ธรรมะจากพระผู้รู้ จากหนังสือธรรมะใกล้ตัว ฉบับที่ 26 ค่ะ
โดยพระอาจารย์ปราโมทย์ค่ะ
ถาม: เป็น น้อง ใหม่ ด้าน ธรรมะ ขอ ความ รู้ ใน ด้าน การ ดู จิต ว่า ทำ อย่างไร
คำว่า ดู จิต นั้น จริงๆ ไม่ ใช่ การ ดู จิต ตรงๆ หรอก ครับ
เพราะ จิต นั้น เป็น ผู้ รู้ อารมณ์ เรา จะ เอา จิต ไป แสวง หา จิต ไม่ ได้ หรอก
คำว่า ดู จิต ที่ พวก เรา กล่าว กัน นั้น ใน ความ เป็น จริง คือ การ เจริญ สติปัฏฐาน
ใน หมวด ที่ เรียก ว่า เวทนา นุปัสสนา จิตตานุปัสสนา และ ธัมมานุ ปัสสนาสติปัฏฐาน
วิธีการ ก็ คือ เมื่อ เรา เกิด ความ ทุกข์ หรือ ความ สุข หรือ ความ รู้สึก เฉยๆ
ก็ ให้ รู้ ว่า กำลัง เกิด อารมณ์ อัน ใด
เมื่อ เกิด กิเลส เช่น ราคะ โทสะ ความ ฟุ้งซ่าน ความ หดหู่ ความ ลังเล สงสัย
ความ หงุดหงิด ขัดใจ ความ เบื่อ หน่าย เกียจคร้าน ความ อิจฉา ริษยา
ความ เมตตา กรุณา ความ สงบ ของ จิตใจ ฯลฯ
ก็ ให้ รู้ สิ่ง ที่ กำลัง ปรากฏ นั้น
เมื่อ รู้ แล้ว อย่า ไป เพ่ง สิ่ง ที่ เรา ไป รู้ เข้า ให้ รู้ ไป อย่าง สบายๆ
ไม่ ต้อง อยาก ไป ละ มัน หรือ อยาก ให้ มัน อยู่ นานๆ
รู้ มัน ไป ธรรมดา เรื่อยๆ สบายๆ
ก็ จะ เห็น ว่า มัน ไม่ คงที่ มัน ทน อยู่ ได้ ไม่ นาน มัน ไม่ ใช่ เรา เพียง แต่ เรา ไป รู้ มัน เข้า
เท่านั้น
ฝึก มาก เข้า ก็ จะ รู้ ชัด มาก ขึ้น ว่า บาง คราว จิต ก็ รู้ อารมณ์ เฉยๆ
บาง คราว จิต ก็ ส่ง กระแส ออก ไป ยึด อารมณ์ ตาม แรง ผลัก ดัน ใน จิตใจ เรา เอง
เมื่อ ยึด แล้ว ความ อึดอัด เป็น ทุกข์ ก็ จะ ตาม มา ถ้า รู้ เฉยๆ โดย ไม่ อยาก ก็ ไม่ ทุกข์
หัด อย่าง นี้ ให้ มาก เข้า นะ ครับ
แล้ว เรา จะ ค่อยๆ รู้ ว่า ทุกข์ เกิด ได้ อย่างไร พ้น ไป ได้ อย่างไร
และ รู้ ว่า จิต ที่ ไม่ ทุกข์ เป็น อย่างไร
๑๙ กันยายน ๒๕๔๒
ถาม: อยาก ทราบ ว่า คำ ถาม และ ปัญหา ของ ผู้ ปฏิบัติ ส่วน มาก คือ อะไร บ้าง
การ ที่ ผม อยู่ ใน แวดวง ของ ผู้ ปฏิบัติ มา นาน
ได้ พบ เห็น รู้จัก และ คุ้นเคย กับ ผู้ ปฏิบัติ เป็น จำนวน มาก
ทำให้ ผม ได้ พบ ว่า ผู้ ปฏิบัติ มัก เกิด ความ สงสัย ใน เรื่อง ต่างๆ มากมาย
และ คำ ถาม ของ ผู้ ปฏิบัติ ส่วน มาก จะ วนเวียน อยู่ ใน เรื่อง ดังนี้
กลุ่ม ปัญหา ที่ ชวน ให้ ฟุ้งซ่าน
เช่น นิพพาน สวรรค์ นรก ชาติ ก่อน ชาติ หน้า กรรม เก่า กรรม ใหม่
