จากที่ Jack Ma มาบรรยายที่ไทย เมื่อหลายวันมาแล้ว
ช่วงนั้น นั่งอ่าน Facebook เพื่อนๆ มีการพูดถึงคำพูดเจ๋งๆ ของคนรวยอย่างแจ็คหม่า ผู้ก่อตั้งอาลีบาบาว่า
''คนที่เอาใจยากที่สุดคือ คนจน'' ซึ่งพอผมอ่านไป ก็รู้สึกว่าเหตุผลที่ว่ามา มันฟังไม่ขึ้นเท่าไหร่
และให้พูดก็พูด ผมไม่ค่อยเชื่อถืออะไรที่ Jack Ma พูดเท่าไหร่ (แม้ในตอนนี้ก็ตาม)
เพราะถ้าใครที่รู้จักประเทศจีน และ คนคนนี้จริงๆ จะรู้ว่า เขาเป็นแค่เครื่องสร้างภาพในกับจีนเท่านั้น
ตอนนั้น ผมความคิดโต้แย้งไปต่างๆนานา แต่ประเด็นหลักๆที่คิด คือ
- โอ้โห ช่างกล้านะ มาด่าคนจน ซึ่งเป็นฐานของคนส่วนใหญ่ในสังคมเลย ไม่กลัวกระแสต่อต้านเหรอ ฐานคนฟังจะหาย
- ไอ้สาเหตุที่คนจน ก็เพราะว่า โครงสร้างทางสังคมมันเอาเปรียบ คนจนต่างหาก
มันมีอะไรมากกว่านั้นเยอะ มีสรุปแบบนี้ได้ยังไง
Jack Ma สรุปเป็นข้อๆดังนี้
[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้Jack Ma ผู้ก่อตั้งอาลีบาบา พูดว่า คนที่เอาใจยากที่สุดคือคนจน
ถ้าเราให้อะไรเขาฟรี ๆ เขาจะคิดว่า "นี่เป็นกับดัก"
ถ้าเราบอกเขาให้ลงทุนน้อย ๆ สิ เขาจะบอกว่า "ก็จะได้กำไรนิดหน่อยเอง"
งั้นบอกให้เขาลงทุนเยอะ ๆ สิ เขาจะบอกว่า "ไม่มีเงิน"
บอกให้เขาลองสิ่งใหม่ ๆ เขาจะบอกว่า "ไม่มีประสบการณ์"
บอกให้เขาทำธุรกิจดั้งเดิม เขาจะบอกว่า "มันยากนะ"
บอกให้เขาทำธุรกิจสมัยใหม่ เขาจะบอกว่า "มันคือธุรกิจขายตรง"
บอกให้เขาเปิดร้านขายของ เขาจะบอกว่า "มันไม่มีอิสระ"
บอกให้เขาเริ่มธุรกิจใหม่ ๆ เขาจะบอกว่า "ไม่ชำนาญ"
คนพวกนี้มีอะไรเหมือนกัน คือ ชอบถามกูเกิ้ล และชอบคุยกับพวกที่ล้มเหลวเหมือนตัวเอง คิดมากกว่าศาสตราจารย์ในมหาวิทยาลัย แต่ลงมือทำอะไรน้อยกว่าคนตาบอดเสียอีก
ลองถามพวกเขาดูสิว่า "คุณทำอะไรได้บ้าง" เขาจะตอบไม่ได้
ถ้าคุณถามผมถึงบทสรุปน่ะหรือแทนที่จะให้หัวใจเต้นเร็ว ๆ หัดทำอะไรที่มันเร็วกว่าแทนที่จะมานั่งตั้งคำถาม ทำมันเลยดีกว่าไหม
คนที่ล้มเหลวมักมีพฤติกรรมเหมือนกันอยู่อย่างหนึ่งคือ
"ชีวิตทั้งชีวิต มีแต่คำว่า 'ดูก่อน'"
-------------------------------
แต่หลังจากนั้นมาไม่กี่วัน ผมก็เจอเหตุการณ์ที่มี pattern ซ้ำๆเข้ามา
จากความที่เศรษฐกิจตกต่ำและผมต้องไปขายของให้คนจน(ที่ไม่คิดว่า คนเองจน)
เมื่อคนจนอยากได้ของดี ของที่มันอาจจะไม่ได้เหมาะกับเขา
