ขอความเห็นจากผู้รู้เกี่ยวกับวงการเทนนิสบ้านเราหน่อยครับ

( ดูจากสารคดีของญี่ปุ่นที่วิเคราะห์วงการเทนนิสญี่ปุ่น และบทความฝรั่งปนๆ กัน ผมไม่ใช่ผู้รู้ด้านเทนนิสนะครับ จำๆ คนอื่นมาเล่าต่ออีกที )

เรื่องทำนองนี้ประเทศอื่น กีฬาอื่น เขาก็ปวดหัวแก้ไม่ได้เหมือนเรา เรื่องมีดาวรุ่งพุ่งแรงโผล่ออกมา ต่อจากนั้นก็ไม่มีใครทำได้อีก ปัญหานี้เกิดทั่วโลกและทุกกีฬาเลย
ในวงการเทนนิสจะมีบทความวิเคราะห์ทำนองนี้เยอะ เป็น 10 ปีแล้วเห็นจะได้

มีคนเคยสรุปปัจจัยที่สำคัญที่ทำให้วงการเทนนิสประเทศนั้นๆ ก้าวหน้า สามารถผลิตนักเทนนิสฝีมือระดับโลก(ระดับท็อป 100) สำหรับเทนนิสสมัยใหม่(คอร์ทช้าโต้นานๆ) ออกมาได้อย่างต่อเนื่อง :
1. ความสามารถในการเข้าแข่งขันระดับสูง - ประเทศที่การจัดการแข่งขันระดับอาชีพ หรือมีความสะดวกให้นักกีฬาสามารถเดินทางไปแข่งขันได้ง่าย เช่น อเมริกาที่รายการแข่งขันมาก ย่านยุโรปคนแต่ละประเทศก็สามารถเดินทางข้ามประเทศไปแข่งได้ง่าย
2. มีโค้ชที่เก่งเป็นจำนวนมากพอ - หลายประเทศที่มีระบบการฝึกฝนอบรมโค้ชให้มีเป็นจำนวนมากและมีแหล่งพัฒนาฝีมือให้โค้ชเหล่านั้น .. ญี่ปุ่นนอกจากมีระบบการฝึกอบรมโค้ชที่ดีแล้ว ยังส่งโค้ชบางคนไปเรียนงานที่อเมริกา สเปน ฝรั่งเศส
สิ่งหนึ่งที่มีผลไม่มาก ซึ่งหลายประเทศได้ลงทุนไปมากแต่ไม่ได้ผล คือ ศูนย์ฝึกที่มีอุปกรณ์ทันสมัยครบครัน .. การลงทุนพัฒนาศูนย์ฝึกทันสมัยมากไม่มีประโยชน์เลย หากไม่พัฒนาความสามารถของโค้ช โค้ชที่เก่งถึ้งไม่มีศูนย์ฝึกที่ทันสมัย ก็จะแสวงหาวิธีการฝึกที่ได้ผลสูงสุดสำหรับนักกีฬาได้ อย่างในประเทศแถบยุโรปตะวันออกที่ไม่มีศูนย์ฝึกทันสมัยดีๆ ดังๆ เลย แต่ก็สามารถปั้นนักเทนนิสดีๆ ออกมาได้เป็นจำนวนมาก
สิ่งหนึ่งที่หลายประเทศพลาดมาแล้ว คือ การไปเน้นศูนย์ฝึกเทนนิสแบบรวมศูนย์สู่ศูนย์กลางเพียงอย่างเดียว การลงทุนอย่างมากมายมหาศาลสร้างศูนย์ฝึกทันสมัยล้ำเลิศแห่งชาติที่เดียวเพื่อรวมให้นักเทนนิสในประเทศมาฝึกรวมร่วมกันหมด ไม่ได้นักเทนนิสชั้นยอดขึ้นมาได้อย่างต่อเนื่อง อเมริกัน อังกฤษ เยอรมัน และอีกหลายประเทศเคยพลาดมาแล้ว .. ต้องสร้างศูนย์ฝึกที่ไม่จำเป็นต้องทันสมัยล้ำเลิศ แค่มีเท่าที่จำเป็น แต่กระจายให้ทั่วทุกพื้นที่ที่มีการเล่นเทนนิสจะดีกว่า จะช่วยปั้นนักเทนนิสเยาวชนได้ทั่วถึงกว่า
3. มีสิ่งที่สร้างแรงบันดาลใจไปสู่ระดับโลก - อาจเป็นฮีโร่เทนนิสที่กำลังดัง หรือที่ดังแต่เลิกเล่นไปแล้ว ยังคงช่วยสร้างสีสันให้วงการ การ์ตูน กรณีญี่ปุ่นนอกจากมีฮีโร่เทนนิส การ์ตูนแล้ว นักเทนนิสเก่าๆ ดังๆ อย่าง มัสซึโอกะ ชูโซ ที่ออกมาช่วยประชาสัมพันธ์ สร้างสีสันให้วงการ คนนี้หน้าตาดี พูดเก่ง ออกทีวีบ่อย และยังเป็นหัวเรี่ยวหัวแรงในการปั้นนักเทนนิสญี่ปุ่นรุ่นใหม่ๆ จนถึงปัจจุบัน
