ประวัติ หลวงพ่อเริ่ม เมธนีโย

ขอบังคมประณมกรทั้งสอง

        หวังประเสริฐเลิศล้ำเครื่องจำลอง                       ต่างเทียงทองเชิดชูขึ้นบูชัง
ไหว้พระรัตนไตรเลิศไนโลก                                      คอยดับโศกให้สุขหมดทุกขัง
ไหว้ชนกชนนีมีคุณัง                                                อาจาริยังคุณครูอุปัชฌาย์
ทั้งพระเจ้าแผ่นดินผู้ปิ่นปก                                        ประคองยกคุณใส่ในเกษา
ขอเคารพเมธีผู้ปรีชา                                               กรุณามาช่วยอำนวยพร
ไหว้พระสงฆ์บริสุทธิ์อุตมะ                                        เจ้าคณะทุกองค์จงสั่งสอน
มิใช่เช่นเชิงฉลาดวาดสุนทร                                     พลาดวรรคตอนสัมผัสช่วยตัดแปลง
เห็นว่าต่ำอย่าให้ตกช่วยยกย่อง                                 ยามเข้าช่องคับแคบของแอบแฝง
จากความหลังยังจำมาสำแดง                                   เติมแต่งบรรจงจัดประวัติกลอน
องค์อาจารย์ท่านเมธะนิยะ                                       มีคุณอันใหญ่ยิ่งกว่าสิงขร
ประวัติเดิมเลื่อนชื่อลือขจร                                       ชาวบ้านดอนชื่อ กลับ  นับเป็นยาย
เคยไปมาค้าขายทางสายชล                                    เป็นชาวถิ่นตะเคียนทองพี่น้องหลาย
ยังมีญาติเกิดมาร่วมตายาย                                      จำไม่ได้ว่ามีสักกี่คน
บิดรมารดานั้นจำมั่นแม่น                                         นางส้มแป้น นายกี้หวุ่น  สืบนุสนธิ์
จึงโยกย้ายบ้านช่องมาอยุ่ยั้ง                                    ในป่าดงยูงยางสูงสลอน
หักร้างถางพงไม่อาวรณ์                                          จนป่าดอนกลายไปเป็นไร่นา

        มีบุตรรวมเจ็ดคนทั้งน้องพี่                               เป็นหญิงสามชายสี่ดังปรารถนา
เมื่อจัดตามลำดับนับลงมา                                       ผู้พี่ยา นาย จิ้ว คนหัวปี
คนที่สองน้องหญิงนั้นงามสิ้น                                   ชื่อว่า ลิ่ม นวลลอองไม่หมองศรี
ชายที่สามนามว่า กิ้ง เป็นคนดี                                  คนที่สี่เป็นชายมิวายวาง
ขอกล่าวอ้างอิงความเอานามเดิม                               คือ นาย เริ่ม ซื้อสัตย์มิขัดขวาง
ซึ่งกำลังแจ้งชัดประวัติวาง                                       ไว้เป็นทางสืบเนื่องแต่เบื้องบรรพ์
เงิน นั้นชื่อน้องหญิงคนที่ห้า                                     สวยสดโสภาดังหมายมั่น
ชายที่หกชื่อ โผ้ง นามโด่งครัน                                  คนสุดท้องหญิงนั้น ชื่อ ส้มทับ
ทั้งหกคนแต่งงานมีบ้านเรื่อน                                     บุตรหลานกลาดเกลื่อนอยู่พร้อมสรรพ
มายมายเหลือจะคณานับ                                          มาลำดับแนะนำเป็นคำกลอน

        คงมีแต่องค์ท่านอาจารย์เริ่ม                             แต่ดังเดิมฝักใฝ่ในศาสนา
อยู่กับหลวงตามินผู้เป็นตา                                       ยังวัดวาเก่าก่อนคือ ดอนยาง
พออายุเข้าเขตต์อุปสมบท                                       ครบกำหนดเดือนวันชัณษา
พระครูขำนั้นเป็นอุปัชฌาย์                                       พระนุชใบฏีกาบรรพาจารย์
บรรพชิดได้ดังจิตต์จำนงเจตน์                                  ครอบรองสงฆเพศเป็นรากฐาน
บำรุงพระศาสนามาเนิ่นนาน                                     นับขวบกาลเบื้องบรรพ์แต่นั้นมา

