ทาสถือว่าเป็นชนชั้นที่ต่ำที่สุดของสังคมไทยและอีกหลายๆวัฒนธรรมทั่วโลก และบางครั้งถูกตีค่าเป็นเพียงสิ่งของ ไม่ใช่คน
หลังการเลิกทาสจนทาสหมดไปจากแผ่นดินไทย ทาสจำนวนมากถึงกับเคว้ง เพราะไม่สามารถทำมาหากินอะไรได้ เพราะตัวเองเป็นทาสมาชั่วชีวิต ส่วนหนึ่งต้องไปรับใช้นายเก่าเหมือนเดิม
แต่ที่ผมจะเขียนนั้นไม่ได้หมายถึงทาสที่เป็นชนชั้น แต่หมายถึงทาสเชิงจิตใจ จนไม่อาจปฏิเสธได้ว่า ผู้ใดไม่เป็นทาสนั้น...ไม่มี
ท่านเจ้าคุณ
ชายหนุ่มอนาคตไกล เป็นพระยาตั้งแต่หนุ่ม หน้าที่การงานดี บ้านรวย เมียหลาย น้อยนักที่จะหาใครสมบูรณ์แบบได้แบบนี้ แต่เพราะความสมบูรณ์แบบในคนนั้นไม่มีในโลก ท่านเจ้าคุณก็เช่นกันที่ตกเป็นทาสของความสมบูรณ์แบบ คือการไม่ยอมรับในจุดบกพร่องของตัวเอง จนนำมาซึ่งการขาดสติ จนทำอะไรโง่ เรื่องของคนอื่นท่านมีปัญญเฉียบขาดดุจอิคคิวซัง แต่พอเรื่องของเย็น(ที่จะเกิดขึ้นในตอนต่อๆไป)กลับทำอะไรโง่ๆ เพียงเพราะเย็นเป็นเมีย มีเรื่องด่างพร้อย เหมือนตัวเองโดนทรยศ ทำให้ความสมบูณณ์แบบของตัวเองต้องมัวหมอง สุดท้าย ตัวเองก็ถูกนางร้ายจูงจมูกตั้งนาน คนแบบนี้มันก็มีเหมือนกัน ตัวเองเก่ง หน้าที่การงานดี การศึกษาสูง แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าโง่ไม่เป็น บ่อยครั้งที่ทำพลาด แทนที่จะแก้ไข แต่กลับทำอะไรแย่ๆเพื่อปกป้องความสมบูรณ์แบบของตัวเอง
สาลี่
เมียคนแรกที่ต้องกลายเป็นเมียน้อย สาลี่มีปมถึง2อย่าง อยากแรกคือ ตกเป็นทาสการพนัน แม้สาลี่จะรักท่านเจ้าคุณแค่ไหน แต่ก็ไม่สามารถเอาชนะความอยากของตัวเองได้ แม้จะรู้ดีว่าท่านเจ้าคุณเกลียดการพนัน แต่ก็ไม่สามารถหยุดได้ สุดท้ายก็ต้องหลอกลวงคนที่ตัวเองรักเมื่อยังทำสิ่งที่เจ้าคุณไม่ชอบ บางครั้ง ถ้าลูก เมีย พ่อแม่ คนที่คุณรักมาขอให้คุณเลิก ในยิ่งที่ไม่ดี เช่น บุหรี่ เหล้า ยา การพนัน ถ้าคุณบอกว่าคุณรักเค้าคุณเลิกเพื่อเค้าได้หรือเปล่า ส่วนหนึ่งก็ทำได้ แต่ก็มีมากที่ไม่สามารถเอาชนะมันได้
อีกเรื่องคือสาลี่นั้นสูญเสียเจ้าคุณ ตำแหน่งเอกภรรยาให้คุณหญิงดังนั้นสาลี่จึงทำทุกวิถีทางที่จะเอาสิ่งที่เสียไปกลับมา แน่นอนสาลี่ตกเป็นทาสของสิ่งนั้น สาลี่เลือกที่จะไม่อยู่กับสิ่งที่มี แต่ไขว่ขว้าเอากับสิ่งที่เสียไปแล้ว ซึ่งมันก็ยิ่งทำให้เรื่องแย่ลงจนสุดท้ายสิ่งที่สาลี่เหลืออยู่ตอนนี้ ก็กลายเป็นสิ่งที่เคยมีในวันข้างหน้า
คุณหญิง