4. เลือกสไตล์การเล่นให้เหมาะกับการก้าวสู่มืออาชีพ - อันนี้มีหลายปัจจัยนอกจากตัวผู้เล่นเองแล้ว ยังมีการแนะนำจากโค้ช กระแสนิยม สภาพสนามส่วนใหญ่ที่ใช้แข่งในประเทศนั้นๆ ด้วย
5. วัฒนธรรมการเล่นเทนนิสในประเทศ - ค่านิยม ความคาดหวัง ของการเล่นต้องสร้างการแข่งขันสูงเพื่อก้าวเข้าสู่ระดับอาชีพ การเล่นเทนนิสในประเทศอย่างอเมริกา นักเทนนิสเยาวชนมีทางเลือกมาก หลายคนหวังจะได้ทุนเรียนต่อมหาวิทยาลัยเท่านั้น เนื่องจากเทนนิสระดับมหาวิทยาลัยของอเมริกาเฟื่องฟูมาก เด็กอเมริกันหลายคนไม่ได้มุ่งหวังจะต่อสู้แข่งขันในระดับอาชีพอย่างจริงจังตั้งแต่แรก หวังว่าเรียนให้จบชัวร์ๆ ก่อน ต่างจากบางประเทศที่ไม่มีทางเลือก เช่น เซอร์เบีย รัสเซีย สเปน หรือประเทศอื่นๆ ถ้าคิดจะมาเล่นเทนนิสจริงจัง ก็ต้องแข่งขันสู่ระดับอาชีพ
ความคิดที่ผิดอันหนึ่ง คือ พ่อแม่ต้องรวยถึงจะปั้นนักเทนนิสเก่งๆ ออกมาได้ .. เด็กมีตังค์ ชีวิตมีทางเลือกเยอะ ถ้ามาเจออุปสรรคการแข่งขันที่แสนโหดอย่าง ATP หรือ WTA คงหนีไปทางเลือกอื่นมากกว่า ต่างจากเด็กที่ไม่รวย(ฐานะปานกลางไม่จนถึงขนาดแร้นแค้น) จะไม่มีทางเลือกมาก ถ้าถลำเข้ามาแล้วต้องต่อสู้ฟาดฟันผ่านไปให้ได้
6. กีฬาเทนนิสเป็นที่นิยมเล่นในประเทศ - เทนนิสต้องเป็นกีฬาที่มีคนเล่น/คนเคยเล่น อยู่ในความนิยมของคนในประเทศนั้นๆ พอควร ประเทศที่ผลิตนักเทนนิสดีๆ ออกมาต่อเนื่อง เทนนิสเป็นกีฬาระดับท็อป 10 แทบทุกประเทศ
นักเทนนิสดังๆ เกือบทุกคนก็มาจากพ่อแม่ ญาติ ช่วยปลุกปั้นหรือให้เริ่มเล่นแต่เด็ก ประเทศที่มีความนิยมเล่นเทนนิส มักจะมีคนเล่นเป็นจำนวนมาก คนที่เล่นโดยเฉพาะพ่อแม่ก็จะให้ลูกหัดเล่นเทนนิสตั้งแต่เด็ก ยิ่งคนเล่นมากก็มีจำนวนพ่อแม่ที่ให้ลูกหัดเล่นเทนนิสแต่เด็กมาก การป้อนคนให้เข้าสู่วงการก็มีเป็นจำนวนมากตามมา
7. วัยเด็กฝึก/แข่งคอร์ทดิน - อันนี้เป็นบทวิเคราะห์ทางฝั่งอเมริกาและอังกฤษ โดยดูจากประวัตินักเทนนิสดังๆ ในช่วงหลังๆ แต่ละคนในช่วงวัยเด็กต้องเคยไปหัดและฝึกซ้อมในคอร์ทดินมาแล้วเป็นส่วนใหญ่ .. 4 เทพประเภทชาย วัยเด็กก็ฝึก/แข่งคอร์ทดินมาทุกคน .. อ้างเหตุผลว่าการฝึกฝนและแข่งเป็นคอร์ทดินตั้งแต่เด็กช่วยพัฒนาทักษะในการโต้ท้ายคอร์ทที่ยาวนานและพัฒนาด้านพละกำลังความทนทาน
แต่ทางฝั่งอเมริกา เนื่องจากไม่ค่อยมีคอร์ทดิน ยกเว้นศูนย์ฝึกใหญ่ๆ อเมริกาก็ได้คิดแนวทางใหม่เพื่อพัฒนาเยาวชนให้เหมาะกับเทนนิสสมัยใหม่ อย่างโครงการ Tennis10s ที่ลดขนาดสนามเด็กให้เล็กลงและให้ใช้ไม้เบาสำหรับเด็ก และใช้ลูกบอลที่ใหญ่ขึ้น เบาขึ้น นิ่มขึ้น เพื่อให้เด็กได้พัฒนาทักษะในการเล่น/แข่งที่มีโต้ที่ยาวนานตั้งแต่เด็ก
8. ความบังเอิญ - (คงไม่ต้องอธิบายมาก) เช่น เกิดไปค้นพบดาวรุ่งมีพรสวรรค์และมีสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยให้