        ท่านตริตรองมองเห็นประเด็นชัด                      มีนายพัฒน์เป็นผู้ใหญ่ดีหนักหนา
ในทางธรรมกัมมัฏฐานวิปัสสนา                               จึงไปหาติดต่อขอจำเริญ
มุ่งเอาธรรมกำหนดสกดจิตต์                                   บำเพ็ญกิจำพรหมจรรย์น่าสรรเสริญ
พอเป็นช่องส่องสว่างหนทางเดิน                             ให้บังเอิญมีท่านอาจารย์เกลา
กลับจากพระนครสั่งสอนศิษย์                                  มีญาติมิตรหญิงชายหลายหลั่นเหล่า
ที่วัดจันทร์แหล่งหลักสำนักเนาว์                              อาจารย์เกลาเหมือนกล้องช่วยส่องทาง
ฟังคนนอกบอกเล่ากล่าวส่งเสริม                              หลวงพ่อเริ่มจิตต์ใจค่อยใสสว่าง
บอกลาเจ้าอาวาสวัดดอนยาง                                  ไปอยู่ยังวัดจันทร์แต่นั้นมา

        ส่วนอาจารย์มอบหมายให้สอนศิษย์                 บำเพ็ญกิจอยู่ได้หลายพรรษา
จำกลับมาดอนยางดั่งเคยมา                                  ว่างเวลาไปเพียรเรียนบาลี
ทางจังหวัดนครศรีธรรมราช                                   วัดโคกธาตุช่วงชัดรัศมี
ประมวญวันเวลากว่าหนึ่งปี                                    กลับยังที่หยุดพักสำนักดอน
ภิกษุสงฆ์โยมชีมีหลากหลาย                                 ต่างมุ่งหมายกัมมัฏฐานที่ท่านสอน
จนขึ้นชื่อลือเล่าข่าวขจร                                       ถึงบ้านดินแดนไกลเมืองไชยา
เกาะสมุยถิ่นฐานบ้านตำบล                                    ชาวสิชลปากพนังยังใฝ่หา
เป็นอาจารย์สำคัญแต่นั้นมา                                   ท่านเป็นพระหนึ่งองค์ผู้ทรงธรรม


           เห็นผู้ใดต่ำตกช่วยยกย่อง                            ไม่เสพสร้องความชั่วที่มั่วสำ
บำเพ็ญเพียรสูจริตเป็นนิจกรรม                                 ไม่ล่วงล้ำบาลีธรรมวินัย
แม้จพคิดการงานท่านหนักแน่น                                 ถึงยากแค้นทนสู้ต้องถูไถ
บอกญาติมิตรหญิงชายใกล้และไกล                           ด้านนิสัยอาจารย์ท่านอุปัชฌมย์
ชอบเป็นคนค้นคว้าหาหลักฐาน                                  ของโบราณอยู่ไหนต้องไปหา
เรื่องพระบรมธาตุองค์ศาสดา                                     หลังบูชาเชิดชูปูชนีย์
พระปฐมถึงจะไกลใขท่านมุ่ง                                     เมืองร่างกุ้ง อีกตอนนครศรีฯ
พุทธบาทรอยฝังที่สระบุรี                                          นำกายีเลาะลัดนมัสการ

มีเรื่องเล่าสู่กันฟังเมื่อครั้งก่อน

           จากวัดดอนยางหมายไปร่างกุ้ง                            ด้านจิตต์มุ่งไปฟังคำสั่งสอน
ของสมเด็จชิณสีห์มุณีวร                                                คนแก่ก่อนบอกกล่าวเล่ากันมา
สมัครในไม่มีใครแค่นขืน                                                 กับพระชื่นฝู้อ่อนหย่อนพรรษา
กล่าวย่อ ๆ ในด้านผ่านมรรคา                                          รวมเวลาล่วงลามกว่าสามเดือน
สำรวมจิตต์อธิษฐานการเดินป่า                                        สือเสาะหาเงื่อนงำแถวถำเถื่อน
มีสติตั้งมั่นไม่ฟั่งเฟือน                                                    จนเลยเลื่อนพ้นเขตต์ประเทศไทย
ล่วงเข้าในดินแดนแคว้นพม่า                                           ยังมีอาวาโสหนึ่งโตใหญ่
นาม ปกเปี้ยนวัดวามีพระไทย                                           อยู่อาศัยอบรมเป็นสมภาร
ได้ทำความติดต่อขอพึ่งพัก                                             เจ้าสำนักฟังวอนคำอ่อนหวาน
เกิดปิติผูกพันในสันดาน                                                 ดูอาการเสร็จสรรพขอรับรอง
ให้พักผ่อนกายาในอาวาส                                              ร่วมถ้วยถาดช้อนชันฉันข้าวของ
แขกกับเจ้าของถิ่นคิ่นประดง                                           มิได้หมองน้ำใจอะไรกัน