เทพ พรหม เปรต อสุรกาย ฯลฯ สิ่ง เหล่า นี้ มี หรือ ไม่ มี
หรือ ความ สงสัย หยุมหยิม เช่น เชื้อโรค มี จิต หรือ ไม่
และ นั่ง สมาธิ แล้ว จะ รู้เห็น สิ่ง แปลกๆ ได้ หรือ ไม่
ถ้า รู้เห็น แล้ว จะ ทำ อย่างไร ดี เป็นต้น
กลุ่ม ปัญหา ที่ เกี่ยว กับ เงื่อนไข ของ การ ปฏิบัติ
เช่น ก่อน จะ ปฏิบัติ ควร เตรียมตัว อย่างไร
ต้อง ถือศีล กิน เพล หรือ ควร จะ กิน อาหาร มังสวิรัติ หรือ ไม่
ควร นอน มาก น้อย เพียง ใด เวลา ใด
จะ ต้อง นุ่ง ขาว ห่ม ขาว หรือ ไม่
จะ ต้อง สวด มนต์ ก่อน นั่ง สมาธิ หรือ ไม่
ถ้า สวด ควร สวด บท ใด บ้าง
ควร ตักบาตร อุทิศ ส่วน กุศล ให้ เจ้ากรรมนายเวร ก่อน หรือ ไม่
เด็ก หรือ ผู้ใหญ่ ผู้หญิง หรือ ผู้ชาย ผู้ ครอง เรือน กับ นักบวช ใคร ปฏิบัติ ง่าย กว่า กัน
การ ปฏิบัติ จำเป็น ต้อง ไป วัด หรือ ไม่
จะ ต้อง เรียน ปริยัติ เพียง ใด
ต้อง ให้ จบ อภิธรรม ปริ จเฉท ที่ ๙ มหา ปัฏ ฐาน ก่อน หรือ ไม่
กลุ่ม ปัญหา กับ สภาพ แวดล้อม
เช่น มีค รอบ ครัว ที่ สับสน วุ่นวาย
ลูก ยุ่ง สามี กวน ภรรยา ไม่ สนใจ ธรรมะ
หรือ มี ภาระ เรื่อง การ เรียน หรือ การ งาน ทำให้ ปฏิบัติ ไม่ ได้
กลุ่ม ปัญหา เกี่ยว กับ วิธี เริ่ม ต้น ของ การ ปฏิบัติ
เช่น จะ ต้อง นั่ง สมาธิ ก่อน เจริญ วิปัสสนา หรือ ไม่
ถ้า จะ ทำ สมาธิ ควร ทำ อานาปาน สติ ดี
หรือ จะ บริกรรม พุทโธ ยุบ หนอ พอง หนอ สัมมา อรหัง นะ มะ พะธะ
หรือ ควร เพ่ง กสิณ อะไร บ้าง
ทั้งนี้ เพราะ ไม่ ทราบ ว่า วิธี ใด จะ ถูก จริต
บ้าง ก็ ลอง วิธี นั้น วิธี นี้ เรื่อยๆ ไป ย้าย วัด เปลี่ยน อาจารย์ ไป เรื่อยๆ
หรือ สงสัย ว่า จำเป็น ต้อง เดิน จงกรม หรือ ไม่ หรือ จะ นั่ง อย่าง เดียว ดี
ถ้า จะ นั่ง ควร นั่ง เวลา ไหน ท่า ไหน วัน ละ กี่ ชั่วโมง
นั่ง เมื่อย แล้ว ควร ทน ต่อ ไป หรือ ควร เปลี่ยน อิริยาบถ เป็นต้น
กลุ่ม ปัญหา เกี่ยว กับ อาการ ของ จิต ใน ขั้น การ ทำ สมถะ
ขั้น เริ่ม ต้น ก็ จะ มี ปัญหา เช่น
ทำ อย่างไร จิต ก็ ไม่ สงบ เลย มี แต่ ความ ฟุ้งซ่าน สับสน
หรือ นั่ง แล้ว เคลิ้มๆ หลับใน เงียบ ไป ทุก ครั้ง
บาง คน ปฏิบัติ ไป สาม วัน ก็ เริ่ม บ่น ว่า เบื่อ
เพราะ ไม่ เห็น ความ ก้าวหน้า อะไร เลย
พอ ทำความ สงบ ได้ แล้ว ก็ ถึง กลุ่ม ปัญหา นิมิต และ โลกียญาณ
