เกิดอาการคลื่นไส้อาเจียน  ท้องเสียเรื้อรัง    เป็นทางตา ก่อให้เกิดอารอักเสบของเยื่อบุตาขาว  ตาแดง  คันตา  เคืองตา  ถ้าเป็นที่ผิวหนัง ก่อให้เกิดอารผื่นคัน  หรือลมพิษ  และถ้าแพ้มาก  อาจเกิดการบวมทั้งตัว  หายใจติดขัด  จนถึงขั้นช็อคและเสียชีวิตได้ ดังตัวอย่างที่เกิดในคนที่แพ้ยาหรือแพ้อาหารทะเล เป็นต้น  ดังนั้นจะเห็นได้ว่า  อาการของโรคภูมิแพ้ที่จริงแล้วมีได้หลายรูปแบบ  ขึ้นอยู่กับว่าจะเป็นที่ระบบใด  คนไข้บางคนเป็นเพียงอาการระบบเดียว  แต่มีบางคนที่โชคไม่ดี  เป็นได้หลายระบบพร้อมๆกัน  เช่น  ทั้งคันตา  มีน้ำมูก จาม  คันคอ ไอ  จนเป็นหอบหืดด้วย  เป็นต้น   เนื่องจากบทความนี้เกี่ยวข้องกับเฉพาะหู คอ จมูก   จึงขออนุญาตกล่าวถึงเฉพาะโรคแพ้อากาศ  หรือโรคภูมิแพ้ที่เป็นกับจมูก และลำคอก่อนนะครับ  อาการที่สำคัญของโรคแพ้อากาศ  คือ มีหายใจแน่นคัดจมูก  น้ำมูกไหลลักษณะใสเป็นน้ำ  คันจมูก  จนต้องขยี้จมูกบ่อยๆ ซึ่งเราจะพบเห็นชัดในเด็ก  จาม  มีบางคนดมไม่ค่อยได้กลิ่น   อาจร่วมกับอาการทางคอ  มีไอ  ระคายคอ  คันคอเรื้อรัง  และรู้สึกคันยิบๆ ที่เพดานอ่อน และลิ้นไก่ในช่องปากด้วย
แล้วเราจะทราบได้อย่างว่าเราเป็นโรคแพ้อากาศ  หรือเป็นหวัด  ข้อแตกต่างที่สามารถช่วยในการวินิจฉัยคือ  ถ้าเป็นหวัดที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย หรือไวรัส   มักจะมีไข้  รู้สึกหนาวๆ ร้อนๆ ครั่นเนื้อครั่นตัว  ปวดมึศีรษะ  ปวดเมื่อยตามร่างกาย  มีอาการเจ็บคอที่มากกว่าการระคายเคืองคอ  มีกลืนน้ำลายหรือกลืนอาหารลำบาก  การไอจะมาก  และที่สำคัญคือ  ถ้าเป็นหวัด  อาการดังกล่าวจะต่อเนื่องไปตลอดทั้งวัน  ในขณะที่ถ้าเป็นโรคแพ้อากาศ  อาการจะเป็นๆ หายๆ ตามช่วงเวลาของวัน  เช่น มักเริ่มเป็นตอนเช้าตื่นนอน  ประมาณ 1 – 2 ชั่วโมง  แล้วก็หายไป  กลับมาเป็นอีกครั้งตอนเย็น หรือก่อนนอน  ส่วนในช่วงที่ไม่มีอาการ  ก็จะเป็นเหมือนคนปกติโดยทั่วไป   และถ้าสูดหายใจเอาสิ่งที่แพ้เข้าไปก็จะเกิดอาการขึ้นทันที  แต่ในคนที่เป็นโรคแพ้อากาศ  ก็สามารถเป็นหวัดร่วมด้วยได้  ทำให้อาการแสดงเป็นมากขึ้นอีก  ส่วนการรักษา  และการปฏิบัติตนเองในกรณีที่เป็นโรคแพ้อากาศ  ขออนุญาตไปไว้ในฉบับหน้านะครับ  ผมขอบอก.