ใน 7 ข้อแรก ที่มีค่อนข้างครบ คือ สเปน ฝรั่งเศส บางประเทศอย่าง อเมริกา เยอรมัน รัสเซีย ออสเตรเลีย ญี่ปุ่น ขาดไปหรือพลาดไปบ้าง(แต่กำลังแก้ไข) ส่วนอังกฤษขาดหลายข้อ(แอนดี้ เมอร์เรย์ ช่วงเยาวชนเคยไปฝึกที่สเปน)

---

กรณีไทย ก่อนหน้าที่มีปรากฏการณ์ภราดร จาก 7 ข้อแรกไม่มีเลยซักข้อ ปรากฏการณ์ภราดรเกิดจากข้อ 8 และผลพวงจากความมุมานะของครอบครัวศรีชาพันธ์
เพราะฉะนั้น การที่ประเทศไทยไม่สามารถปั้นนักเทนนิสระดับท็อป 100 เข้าทัวร์ได้อย่างต่อเนื่อง ไม่ใช่เรื่องแปลกเลย

แต่ที่พลาดก็คือ การฉกฉวยโอกาสที่ภราดร/แทมมี่ฟีเวอร์กำลังปะทุ วงการเทนนิสไทยพลาดในการสร้างปัจจัยเพื่อพัฒนาวงการเทนนิสที่ทำให้เกิดนักเทนนิสระดับโลกอย่างต่อเนื่องต่อจากนั้น