มี ทั้งที่ น่า กลัว หรือ ที่ น่า ภูมิใจ
เช่น นั่ง สมาธิ แล้ว รู้สึก เหมือน มี มด หรือ แมลง มา ไต่ ตอม ร่างกาย
หรือ สามารถ รู้เห็น ออก ไป ภายนอก ได้
มอง เห็น นรก เห็น สวรรค์ เห็น เทวดา และ ภูติ ผี
บ้าง ก็ เห็น พระ เกศ แก้ว จุฬามณี บน สวรรค์
บ้าง เห็น เมือง แก้ว พระ นิพพาน ถอด จิต ไป เฝ้า พระพุทธเจ้า ได้
เห็น ตน เอง เป็น โครง กระดูก เดิน ไป มา ได้ โครง เดียว บ้าง หลาย โครง บ้าง
เห็น กลางคืน สว่าง เหมือน กลางวัน บ้าง
บ้าง ก็ มี โลกียญาณ เช่น รู้ วาระ จิต ผู้ อื่น ได้
ระลึก ชาติ ได้ แล้ว เที่ยว รู้ และ ยึด ว่า คน นั้น คน นี้ เคย พบ กัน มา ใน อดีตชาติ
รักษา โรค ได้ รู้ การ จุติ อุบัติ ของ สัตว์ แสดง ฤทธิ์ ได้
บาง คน นั่ง ไป นิดหน่อย ก็ เกิด ความ กลัว
เช่น กลัว จะ เห็น ภูติ ผี ปีศาจ กลัว จิต จะ ออก จาก ร่าง แล้ว ไม่ กลับ เข้า ร่าง อีก
บาง คน ได้ยิน เสียง คน เดิน ไป มา เห็น คน มา นั่ง ใกล้ๆ
รวม แล้ว สารพัด รูป แบบ ที่ จะ เป็น ไป
กลุ่ม ปัญหา เกี่ยว กับ วิธี เจริญ วิปัสสนา
เช่น เมื่อ ทำ สมถะ ไป แล้ว จะ เริ่ม ทำ วิปัสสนา ตรง ไหน
ใน ขณะ ที่ บาง คน บอก ว่า ไม่ ต้องการ ทำ สมถะ จะ ขอ ทำ วิปัสสนา เลย
ถัด จาก นั้น ก็ เกิด ปัญหา ว่า ควร จะ ทำ วิปัสสนา อย่างไร
จะ เข้า สำนัก ไหน จึง จะ ดี เพราะ แทบ ทุก สำนัก ล้วน แต่ ประกาศ ว่า
สำนัก ของ ตน เป็น ทาง ตรง ที่สุด สำนัก อื่น ผิด
และ ต่าง ก็ บอก ว่า ตน เจริญ สติปัฏฐาน
กำหนด รู้ รูป นาม ขันธ์ ๕ ปัจจุบัน อารมณ์ กัน ทั้งนั้น
บ้าง ก็ มี ปัญหา ว่า ควร เจริญ สติปัฏฐาน หมวด ใด ดี
จะ ต้อง เริ่ม ตาม ลำดับ คือ กาย เวทนา จิต ธรรม หรือ ไม่
บาง คน กลัว จะ ติด วิปัสสนูป กิเลส
บ้าง ก็ สนใจ ไถ่ถาม กับ เรื่อง ญาณ ว่า ตน ทำได้ ถึง ญาณ ชั้น ใด
บาง คน ตั้งเป้าหมาย จะ ทำให้ ถึง ญาณ นั้น ญาณ นี้ ใน เวลา เท่านั้น เท่า นี้
สำหรับ ผู้ ที่ ลงมือ ทำ จริงๆ ก็ ยัง มี เรื่อง ให้ ต้อง ถาม ครู บา อาจารย์ อยู่ เสมอ
เช่น ควร วาง จิต อย่างไร ควร กำหนด อย่างไร
อาการ ของ จิต อย่าง นี้ จะ แก้ อย่างไร
อาการ ของ จิต อย่าง นั้น จะ แก้ อย่างไร
เช่น หัด รู้ตัว แล้ว เกิด อึดอัด ขึ้น กลาง อก
เกิด ปวด ระหว่าง หัว คิ้ว หรือ ปวด ตา
เช่น เมื่อ ทำ สมถะ ไป แล้ว จะ เริ่ม ทำ วิปัสสนา ตรง ไหน
