ในปี พ.ศ. 2519 วงการโทรทัศน์ไทยเกิดการปฏิวัติงานละครให้เข้าถึงการติดตามยิ่งขึ้นกว่าเดิม เมื่อทางไทยทีวีสีช่อง 3 ได้ผลิตละครโทรทัศน์เรื่อง "ไฟพ่าย" จากบทประพันธ์ของ กฤษณา อโศกสิน มาออกสู่สาธารณชน กล่าวได้ว่าเป็นการเปิดศักราชใหม่ของละครโทรทัศน์ในเมืองไทยเลยก็ว่าได้

เพราะเป็นละครเรื่องแรกที่มีการบันทึกเทปก่อนออกอากาศ ซึ่งนักแสดงจะต้องศึกษาบทละครอย่างละเอียด มีการซักซ้อม และแสดงจริง ใช้เสียงตัวเองจริง โดยที่ไม่มีการบอกบทให้รบกวนความสนใจเช่นแต่ก่อน สามารถแก้ไขข้อบกพร่องได้ในขณะถ่ายทำและตัดต่อ และเรื่องที่แสดงก็เป็นเรื่องใกล้ตัวของผู้ชม

ทำให้ละครเป็นรายการอีกประเภทหนึ่งที่เป็นหน้าเป็นตาให้กับช่อง 3 ซึ่งบุกเบิกละครสมัยใหม่อย่างที่เห็นกันจนถึงปัจจุบัน แม้ว่าละครเรื่องแรกนั้นทุกฉากถ่ายทำกันในห้องส่งของสถานีก็ตาม

สำหรับละครเรื่อง ไฟพ่าย นี้เป็นผลงานการแสดงของศิลปินแห่งชาติ ครูเล็ก-ภัทราวดี มีชูธน ที่นอกจากแสดงแล้ว ยังรับหน้าที่เป็นผู้จัด และผู้กำกับการแสดงด้วยตัวเอง โดยประกบคู่กับ สมภพ เบญจาธิกุล หลังจากเรื่องนี้แล้ว ช่อง 3 ก็ผลิตละครลักษณะนี้ออกมาให้ชมอีกหลายเรื่อง เช่น ตุ๊กตาเสียกบาล, ปะการังสีดำ, ประชาชนชาวแฟลต เป็นต้น จนกลายเป็นผู้นำละครที่เมื่อเอ่ยถึงละครคุณภาพเมื่อไร ก็ต้องนึกถึงช่อง 3 ที่มีละครมากมายกว่าพันเรื่อง

โดย ไฟพ่าย มีการสร้างเป็นละครโทรทัศน์เพียงครั้งเดียว จึงยังไม่เห็นผู้จัดหรือผู้ผลิตละครรายไหนกล้าหยิบนวนิยายเรื่อง ไฟพ่าย ที่เคยถูกบันทึกไว้ในประวัติศาสตร์โทรทัศน์ไทยเมื่อ 40 ปีที่แล้ว มาสร้างละครอีกครั้งได้ ถือว่าเป็นของหายากแล้วสำหรับวงการละครในปัจจุบัน

แต่ถ้าจะมีการนำเรื่องนี้มาสร้างละครขึ้นมาอีก ก็รับรองว่าผู้ชมทุกๆ รุ่นจักได้เห็น และได้เรียนรู้ไปกับผลงานเรื่องนี้ด้วยกัน

แล้วคุณคิดว่าใครจะมาเป็นพระเอกแทนคุณสมภพ ใครจะมาเป็นนางเอกแทนครูเล็ก ใครจะมากำกับ ใครจะมาเป็นผู้จัดละคร ช่องไหน มาทำนายกัน สวัสดี.


สมภพ-ภัทราวดี พระนางคู่แรกของละครสมัยใหม่ "ไฟพ่าย"
(ภาพ: หนังสือครบรอบ 20 ปี ไทยทีวีสีช่อง 3, 2533.)