แน่นอนว่าคุณหญิงตรงข้ามกับสาลี่ แต่สิ่งที่เหมือนกันคือการตกเป็นทาส ทาสของความกลัว กลัวที่จะสูญเสีย แม้จะเป็นคุณหญิง เป็นใหญ่ในบ้าน แต่ด้วยสถานภาพที่ไม่มั่นคง การที่ไม่มีลูก ประกอบกับเจ้าคุณรักสาลี่ จนสาลี่ท้องขึ้นมา ทำให้ความกลัวที่จะสูญเสียเด่นชัดขึ้น จนในที่สุดคนที่แสนดีคนหนึ่งในเรื่อง ก็ต้องตกเป็นทาสความกลัวจะต้องทำสิ่งที่จะทำลายคนอื่นโดยใช้บุญคุณ มารักษาสิ่งที่ตนเองจะสูญเสียไป
แม้คุณหญิงจะเป็นใหญ่ในบ้านเป็นเจ้านาย แต่ก็เป็นเจ้านายเพราะหน้าที่ แต่ตามความสามารถนั้นกลับไม่เป็นแบบนั้น ตลอดเวลาคุณหญิงปล่อยให้คนอื่นมีอิทธิพลเหนือความคิดตัวเอง ไม่ว่าจะเป็นแม่ ที่เสี้ยมสอนให้สร้างอำนาจในบ้าน หรือแม้แต่นมที่เป็นคนใช้ของตัวเอง ก็สามารถชี้นำความคิดของผู้เป็นนายได้ จนบางครั้งก็ไม่รู้ว่าใครเป็นเจ้านายใครกันแน่
พี่ฟัก
ตรงกันข้ามกับคุณหญิง พี่ฟักเก่ง มีความสามารถเป็นผู้นำคนหมู่มาก พี่ฟักเป็นหัวหน้าทาส แต่หัวหน้าทาสก็คือทาสอยู่ดี พี่ฟักคือตัวอย่างของเจ้านายตามความสามารถ ไม่ใช่ตามหน้าที่แบบคุณหญิง คุณหญิงสั่งทาสได้ครึ่งเดียว เพราะอีกครึ่งสาลี่ดึงไป แต่พี่ฟักแม้เป็นเพียงทาสกลับสั่งทาสได้ทั้งหมด คิดดูเอาละกันว่าใครสมควรเป็นนายมากกว่ากัน มันก็เหมือนสังคมไทย บางที่ลูกน้องก็อาจจะเก่งกว่าหัวหน้าหรือเจ้าของร้าน แต่เพราะไม่ใช่หัวหน้าเลยไม่อาจโตไปได้มากกว่านี้
บุญมี
ตัวอย่างทาสความแค้นชนิด ล้างแค้น10ปียังไม่สาย ไม่ต้องอธิบายอะไรมาก บุญมีทำทุกอย่างเพื่อแก้แค้นให้พ่อจนสุดท้ายความแค้นต้องทำลายชีวิตของตัวเองลง ความแค้นเหมือนกับไฟ ที่สุดท้าย สิ่งที่มันเผาผลาญก็คือคบไฟที่จุดมันขึ้นมา
เย็น
ทาสของบุญคุณ เย็นเจียมตัว เสียสละ เย็นเป็นทาสทั้งกายและใจยอมมันไปหมดทุกเรื่องเพียงเพราะบุญคุณ จนแม้จะทำให้ตัวเองเจ็บปวดก็ยอม เพราะบุญคุณ เย็นเป็นคนที่น่าสงสาร แบบบางครั้งก็สมน้ำหน้าเพียงเพราะคำว่าบุญคุณในสิ่งที่ตัวเองเลือก แม้ว่าในความเป็นจริงมันคือผลประโยชน์ต่างตอบแทน แต่เย็นเลือกที่จะมองว่ามันเป็นบุญคุณที่หาที่สุดมิได้ จนตัวเองต้องถูกพรากทุกสิ่งทุกอย่างไป คนอย่างเย็นนั้นมีมากในสังคมไทย เพราะมุมมองคำว่าบุญคุณ บุญคุณถูกนำมาพร้อมกับคำว่าไม่สำนึกบุญคุณหรือว่าอกตัญญู จนทำให้คนต้องกลายเป็นเหมือนทาสไป ซึ่งหากบอกว่าบุญคุณคือการตอบแทน มันจะต่างอะไรกับผลประโยชน์ต่างตอบแทน ซื้อมาขายไป แต่หากบุญคุณคือการทดแทน มันจะต่างออกไปเพราะมันไม่มีมีเครื่องชี้วัดมาผูกมัด มันคือใจต่อใจ นั่นทำให้บุญคุณเป็นสิ่งสูงค่า มากกว่าเป็นเครื่องมือแสวงหาผลประโยชน์จากคนที่เห็นแก่ตัว