         หยุดจำพรรษาฤดูฝน                                            ประชาชรหญิงชายมีหลายหลั่น
เคยนั่งสนทนาปรึกษากัน                                                   ได้จัดสรรค์ติดต่อขอนิมนต์
ช่วยเป็นผู้สอนธรรมกัมมัฏฐาน                                         ให้ชาวบ้านรู้จักทางมรรคผล
ท่านไม่คิดเหนื่อยอยากลำบากตน                                    ยอมผ่อนปรนไปตามความต้องการ
พอประจวบกับวัดออกพรรษา                                          จำรอราเลิกสอนกัมมัฏฐาน
ลาผู้ที่นิยมและสมภาร                                                    ต้องผ่าผ่านตำบลตัดหนทาง
ได้สมตามความคิดจิตต์มุ่งหมาย                                      ถึงร่างกุ้งอุปสรรคไม่ขัดขวาง
ท้องตลาดแลเพลินค่อยเดินพลาง                                    ชนชาวต่างประเทศนิเวศเวียง
โรงเรือรถคชชาดระดาษ                                                  เครื่องประกาศบอกขายกระจายเสียง
ดูเรียงรายหลายพันเป็นหลั่นเคียง                                     ส่งสำเนียงเข้าหูมิรู้ฟัง
ในสมัยปกครองของอักฤษ                                              นับถือคริสต์ผอวขาวชาวฝรั่ง
เดินตามแนวแถวถนนหนมรรคคัง                                    จนกระทั่งลุลัดเข้าวัดดวง
มีเขื่อนคั่นปันปักเป็นหลักเขตต์                                       อาราเมศที่พักสำนักสงฆ์
พระพม่านับได้ตั้งหลายองค์                                            มาขอส่งภาษากับพระไทย
คำที่พูดฟังได้ไม่ถนัด                                                      เพียงยกหัตถ์ทำท่าขออาศัย
พะม่ารู้เงื่อนเค้าก็เข้าใจ                                                  ให้พักในวัดวาหย่อนอารมณ์
มีความสุขสำราญเบิกบานจิตต์                                        ขอกล่าวติดเป็นตอนกลอนผสม
ต่อจากนั้นไปด้อมน้อมบังคม                                           ธาตุบรมมุนินชินวร
เป็นวัตถุโบราณมานานนัก                                               ไม่พังหักโทรมทรุดหรือหลุดถอน
ขอกษัตริย์จัดสร้างอย่างถาวร                                           มโนอ่อนรำลึกนึกคำนึง
ถ้ายังไม่ล่วงด้าวเข้านิพาน                                               แม้กันดานเท่าไรต้องไปถึง
พาใคร่ครวญหวนคิดจิตต์รำพึง                                         ติดตรึงมั่นไว้ในปนิธาน
ตอนจะกลับลับตาลาพระธาตุ                                         อภิวาทแล้วเดินดำเนินผ่าน
ชมภาคพื้นภูมิประเทศเขตต์ศฤงคาร                                 ถึงสถานสำคัญมัณฑะเล
พอเวลาสมควรหวนกลับหลัง                                          สติตั้งแข็งขันมิหันเห
ตัดสินใจเด็ดขาดคาดคะเน                                             ไม่รวนเรเข้าเขตต์ประเทศไทย
กลับถึงวัดนมัสการท่านอาวาส                                        เคยร่วมอาสน์วัดวาร่วมอาศัย
อยุ่ร่วมกรรมร่วมกิจร่วมจิตต์ใจ                                         ทำงานใดหลวงพ่อขอร่วมมือ

            อุโบสถกุฏีมีหอฉัน                                             สร้างเป็นหลั่นหลายหลังมีหนังสือ
จนดอนยางรุ่งเรืองเข้าเลื่องลือ                                        น่านับถือนิยมรวนชมเชย
ในเขตต์ที่ปกครองทั่งสองท่าน                                        ทำกิจการก่อสร้างไม่วางเฉย
ความชอกช้ำน้ำใจยังไม่เคย                                             อย่างใดเลยสักนิดเข้าติดพัน
รู้ถนอมออมอดสะกดจิตต์                                                สละสิทธิ์โทโสโมโหหัน
เสมอญาติใกล้ชิดสนิดกัน                                                เหมือนร่วมครรภ์สองคนชนนี