ใน ขณะ ที่ บาง คน บอก ว่า ไม่ ต้องการ ทำ สมถะ จะ ขอ ทำ วิปัสสนา เลย
ถัด จาก นั้น ก็ เกิด ปัญหา ว่า ควร จะ ทำ วิปัสสนา อย่างไร
จะ เข้า สำนัก ไหน จึง จะ ดี เพราะ แทบ ทุก สำนัก ล้วน แต่ ประกาศ ว่า
สำนัก ของ ตน เป็น ทาง ตรง ที่สุด สำนัก อื่น ผิด
และ ต่าง ก็ บอก ว่า ตน เจริญ สติปัฏฐาน
กำหนด รู้ รูป นาม ขันธ์ ๕ ปัจจุบัน อารมณ์ กัน ทั้งนั้น
บ้าง ก็ มี ปัญหา ว่า ควร เจริญ สติปัฏฐาน หมวด ใด ดี
จะ ต้อง เริ่ม ตาม ลำดับ คือ กาย เวทนา จิต ธรรม หรือ ไม่
บาง คน กลัว จะ ติด วิปัสสนูป กิเลส
บ้าง ก็ สนใจ ไถ่ถาม กับ เรื่อง ญาณ ว่า ตน ทำได้ ถึง ญาณ ชั้น ใด
บาง คน ตั้งเป้าหมาย จะ ทำให้ ถึง ญาณ นั้น ญาณ นี้ ใน เวลา เท่านั้น เท่า นี้
สำหรับ ผู้ ที่ ลงมือ ทำ จริงๆ ก็ ยัง มี เรื่อง ให้ ต้อง ถาม ครู บา อาจารย์ อยู่ เสมอ
เช่น ควร วาง จิต อย่างไร ควร กำหนด อย่างไร
อาการ ของ จิต อย่าง นี้ จะ แก้ อย่างไร
อาการ ของ จิต อย่าง นั้น จะ แก้ อย่างไร
เช่น หัด รู้ตัว แล้ว เกิด อึดอัด ขึ้น กลาง อก
เกิด ปวด ระหว่าง หัว คิ้ว หรือ ปวด ตา
ธรรมะจากพระผู้รู้ จากหนังสือธรรมะใกล้ตัว ฉบับที่ 26 ค่ะ โดยพระอาจารย์ปราโมทย์ค่ะ
โดยพระอาจารย์ปราโมทย์ค่ะ
ถาม: เป็น น้อง ใหม่ ด้าน ธรรมะ ขอ ความ รู้ ใน ด้าน การ ดู จิต ว่า ทำ อย่างไร
คำว่า ดู จิต นั้น จริงๆ ไม่ ใช่ การ ดู จิต ตรงๆ หรอก ครับ
เพราะ จิต นั้น เป็น ผู้ รู้ อารมณ์ เรา จะ เอา จิต ไป แสวง หา จิต ไม่ ได้ หรอก
คำว่า ดู จิต ที่ พวก เรา กล่าว กัน นั้น ใน ความ เป็น จริง คือ การ เจริญ สติปัฏฐาน
ใน หมวด ที่ เรียก ว่า เวทนา นุปัสสนา จิตตานุปัสสนา และ ธัมมานุ ปัสสนาสติปัฏฐาน
วิธีการ ก็ คือ เมื่อ เรา เกิด ความ ทุกข์ หรือ ความ สุข หรือ ความ รู้สึก เฉยๆ
ก็ ให้ รู้ ว่า กำลัง เกิด อารมณ์ อัน ใด
เมื่อ เกิด กิเลส เช่น ราคะ โทสะ ความ ฟุ้งซ่าน ความ หดหู่ ความ ลังเล สงสัย
ความ หงุดหงิด ขัดใจ ความ เบื่อ หน่าย เกียจคร้าน ความ อิจฉา ริษยา
ความ เมตตา กรุณา ความ สงบ ของ จิตใจ ฯลฯ
ก็ ให้ รู้ สิ่ง ที่ กำลัง ปรากฏ นั้น
เมื่อ รู้ แล้ว อย่า ไป เพ่ง สิ่ง ที่ เรา ไป รู้ เข้า ให้ รู้ ไป อย่าง สบายๆ
ไม่ ต้อง อยาก ไป ละ มัน หรือ อยาก ให้ มัน อยู่ นานๆ
