กระทู้ก่อนนอน (๗๒)

ภาพเก่านี้ เท่าที่ผมค้นประวัติมาได้ เป็นช้างต้นสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ นามว่า "เจ้าพระยาปราบไตรจักร (พลายหอมจัน)" ครับ



เจ้าพระยาปราบไตรจักร (พลายหอมจัน) ช้างต้นในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีชื่อเดิมว่า พลายหอมจัน หรือ พลายหอม ได้มาจากเมืองด่านซ้าย ในรัชกาลที่ ๓

เจ้าพระยาปราบไตรจักร มีรูปร่างงดงามมาก มีงายาว ข้างหนึ่งยาว ๙ ฟุต อีกข้างหนึ่งยาวถึง ๑๐ ฟุตครึ่ง ปลายทั้งสองไขว้กันถึงดิน   เวลาเจ้าพระยาปราบไตรจักรเข้าร่วมในพระราชพิธีใดๆ เจ้าหน้าที่ต้องทำแทนยกพื้นให้ยืน เพื่อให้เอางาวางพักไว้กับพื้นดิน เวลาเดินต้องแหงนคอขึ้น เพื่อไม่ให้งาครูดพื้น

เจ้าพระยาปราบไตรจักรล้มลงในปีใด ไม่มีเอกสารบันทึกไว้ แต่มีบันทึกในหนังสือ "กุมารวิทยา" ฉบับที่ ๒๙ วันจันทร์ที่ ๒๓ มีนาคม ร.ศ.๑๔๔ (ตรงกับ พ.ศ.๒๔๓๙) ระบุว่าเจ้าพระยาปราบไตรจักรเพิ่งล้มไปราว ๒ - ๓ ปี จึงอาจสรุปได้ว่า เจ้าพระยาปราบไตรจักร (หอมจัน) ล้มลงเมื่อ ประมาณ พ.ศ.๒๔๓๖

งาของเจ้าพระยาปราบไตรจักร จัดแสดงอยู่ที่พระที่นั่งปัจฉิมาภิมุข ภายในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร มีขนาดยาวกว่างาของช้างอื่นๆ  ปัจจุบันย้ายมาจัดแสดงที่ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ช้างต้น ตั้งแต่วันที่ ๑๗ กันยายน พ.ศ.๒๕๓๕ มีขนาดสูง ๒๙๙ ซม. และ สูง ๒๓๘ ซม. หนา ๔๕.๕ ซม.

................................................

ข้อมูลจากเว็บไซต์ wikithai.com