นางทาส : ผู้ใดไม่เป็นทาสนั้น...ไม่มี
หลังการเลิกทาสจนทาสหมดไปจากแผ่นดินไทย ทาสจำนวนมากถึงกับเคว้ง เพราะไม่สามารถทำมาหากินอะไรได้ เพราะตัวเองเป็นทาสมาชั่วชีวิต ส่วนหนึ่งต้องไปรับใช้นายเก่าเหมือนเดิม
แต่ที่ผมจะเขียนนั้นไม่ได้หมายถึงทาสที่เป็นชนชั้น แต่หมายถึงทาสเชิงจิตใจ จนไม่อาจปฏิเสธได้ว่า ผู้ใดไม่เป็นทาสนั้น...ไม่มี
ท่านเจ้าคุณ
ชายหนุ่มอนาคตไกล เป็นพระยาตั้งแต่หนุ่ม หน้าที่การงานดี บ้านรวย เมียหลาย น้อยนักที่จะหาใครสมบูรณ์แบบได้แบบนี้ แต่เพราะความสมบูรณ์แบบในคนนั้นไม่มีในโลก ท่านเจ้าคุณก็เช่นกันที่ตกเป็นทาสของความสมบูรณ์แบบ คือการไม่ยอมรับในจุดบกพร่องของตัวเอง จนนำมาซึ่งการขาดสติ จนทำอะไรโง่ เรื่องของคนอื่นท่านมีปัญญเฉียบขาดดุจอิคคิวซัง แต่พอเรื่องของเย็น(ที่จะเกิดขึ้นในตอนต่อๆไป)กลับทำอะไรโง่ๆ เพียงเพราะเย็นเป็นเมีย มีเรื่องด่างพร้อย เหมือนตัวเองโดนทรยศ ทำให้ความสมบูณณ์แบบของตัวเองต้องมัวหมอง สุดท้าย ตัวเองก็ถูกนางร้ายจูงจมูกตั้งนาน คนแบบนี้มันก็มีเหมือนกัน ตัวเองเก่ง หน้าที่การงานดี การศึกษาสูง แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าโง่ไม่เป็น บ่อยครั้งที่ทำพลาด แทนที่จะแก้ไข แต่กลับทำอะไรแย่ๆเพื่อปกป้องความสมบูรณ์แบบของตัวเอง
สาลี่
เมียคนแรกที่ต้องกลายเป็นเมียน้อย สาลี่มีปมถึง2อย่าง อยากแรกคือ ตกเป็นทาสการพนัน แม้สาลี่จะรักท่านเจ้าคุณแค่ไหน แต่ก็ไม่สามารถเอาชนะความอยากของตัวเองได้ แม้จะรู้ดีว่าท่านเจ้าคุณเกลียดการพนัน แต่ก็ไม่สามารถหยุดได้ สุดท้ายก็ต้องหลอกลวงคนที่ตัวเองรักเมื่อยังทำสิ่งที่เจ้าคุณไม่ชอบ บางครั้ง ถ้าลูก เมีย พ่อแม่ คนที่คุณรักมาขอให้คุณเลิก ในยิ่งที่ไม่ดี เช่น บุหรี่ เหล้า ยา การพนัน ถ้าคุณบอกว่าคุณรักเค้าคุณเลิกเพื่อเค้าได้หรือเปล่า ส่วนหนึ่งก็ทำได้ แต่ก็มีมากที่ไม่สามารถเอาชนะมันได้
อีกเรื่องคือสาลี่นั้นสูญเสียเจ้าคุณ ตำแหน่งเอกภรรยาให้คุณหญิงดังนั้นสาลี่จึงทำทุกวิถีทางที่จะเอาสิ่งที่เสียไปกลับมา แน่นอนสาลี่ตกเป็นทาสของสิ่งนั้น สาลี่เลือกที่จะไม่อยู่กับสิ่งที่มี แต่ไขว่ขว้าเอากับสิ่งที่เสียไปแล้ว ซึ่งมันก็ยิ่งทำให้เรื่องแย่ลงจนสุดท้ายสิ่งที่สาลี่เหลืออยู่ตอนนี้ ก็กลายเป็นสิ่งที่เคยมีในวันข้างหน้า
คุณหญิง