รู้ มัน ไป ธรรมดา เรื่อยๆ สบายๆ
ก็ จะ เห็น ว่า มัน ไม่ คงที่ มัน ทน อยู่ ได้ ไม่ นาน มัน ไม่ ใช่ เรา เพียง แต่ เรา ไป รู้ มัน เข้า
เท่านั้น
ฝึก มาก เข้า ก็ จะ รู้ ชัด มาก ขึ้น ว่า บาง คราว จิต ก็ รู้ อารมณ์ เฉยๆ
บาง คราว จิต ก็ ส่ง กระแส ออก ไป ยึด อารมณ์ ตาม แรง ผลัก ดัน ใน จิตใจ เรา เอง
เมื่อ ยึด แล้ว ความ อึดอัด เป็น ทุกข์ ก็ จะ ตาม มา ถ้า รู้ เฉยๆ โดย ไม่ อยาก ก็ ไม่ ทุกข์
หัด อย่าง นี้ ให้ มาก เข้า นะ ครับ
แล้ว เรา จะ ค่อยๆ รู้ ว่า ทุกข์ เกิด ได้ อย่างไร พ้น ไป ได้ อย่างไร
และ รู้ ว่า จิต ที่ ไม่ ทุกข์ เป็น อย่างไร
๑๙ กันยายน ๒๕๔๒
ถาม: อยาก ทราบ ว่า คำ ถาม และ ปัญหา ของ ผู้ ปฏิบัติ ส่วน มาก คือ อะไร บ้าง
การ ที่ ผม อยู่ ใน แวดวง ของ ผู้ ปฏิบัติ มา นาน
ได้ พบ เห็น รู้จัก และ คุ้นเคย กับ ผู้ ปฏิบัติ เป็น จำนวน มาก
ทำให้ ผม ได้ พบ ว่า ผู้ ปฏิบัติ มัก เกิด ความ สงสัย ใน เรื่อง ต่างๆ มากมาย
และ คำ ถาม ของ ผู้ ปฏิบัติ ส่วน มาก จะ วนเวียน อยู่ ใน เรื่อง ดังนี้
กลุ่ม ปัญหา ที่ ชวน ให้ ฟุ้งซ่าน
เช่น นิพพาน สวรรค์ นรก ชาติ ก่อน ชาติ หน้า กรรม เก่า กรรม ใหม่
เทพ พรหม เปรต อสุรกาย ฯลฯ สิ่ง เหล่า นี้ มี หรือ ไม่ มี
หรือ ความ สงสัย หยุมหยิม เช่น เชื้อโรค มี จิต หรือ ไม่
และ นั่ง สมาธิ แล้ว จะ รู้เห็น สิ่ง แปลกๆ ได้ หรือ ไม่
ถ้า รู้เห็น แล้ว จะ ทำ อย่างไร ดี เป็นต้น
กลุ่ม ปัญหา ที่ เกี่ยว กับ เงื่อนไข ของ การ ปฏิบัติ
เช่น ก่อน จะ ปฏิบัติ ควร เตรียมตัว อย่างไร
ต้อง ถือศีล กิน เพล หรือ ควร จะ กิน อาหาร มังสวิรัติ หรือ ไม่
ควร นอน มาก น้อย เพียง ใด เวลา ใด
จะ ต้อง นุ่ง ขาว ห่ม ขาว หรือ ไม่
จะ ต้อง สวด มนต์ ก่อน นั่ง สมาธิ หรือ ไม่
ถ้า สวด ควร สวด บท ใด บ้าง
ควร ตักบาตร อุทิศ ส่วน กุศล ให้ เจ้ากรรมนายเวร ก่อน หรือ ไม่
เด็ก หรือ ผู้ใหญ่ ผู้หญิง หรือ ผู้ชาย ผู้ ครอง เรือน กับ นักบวช ใคร ปฏิบัติ ง่าย กว่า กัน
การ ปฏิบัติ จำเป็น ต้อง ไป วัด หรือ ไม่
จะ ต้อง เรียน ปริยัติ เพียง ใด
ต้อง ให้ จบ อภิธรรม ปริ จเฉท ที่ ๙ มหา ปัฏ ฐาน ก่อน หรือ ไม่
กลุ่ม ปัญหา กับ สภาพ แวดล้อม
เช่น มีค รอบ ครัว ที่ สับสน วุ่นวาย
ลูก ยุ่ง สามี กวน ภรรยา ไม่ สนใจ ธรรมะ