ประเภทที่ว่า ของอะไร ใช้ยังไงให้เกิดประโยชน์สูงสุดไม่รู้แหละ แต่ขอราคาต่ำๆแบบ จนเรียกได้ว่า เกือบจะแจกฟรี
ไอ้คำพูดของ Jack Ma ก็พรวยพุ่งออกมา สู่หัวของผม เต็มไปหมด
ผมว่า ผมเริ่มจะเข้าใจเขาแล้ว แต่มันมาจากมุมมองอีกมุมมองหนึ่ง ซึ่งมีเหตุผลมากกว่า
ผมเข้าใจแล้วว่า ทำไมคนจนถึงเอาใจยาก มันเป็นทฤษฎีเชิงสังคมแบบนี้ คือ
- คนจนไม่รู้จัก ต้นทุน ในการได้ของมา
คนจนได้รับสวัสดิการต่างๆ มากกว่า คนที่มีเงิน , ในวันที่มีคนสงสารแล้วให้เขาฟรีๆ จนเคยตัว
จิตใต้สำนึกของเขาจะคิดว่า ถ้ามีคนมาให้เงิน เท่ากับ เสมอตัว , ถ้าไม่ได้ เท่ากับ ขาดทุน , ถูกเอาเปรียบ
- ผมยกตัวอย่าง ขอทาน นะครับ ถือว่าเป็นคนจนประเภทหนึ่งที่ชัดเจน
เวลาคนมองขอทาน มันจะต้องมีความสงสารปะปนอยู่บ้างแหละ
เพราะความสงสารนั้น เลยมีคนให้เงินไป , นานไปๆ คนประเภทนี้ ก็จะเคยตัว นั่งเฉยๆ ก็มีได้ตังค์
หรือ ร้องเพลงห่วยๆ ประเภทที่ว่า เจ้าของค่ายมาฟังแล้ว
เอาเงินไปเลย พัน หนึ่ง แล้วอย่ามาร้องเพลงกูให้เสีย
แต่ส่วนใหญ่ เราก็ให้เงินไปครับ เพราะอาจจะรู้สึกว่า เขาพิการอะไรบางอย่าง อาจจะตาบอดข้างหนึ่ง
หรือ เขาจะพยายามจะทำตัวให้น่าสงสารก็ไม่รู้ , บางครั้งเราก็ไม่แน่ใจนักว่า เขาพิการตรงไหน
- คนจนไม่มีต้นทุนทางสังคม , เวลาไม่พอใจอะไรขึ้นมา ก็เอาความที่เป็นตาสีตาสาของตัวเอง ออกไปโวยวาย
ถ้าหากสิ่งที่คนจนโวยวายนั้น มันผิด หรือ มารู้ภายหลังว่า ผิด , คนจนก็จะแก้ตัวได้ว่า ตัวเองไม่มีการศึกษา
ไม่มีการศึกษาก็เพราะว่า ตัวเองจน , จน ก็เพราะว่า คนรวยเอาเปรียบอีก
อีกวาทกรรมหนึ่ง ของคนจน ที่ฟังกันจนเบื่อ และโคตรจะไม่จริงเลย ก็คือ "กำลังทำงานช่วยให้คนอื่นรวยอยู่"
ซึ่งมันไม่จริงเลย แน่จริงก็เอาเงินพ่อแม่ ขายที่นา มาทำเองเลย คนไม่มีกึ๋น ที่นั่งสบายๆ รับเงินเดือน
ลองมาแบกความเสี่ยงดู 99.99% พวกนี้ไม่กล้าหรอก แต่ก็ใช้วาทกรรมนี้ ทำให้ตัวเองรู้สึกมีค่า
แล้วคราวนี้ เมื่อคนจนเกิดโลภขึ้นมา คิดว่า ตัวเองรายไม่พอ หรือ จะมาทำธุรกิจ ผลลัพธ์มันจะเป็นยังไง
ผลลัพธ์ ก็คือ เขาอยากจะได้รับต้นทุน หรือ การช่วยเหลือ ในทั้งแบบที่เป็นคนรวยและเป็นคนจน
ถ้าเขาผิดพลาด สมมุติ ขาดทุนไป 5 หมื่น เขาก็อาจจะเรียกร้องสวัสดิการชดเชยการทำธุรกิจแล้วขาดทุนของคนจน
แต่ถ้าสำเร็จ ก็อยากจะได้สัก 5 แสนขึ้นไป , อืม ตอนนี้ คุณเริ่มรู้สึกรึยังว่า คุณเอาใจคนประเภทนี้ไม่ถูก
คือ คนจนประเภทนี้ มันจนทั้งเงิน และ ความสามารถ และ ต้นทุนในด้านอื่นๆ