แน่นอนว่าคุณหญิงตรงข้ามกับสาลี่ แต่สิ่งที่เหมือนกันคือการตกเป็นทาส ทาสของความกลัว กลัวที่จะสูญเสีย แม้จะเป็นคุณหญิง เป็นใหญ่ในบ้าน แต่ด้วยสถานภาพที่ไม่มั่นคง การที่ไม่มีลูก ประกอบกับเจ้าคุณรักสาลี่ จนสาลี่ท้องขึ้นมา ทำให้ความกลัวที่จะสูญเสียเด่นชัดขึ้น จนในที่สุดคนที่แสนดีคนหนึ่งในเรื่อง ก็ต้องตกเป็นทาสความกลัวจะต้องทำสิ่งที่จะทำลายคนอื่นโดยใช้บุญคุณ มารักษาสิ่งที่ตนเองจะสูญเสียไป
แม้คุณหญิงจะเป็นใหญ่ในบ้านเป็นเจ้านาย แต่ก็เป็นเจ้านายเพราะหน้าที่ แต่ตามความสามารถนั้นกลับไม่เป็นแบบนั้น ตลอดเวลาคุณหญิงปล่อยให้คนอื่นมีอิทธิพลเหนือความคิดตัวเอง ไม่ว่าจะเป็นแม่ ที่เสี้ยมสอนให้สร้างอำนาจในบ้าน หรือแม้แต่นมที่เป็นคนใช้ของตัวเอง ก็สามารถชี้นำความคิดของผู้เป็นนายได้ จนบางครั้งก็ไม่รู้ว่าใครเป็นเจ้านายใครกันแน่
พี่ฟัก
ตรงกันข้ามกับคุณหญิง พี่ฟักเก่ง มีความสามารถเป็นผู้นำคนหมู่มาก พี่ฟักเป็นหัวหน้าทาส แต่หัวหน้าทาสก็คือทาสอยู่ดี พี่ฟักคือตัวอย่างของเจ้านายตามความสามารถ ไม่ใช่ตามหน้าที่แบบคุณหญิง คุณหญิงสั่งทาสได้ครึ่งเดียว เพราะอีกครึ่งสาลี่ดึงไป แต่พี่ฟักแม้เป็นเพียงทาสกลับสั่งทาสได้ทั้งหมด คิดดูเอาละกันว่าใครสมควรเป็นนายมากกว่ากัน มันก็เหมือนสังคมไทย บางที่ลูกน้องก็อาจจะเก่งกว่าหัวหน้าหรือเจ้าของร้าน แต่เพราะไม่ใช่หัวหน้าเลยไม่อาจโตไปได้มากกว่านี้
บุญมี
ตัวอย่างทาสความแค้นชนิด ล้างแค้น10ปียังไม่สาย ไม่ต้องอธิบายอะไรมาก บุญมีทำทุกอย่างเพื่อแก้แค้นให้พ่อจนสุดท้ายความแค้นต้องทำลายชีวิตของตัวเองลง ความแค้นเหมือนกับไฟ ที่สุดท้าย สิ่งที่มันเผาผลาญก็คือคบไฟที่จุดมันขึ้นมา
เย็น
ทาสของบุญคุณ เย็นเจียมตัว เสียสละ เย็นเป็นทาสทั้งกายและใจยอมมันไปหมดทุกเรื่องเพียงเพราะบุญคุณ จนแม้จะทำให้ตัวเองเจ็บปวดก็ยอม เพราะบุญคุณ เย็นเป็นคนที่น่าสงสาร แบบบางครั้งก็สมน้ำหน้าเพียงเพราะคำว่าบุญคุณในสิ่งที่ตัวเองเลือก แม้ว่าในความเป็นจริงมันคือผลประโยชน์ต่างตอบแทน แต่เย็นเลือกที่จะมองว่ามันเป็นบุญคุณที่หาที่สุดมิได้ จนตัวเองต้องถูกพรากทุกสิ่งทุกอย่างไป คนอย่างเย็นนั้นมีมากในสังคมไทย เพราะมุมมองคำว่าบุญคุณ บุญคุณถูกนำมาพร้อมกับคำว่าไม่สำนึกบุญคุณหรือว่าอกตัญญู จนทำให้คนต้องกลายเป็นเหมือนทาสไป ซึ่งหากบอกว่าบุญคุณคือการตอบแทน มันจะต่างอะไรกับผลประโยชน์ต่างตอบแทน ซื้อมาขายไป แต่หากบุญคุณคือการทดแทน มันจะต่างออกไปเพราะมันไม่มีมีเครื่องชี้วัดมาผูกมัด มันคือใจต่อใจ นั่นทำให้บุญคุณเป็นสิ่งสูงค่า มากกว่าเป็นเครื่องมือแสวงหาผลประโยชน์จากคนที่เห็นแก่ตัว