หรือ มี ภาระ เรื่อง การ เรียน หรือ การ งาน ทำให้ ปฏิบัติ ไม่ ได้
กลุ่ม ปัญหา เกี่ยว กับ วิธี เริ่ม ต้น ของ การ ปฏิบัติ
เช่น จะ ต้อง นั่ง สมาธิ ก่อน เจริญ วิปัสสนา หรือ ไม่
ถ้า จะ ทำ สมาธิ ควร ทำ อานาปาน สติ ดี
หรือ จะ บริกรรม พุทโธ ยุบ หนอ พอง หนอ สัมมา อรหัง นะ มะ พะธะ
หรือ ควร เพ่ง กสิณ อะไร บ้าง
ทั้งนี้ เพราะ ไม่ ทราบ ว่า วิธี ใด จะ ถูก จริต
บ้าง ก็ ลอง วิธี นั้น วิธี นี้ เรื่อยๆ ไป ย้าย วัด เปลี่ยน อาจารย์ ไป เรื่อยๆ
หรือ สงสัย ว่า จำเป็น ต้อง เดิน จงกรม หรือ ไม่ หรือ จะ นั่ง อย่าง เดียว ดี
ถ้า จะ นั่ง ควร นั่ง เวลา ไหน ท่า ไหน วัน ละ กี่ ชั่วโมง
นั่ง เมื่อย แล้ว ควร ทน ต่อ ไป หรือ ควร เปลี่ยน อิริยาบถ เป็นต้น
กลุ่ม ปัญหา เกี่ยว กับ อาการ ของ จิต ใน ขั้น การ ทำ สมถะ
ขั้น เริ่ม ต้น ก็ จะ มี ปัญหา เช่น
ทำ อย่างไร จิต ก็ ไม่ สงบ เลย มี แต่ ความ ฟุ้งซ่าน สับสน
หรือ นั่ง แล้ว เคลิ้มๆ หลับใน เงียบ ไป ทุก ครั้ง
บาง คน ปฏิบัติ ไป สาม วัน ก็ เริ่ม บ่น ว่า เบื่อ
เพราะ ไม่ เห็น ความ ก้าวหน้า อะไร เลย
พอ ทำความ สงบ ได้ แล้ว ก็ ถึง กลุ่ม ปัญหา นิมิต และ โลกียญาณ
มี ทั้งที่ น่า กลัว หรือ ที่ น่า ภูมิใจ
เช่น นั่ง สมาธิ แล้ว รู้สึก เหมือน มี มด หรือ แมลง มา ไต่ ตอม ร่างกาย
หรือ สามารถ รู้เห็น ออก ไป ภายนอก ได้
มอง เห็น นรก เห็น สวรรค์ เห็น เทวดา และ ภูติ ผี
บ้าง ก็ เห็น พระ เกศ แก้ว จุฬามณี บน สวรรค์
บ้าง เห็น เมือง แก้ว พระ นิพพาน ถอด จิต ไป เฝ้า พระพุทธเจ้า ได้
เห็น ตน เอง เป็น โครง กระดูก เดิน ไป มา ได้ โครง เดียว บ้าง หลาย โครง บ้าง
เห็น กลางคืน สว่าง เหมือน กลางวัน บ้าง
บ้าง ก็ มี โลกียญาณ เช่น รู้ วาระ จิต ผู้ อื่น ได้
ระลึก ชาติ ได้ แล้ว เที่ยว รู้ และ ยึด ว่า คน นั้น คน นี้ เคย พบ กัน มา ใน อดีตชาติ
รักษา โรค ได้ รู้ การ จุติ อุบัติ ของ สัตว์ แสดง ฤทธิ์ ได้
บาง คน นั่ง ไป นิดหน่อย ก็ เกิด ความ กลัว
เช่น กลัว จะ เห็น ภูติ ผี ปีศาจ กลัว จิต จะ ออก จาก ร่าง แล้ว ไม่ กลับ เข้า ร่าง อีก
บาง คน ได้ยิน เสียง คน เดิน ไป มา เห็น คน มา นั่ง ใกล้ๆ
รวม แล้ว สารพัด รูป แบบ ที่ จะ เป็น ไป
กลุ่ม ปัญหา เกี่ยว กับ วิธี เจริญ วิปัสสนา
เช่น เมื่อ ทำ สมถะ ไป แล้ว จะ เริ่ม ทำ วิปัสสนา ตรง ไหน