คือ ถ้าให้เสียสละ ลงทุน 100 บาท เพื่อซื้อหนังสือ ก็จะเอาหนังสือประเภท รวย แรง เร็ว
คนพวกนี้จะไม่ยอมลงทุน ในหนังสือประเภท เศรษฐศาสตร์ การตลาด อะไรทำนองนี้
เพราะ ไม่มีต้นทุนทางความคิด ที่จะเข้าใจได้ว่า มันจะกลายไปเป็นเงินได้อย่างไร
ลงท้ายคนพวกนี้ ก็เลย ไม่มีต้นทุนอะไรอย่างอื่นในตัวเลย , เวลาไปเห็นคนอื่นสำเร็จ ก็คิดอย่างง่ายๆ
ไม่เข้าใจงานจำนวน 90 % ของผู้ประกอบการที่เขามองไม่เห็น หรือ ไม่รู้ว่ามันจำเป็นต้องทำงานหนักแค่ไหน กว่าจะสำเร็จอะไรสักอย่าง
''คนที่เอาใจยากที่สุดคือ คนจน'' วาทะเด็ด แจ็ค หม่า ผู้ก่อตั้งอาลีบาบา
ช่วงนั้น นั่งอ่าน Facebook เพื่อนๆ มีการพูดถึงคำพูดเจ๋งๆ ของคนรวยอย่างแจ็คหม่า ผู้ก่อตั้งอาลีบาบาว่า
''คนที่เอาใจยากที่สุดคือ คนจน'' ซึ่งพอผมอ่านไป ก็รู้สึกว่าเหตุผลที่ว่ามา มันฟังไม่ขึ้นเท่าไหร่
และให้พูดก็พูด ผมไม่ค่อยเชื่อถืออะไรที่ Jack Ma พูดเท่าไหร่ (แม้ในตอนนี้ก็ตาม)
เพราะถ้าใครที่รู้จักประเทศจีน และ คนคนนี้จริงๆ จะรู้ว่า เขาเป็นแค่เครื่องสร้างภาพในกับจีนเท่านั้น
ตอนนั้น ผมความคิดโต้แย้งไปต่างๆนานา แต่ประเด็นหลักๆที่คิด คือ
- โอ้โห ช่างกล้านะ มาด่าคนจน ซึ่งเป็นฐานของคนส่วนใหญ่ในสังคมเลย ไม่กลัวกระแสต่อต้านเหรอ ฐานคนฟังจะหาย
- ไอ้สาเหตุที่คนจน ก็เพราะว่า โครงสร้างทางสังคมมันเอาเปรียบ คนจนต่างหาก
มันมีอะไรมากกว่านั้นเยอะ มีสรุปแบบนี้ได้ยังไง
Jack Ma สรุปเป็นข้อๆดังนี้
[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้
-------------------------------
แต่หลังจากนั้นมาไม่กี่วัน ผมก็เจอเหตุการณ์ที่มี pattern ซ้ำๆเข้ามา
จากความที่เศรษฐกิจตกต่ำและผมต้องไปขายของให้คนจน(ที่ไม่คิดว่า คนเองจน)
เมื่อคนจนอยากได้ของดี ของที่มันอาจจะไม่ได้เหมาะกับเขา
ประเภทที่ว่า ของอะไร ใช้ยังไงให้เกิดประโยชน์สูงสุดไม่รู้แหละ แต่ขอราคาต่ำๆแบบ จนเรียกได้ว่า เกือบจะแจกฟรี
ไอ้คำพูดของ Jack Ma ก็พรวยพุ่งออกมา สู่หัวของผม เต็มไปหมด
ผมว่า ผมเริ่มจะเข้าใจเขาแล้ว แต่มันมาจากมุมมองอีกมุมมองหนึ่ง ซึ่งมีเหตุผลมากกว่า
ผมเข้าใจแล้วว่า ทำไมคนจนถึงเอาใจยาก มันเป็นทฤษฎีเชิงสังคมแบบนี้ คือ
- คนจนไม่รู้จัก ต้นทุน ในการได้ของมา
คนจนได้รับสวัสดิการต่างๆ มากกว่า คนที่มีเงิน , ในวันที่มีคนสงสารแล้วให้เขาฟรีๆ จนเคยตัว
