สมัยอยุธยาทหารก็ไพร่นั้นเเหละ โดยเฉพาะไพร่สมที่เป็นของมูลนายทั้งหลายสั่งให้ไปทำอะไรก็ไป อยู่กันด้วยระบบอุปถัมภ์ เทียบได้กับสมัยนี้ก็จะมีทหารบางคนได้ไปอยู่กับลูกพี่ที่บ้านมั่งที่ทำงานมั่งคอยรับใช้เพื่อเเลกกับสิ่งที่ตนต้องการหรือไม่ได้อะไรไปเฉยๆ(มีรึเปล่า)

สมัยก่อนไพร่สำคัญมากๆ ไม่ว่าบ้านเมืองสงบหรือมีสงครามจะต้องเกณฑ์คนมาให้ได้เยอะๆ สร้างป้อม กำเเพง ขุดครอง หรือไปรบ มีหมดที่เป็นการใช้เเรงงานคน ส่วนเจ้าก็สบายไป เเต่สมัยนี้เปลี่ยนไปมีคนทำเเทนเยอะเเยะ เเต่ทหารจะไปช่วยเมื่อมีภัยพิบัติมากกว่า

การเกณฑ์สมัยนั้นเรียกว่า เข้าเดือนออกเดือน คือ เข้าสลับเดือนกันไป โดยเฉพาะไพร่หลวงเข้าถึง 6 เดือน เทียบกับการเกณฑ์สมัยนี้ที่เข้าตอนอายุ 21 อีก 2 ปีออก เเต่เปลี่ยนไปโดยการสมัครกับจับไปดำไปเเดงไม่ได้บังคับเเเละไม่ได้เข้าไปตลอด

ไพร่หลวงสมัยนั้นผู้ปกครองสูงสุดไม่ได้ปกครองโดยตรง เเต่ไปให้เจ้านายกับขุนางปกครองเเทนอีกทีเเต่ขึ้นตรงต่อส่วนกลาง โดยเเบ่งเป็นกรมกองต่างๆ เทียบกับสมัยนี้ที่เหล่านายพลทั้งหลายคุมกำลังพลต่างๆ

สมัยนั้นถ้าใครไม่สังกัดกรมกองต่างๆ ตามระบบไพร่ก็จะไม่ไช่บุคคลที่ได้รับความคุ้มครองตามกฏหมาย เช่น ไม่สามารถขึ้นศาลได้ ฟ้องร้องอะไรไม่ได้ ไม่ได้ัรบการคุ้มครอง กลายเป็นคนเถื่อนไปเลย เทียบกับสมัยนี้หนีทหารคุก 10 ปี

สมัยนั้นถ้าใครไม่อยากโดนเรียกเข้ากรมไปรบหรือไปทำงานหนักๆอะไร ก็ติดสินบนขุนนางได้โดยเงินหรือสิ่งครองนั้นก็เข้ากระเป๋าขุนนางไปสะ ไม่ได้เข้าหลวง เทียบกับตอนนี้ก็มีเเอบสุกใต้โต๊ะก็มีอันนี้ไม่เเน่ใจเเต่เคยได้ยินมา