ปัจจัย 7 ข้อแรก วงการเทนนิสไทยทำอะไรพลาดไปบ้าง
ข้อ 1. -> ข้อนี้ถือว่าที่ผ่านมาทำได้ดีพอสมควร มีการจัดการแข่งขันค่อนข้างมากทั้งระดับเยาวชน อาชีพ ITF ค่อนข้างมากกว่าแต่ก่อน รวมทั้งการส่งนักเทนนิสไปแข่งต่างประเทศ ..  อาจมีข่าวแว่วๆ ช่วงหลังๆ ว่าบางครั้งงบไม่พอเอาไปทำอย่างอื่นบ้าง !!
ข้อ 2. -> เราพลาดในเรื่องการสร้างโค้ชที่มีคุณภาพและมีจำนวนมากพอ ..  และเราพลาดที่ไปเน้นสร้างศูนย์ฝึกทันสมัยแบบรวมศูนย์มากเกินไป แทนที่จะสร้างศูนย์ฝึกกระจายทั่วประเทศ
ข้อ 3. -> ข้อนี้ถือว่าทำได้ดี แรงบันดาลใจจากปรากฏการณ์ภราดร/แทมมี่/ดนัย/น้องนก สร้างแรงบันดาลใจดีพอสมควรอยู่แล้ว และยังมีอีเวนต์แข่งระดับ ATP, WTA  อาจขาดการประชาสัมพันธ์ไปบ้าง
ข้อ 4. -> ข้อนี้เราก็พลาด แต่ก่อนเรารับอิทธิพลของเทนนิสอเมริกามามาก อเมริกาเองกลับมีปัญหาด้วยเช่นกัน สไตล์เน้นแต่พลังการตีไม่สามารถใช้กับเทนนิสสมัยใหม่ที่คอร์ทช้าลงมากได้ .. หลังๆ เรามีปรับเปลี่ยนไปฝึกแบบสเปน มีส่งนักเทนนิสไปฝึกที่สเปน มีจ้างโค้ชสเปนมาฝึกนักเทนนิสไทย ไม่ค่อยได้ผลเท่าไหร่ เพราะ การปรับเมื่อนักเทนนิสเติบโตเกือบเต็มที่แล้วค่อนข้างยาก
ข้อ 5. -> ข้อนี้ไม่ได้มีอะไรเปลี่ยนแปลง จากเดิมที่น้อยอยู่ก็ไม่ได้เพิ่มขึ้นเท่าไหร่ ค่านิยมการเล่นเทนนิสเป็นอาชีพของเราไม่ได้เป็นที่ยอมรับมากเท่าบางประเทศ เหมือนความเห็นข้างบน ทำอย่างอื่นที่หาเลี้ยงชีพได้ง่ายกว่า รวยกว่า
ข้อ 6. -> ข้อนี้เราก็พลาด เราพลาดในหลายเรื่อง การสร้างสนาม การจัดระบบการเล่นระดับคลับ ระบบการเล่นแบบลีคอย่างในอเมริกายุโรปสำหรับมือสมัครเล่น เราไม่มีเลย เทนนิสไม่นิยมเล่นในไทยเลย อาจจะมีคนดูบ้าง อย่างที่หลายคนเคยบ่น หาสนามเล่นเทนนิสยากมากกว่าหาสนามกอล์ฟอีก
การไปเน้นอีเวนต์แข่งจากต่างประเทศมาจัดในไทยก็ดี แต่บางอย่างลงทุนมากไปแต่ได้ผลกลับมาน้อย มีคนดูเพิ่มขึ้นก็จริง แต่คนเล่นน้อยเหมือนเดิม
ข้อ 7. -> เราแทบไม่มีคอร์ทดินเลย มีก็น้อยมาก แล้วก็ไม่ได้ใช้ฝึกในระดับเยาวชนด้วย .. การประยุกต์การฝึก/แข่งคอร์ทช้าโต้นานๆ อย่างอเมริกา เช่น Tennis10s ก็ไม่ได้เป็นที่นิยม ทุกวันนี้รายการเด็กๆ หลายรายการ แข่งแบบสมัยก่อนอยู่เลย

สรุปจาก 7 ข้อ เราอาศัยกระแสปรากฏการณ์ภราดร/แทมมี่ สร้างมาได้ 2 ข้อ(ยังไม่เต็มที่นัก) อีก 5 ข้อแทบไม่ได้เลย ...
ปัจจัยข้อ 8 คงต้องรอต่อไป เหมือนปรากฏการณ์ภราดรที่ผ่านมา