จิตใต้สำนึกของเขาจะคิดว่า ถ้ามีคนมาให้เงิน เท่ากับ เสมอตัว , ถ้าไม่ได้ เท่ากับ ขาดทุน , ถูกเอาเปรียบ
- ผมยกตัวอย่าง ขอทาน นะครับ ถือว่าเป็นคนจนประเภทหนึ่งที่ชัดเจน
เวลาคนมองขอทาน มันจะต้องมีความสงสารปะปนอยู่บ้างแหละ
เพราะความสงสารนั้น เลยมีคนให้เงินไป , นานไปๆ คนประเภทนี้ ก็จะเคยตัว นั่งเฉยๆ ก็มีได้ตังค์
หรือ ร้องเพลงห่วยๆ ประเภทที่ว่า เจ้าของค่ายมาฟังแล้ว
แต่ส่วนใหญ่ เราก็ให้เงินไปครับ เพราะอาจจะรู้สึกว่า เขาพิการอะไรบางอย่าง อาจจะตาบอดข้างหนึ่ง
หรือ เขาจะพยายามจะทำตัวให้น่าสงสารก็ไม่รู้ , บางครั้งเราก็ไม่แน่ใจนักว่า เขาพิการตรงไหน
- คนจนไม่มีต้นทุนทางสังคม , เวลาไม่พอใจอะไรขึ้นมา ก็เอาความที่เป็นตาสีตาสาของตัวเอง ออกไปโวยวาย
ถ้าหากสิ่งที่คนจนโวยวายนั้น มันผิด หรือ มารู้ภายหลังว่า ผิด , คนจนก็จะแก้ตัวได้ว่า ตัวเองไม่มีการศึกษา
ไม่มีการศึกษาก็เพราะว่า ตัวเองจน , จน ก็เพราะว่า คนรวยเอาเปรียบอีก
อีกวาทกรรมหนึ่ง ของคนจน ที่ฟังกันจนเบื่อ และโคตรจะไม่จริงเลย ก็คือ "กำลังทำงานช่วยให้คนอื่นรวยอยู่"
ซึ่งมันไม่จริงเลย แน่จริงก็เอาเงินพ่อแม่ ขายที่นา มาทำเองเลย คนไม่มีกึ๋น ที่นั่งสบายๆ รับเงินเดือน
ลองมาแบกความเสี่ยงดู 99.99% พวกนี้ไม่กล้าหรอก แต่ก็ใช้วาทกรรมนี้ ทำให้ตัวเองรู้สึกมีค่า
แล้วคราวนี้ เมื่อคนจนเกิดโลภขึ้นมา คิดว่า ตัวเองรายไม่พอ หรือ จะมาทำธุรกิจ ผลลัพธ์มันจะเป็นยังไง
ผลลัพธ์ ก็คือ เขาอยากจะได้รับต้นทุน หรือ การช่วยเหลือ ในทั้งแบบที่เป็นคนรวยและเป็นคนจน
ถ้าเขาผิดพลาด สมมุติ ขาดทุนไป 5 หมื่น เขาก็อาจจะเรียกร้องสวัสดิการชดเชยการทำธุรกิจแล้วขาดทุนของคนจน
แต่ถ้าสำเร็จ ก็อยากจะได้สัก 5 แสนขึ้นไป , อืม ตอนนี้ คุณเริ่มรู้สึกรึยังว่า คุณเอาใจคนประเภทนี้ไม่ถูก
คือ คนจนประเภทนี้ มันจนทั้งเงิน และ ความสามารถ และ ต้นทุนในด้านอื่นๆ
คือ ถ้าให้เสียสละ ลงทุน 100 บาท เพื่อซื้อหนังสือ ก็จะเอาหนังสือประเภท รวย แรง เร็ว
คนพวกนี้จะไม่ยอมลงทุน ในหนังสือประเภท เศรษฐศาสตร์ การตลาด อะไรทำนองนี้
เพราะ ไม่มีต้นทุนทางความคิด ที่จะเข้าใจได้ว่า มันจะกลายไปเป็นเงินได้อย่างไร
ลงท้ายคนพวกนี้ ก็เลย ไม่มีต้นทุนอะไรอย่างอื่นในตัวเลย , เวลาไปเห็นคนอื่นสำเร็จ ก็คิดอย่างง่ายๆ
ไม่เข้าใจงานจำนวน 90 % ของผู้ประกอบการที่เขามองไม่เห็น หรือ ไม่รู้ว่ามันจำเป็นต้องทำงานหนักแค่ไหน กว่าจะสำเร็จอะไรสักอย่าง