ใน ขณะ ที่ บาง คน บอก ว่า ไม่ ต้องการ ทำ สมถะ จะ ขอ ทำ วิปัสสนา เลย
ถัด จาก นั้น ก็ เกิด ปัญหา ว่า ควร จะ ทำ วิปัสสนา อย่างไร
จะ เข้า สำนัก ไหน จึง จะ ดี เพราะ แทบ ทุก สำนัก ล้วน แต่ ประกาศ ว่า
สำนัก ของ ตน เป็น ทาง ตรง ที่สุด สำนัก อื่น ผิด
และ ต่าง ก็ บอก ว่า ตน เจริญ สติปัฏฐาน
กำหนด รู้ รูป นาม ขันธ์ ๕ ปัจจุบัน อารมณ์ กัน ทั้งนั้น
บ้าง ก็ มี ปัญหา ว่า ควร เจริญ สติปัฏฐาน หมวด ใด ดี
จะ ต้อง เริ่ม ตาม ลำดับ คือ กาย เวทนา จิต ธรรม หรือ ไม่
บาง คน กลัว จะ ติด วิปัสสนูป กิเลส
บ้าง ก็ สนใจ ไถ่ถาม กับ เรื่อง ญาณ ว่า ตน ทำได้ ถึง ญาณ ชั้น ใด
บาง คน ตั้งเป้าหมาย จะ ทำให้ ถึง ญาณ นั้น ญาณ นี้ ใน เวลา เท่านั้น เท่า นี้
สำหรับ ผู้ ที่ ลงมือ ทำ จริงๆ ก็ ยัง มี เรื่อง ให้ ต้อง ถาม ครู บา อาจารย์ อยู่ เสมอ
เช่น ควร วาง จิต อย่างไร ควร กำหนด อย่างไร
อาการ ของ จิต อย่าง นี้ จะ แก้ อย่างไร
อาการ ของ จิต อย่าง นั้น จะ แก้ อย่างไร
เช่น หัด รู้ตัว แล้ว เกิด อึดอัด ขึ้น กลาง อก
เกิด ปวด ระหว่าง หัว คิ้ว หรือ ปวด ตา
เช่น เมื่อ ทำ สมถะ ไป แล้ว จะ เริ่ม ทำ วิปัสสนา ตรง ไหน
ใน ขณะ ที่ บาง คน บอก ว่า ไม่ ต้องการ ทำ สมถะ จะ ขอ ทำ วิปัสสนา เลย
ถัด จาก นั้น ก็ เกิด ปัญหา ว่า ควร จะ ทำ วิปัสสนา อย่างไร
จะ เข้า สำนัก ไหน จึง จะ ดี เพราะ แทบ ทุก สำนัก ล้วน แต่ ประกาศ ว่า
สำนัก ของ ตน เป็น ทาง ตรง ที่สุด สำนัก อื่น ผิด
และ ต่าง ก็ บอก ว่า ตน เจริญ สติปัฏฐาน
กำหนด รู้ รูป นาม ขันธ์ ๕ ปัจจุบัน อารมณ์ กัน ทั้งนั้น
บ้าง ก็ มี ปัญหา ว่า ควร เจริญ สติปัฏฐาน หมวด ใด ดี
จะ ต้อง เริ่ม ตาม ลำดับ คือ กาย เวทนา จิต ธรรม หรือ ไม่
บาง คน กลัว จะ ติด วิปัสสนูป กิเลส
บ้าง ก็ สนใจ ไถ่ถาม กับ เรื่อง ญาณ ว่า ตน ทำได้ ถึง ญาณ ชั้น ใด
บาง คน ตั้งเป้าหมาย จะ ทำให้ ถึง ญาณ นั้น ญาณ นี้ ใน เวลา เท่านั้น เท่า นี้
สำหรับ ผู้ ที่ ลงมือ ทำ จริงๆ ก็ ยัง มี เรื่อง ให้ ต้อง ถาม ครู บา อาจารย์ อยู่ เสมอ
เช่น ควร วาง จิต อย่างไร ควร กำหนด อย่างไร
อาการ ของ จิต อย่าง นี้ จะ แก้ อย่างไร
อาการ ของ จิต อย่าง นั้น จะ แก้ อย่างไร
เช่น หัด รู้ตัว แล้ว เกิด อึดอัด ขึ้น กลาง อก
เกิด ปวด ระหว่าง หัว คิ้ว หรือ ปวด ตา